آیا می‌‌دانستید که 70 الی 80 درصد مادرانی که فرزند آنها تازه متولد شده است، دچار افسردگی پس از زایمان می‌شوند؟
این موضوع برای خانم‌ها بسیار رایج است و آنها نوسانات شدید خلقی را پس از زایمان تجربه خواهند کرد. افسردگی پس از زایمان ، افسردگی است که پس از بچه دار شدن و تولد یک نوزاد رخ می‌دهد. احساس افسردگی پس از این دوران، شدیدتر و طولانی‌تر از احساس ” افسردگی معمولی” است . در واقع این افسردگی، علائم شدیدتری از افسردگی معمولی دارد و چند هفته پس از زایمان شروع می‌شود و ممکن است تا مدت‌ها ادامه پیدا کند .و یا در دراز مدت، برای مادر و نوزاد مشکل ساز شود. اگر شما هم به تازگی دوران بارداری را پشت سر گذاشته‌اید و نگران افسردگی و مشکلات روحی در این دوران هستید؛ پیشنهاد می‌کنیم به منظور حفظ سلامت خود، این مقاله را تا انتها مطالعه نمایید.
افسردگی پس از زایمان چیست؟
افسردگی پس از زایمان (PPD)، یکی از انواع افسردگی‌هایی است که پس از زایمان نوزاد، بر برخی از خانم‌ها تاثیر می‌گذارد. علائم آن مشابه به علائم افسردگی در زمان‌های دیگر است. مشخص نیست که افسردگی پس از زایمان به چه دلیل رخ می‌دهد. هر چند افسردگی زایمان به این معنا نیست که نوزاد تازه متولد شده‌تان را دوست ندارید. زیرا برخی از مادران از این موضوع هراس دارند. این افسردگی نوعی اختلال روانی است که می‌توان آن را با کمک گروه‌های حمایتی، مشاوره و گاهی اوقات مصرف دارو به خوبی درمان کرد. این نوع افسردگی فقط بر مادران تاثیر نمی‌گذارد. طبق تحقیقات به دست آمده، حدود 10% از مردانی که به تازگی پدر شده‌اند، نیز افسردگی پس از زایمان مادر یا پیش از آن را تجربه خواهند کرد. بیشترین میزان آن حدود 3 تا 6 ماه پس از تولد نوزاد رخ خواهد داد.
علت بروز افسردگی در مادر پس از تولد نوزاد
افسردگی پس از زایمان می‌تواند در نتیجه‌ی عوامل متعددی در فرد ظاهر خواهد شد. هر چند، دلایل دقیق آن هنوز مشخص نشده است. افسردگی معمولاً به دلیل رویدادهای استرس زا یا احساسی، یک تغییر بیولوژیکی که موجب عدم تعادل مواد شیمیایی مغز می‌شود یا هردوی این موارد به وجود می‌آید. عوامل زیر می‌توانند موجب بروز افسردگی بعد زایمان شوند:
- تغییرات جسمی‌بارداری
- نگرانی بیش از حد درباره‌ی نوزاد و مسئولیت‌های مادر یا پدر بودن
- زایمان پیچیده یا دشوار
- فقدان حمایت خانواده
- نگرانی درباره‌ی روابط
- مشکلات مالی
- تنهایی، نداشتن دوستان صمیمی‌یا خانواده
- سابقه‌ی مشکلات روانی
- نتایج سلامتی زایمان، مانند بی‌اختیاری ادرار، کم خونی، تغییرات فشار خون و تغییر سوخت و ساز بدن
- تغییرات هورمونی بدن پس از زایمان به دلیل افت ناگهانی و شدید میزان استروژن و پروژسترون
- تغییر چرخه‌ی خواب
روش‌های رفع بدویاری در بارداری
عوامل مستعد کننده افسردگی بعد از زایمان
تجربیاتی که ممکن است برخی از زنان را در معرض خطر بیشتری برای افسردگی قرار دهد؛ می‌تواند شامل این موارد باشد:
- رویدادهای استرس زای زندگی
- حمایت اجتماعی کم
- سابقه قبلی افسردگی
- سابقه خانوادگی افسردگی
- مشکل بارداری
- مادر بودن برای چند قلوها، مثل دوقلوها یا سه قلوها
- زایمان زودرس (قبل از 37 هفته)
- بارداری و عوارض هنگام تولد
- داشتن نوزادی که در بیمارستان بستری شده است. حتی افسردگی همچنین می‌تواند در زنان، پس از بارداری و تولد فرزند سالم نیز رخ دهد.
درمان افسردگی پس از زایمان
تشخیص و درمان اولیه این نوع افسردگی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. زیرا عواقب آن بسیار حاد و جدی است و می‌تواند بر روی مراقبت و رشد نوزاد اثر بگذارد. متخصصان توصیه می‌کنند افسردگی بعد از زایمان در ویزیت‌های اولیه مورد غربالگری قرار گیرد. این ویزیت 4 الی 6 هفته بعد از زایمان انجام می‌شود. به عنوان ابزار غربالگری بیشتر، متخصصان از 10 آیتم استفاده می‌کنند که بر روی فاکتورهای احساسی و عملکردی تاکید دارد.
استفاده از روش روان درمانی
شکل رایج روان درمانی در برگیرنده درمان، میان فردی و درمان شناختی-رفتاری کوتاه مدت است. پزشکان خانواده، نقش کلیدی در تشخیص و درمان افسردگی بعد از این دوران دارند. زیرا مادران تمایل دارند این احساس خود را به عنوان یک شرایط معمولی توضیح دهند. مادران افسرده بر این باورند که حمایت‌های اجتماعی که نیاز دارند را دریافت نمی‌کنند. نبود حمایت در رابطه زنان با خانواده، دوستان و آشنایان رخ می‌دهد. اما در رابطه او با همسرش پررنگ‌تر می‌شود.
روان درمانی میان فردی، یک درمان کوتاه مدت و محدود است که اختلالات میان فردی خاص که توسط زنان تجربه می‌شود را هدف قرار می‌دهد. علاوه بر این، یکی از مطالعات انجام شده در سال‌های اخیر نشان می‌دهد، بیمارانی که اختلال افسردگی شدید دارند روان درمانی را به داروهای ضد افسردگی ترجیح می‌دهند.
یکی از مطالعات انجام شده نشان می‌دهد 31 درصد از زنان شیرده با افسردگی پس از زایمان از مصرف داروهای ضد افسردگی روی بازگردانده‌اند. زیرا در حال شیر دادن بوده‌اند. این زنان بیشتر دوست داشتند از روان درمانی به عنوان یک گزینه درمانی استفاده کنند. مطالعات متعدد نشان می‌دهد روان درمانی در این افراد، نتایج مثبتی را در پی داشته است.
درمان با داروهای ضد افسردگی
افسردگی پس از زایمان نیازمند درمان‌های پزشکی یکسانی با افسردگی در افراد عادی است. دز این داروها مشابه دز داروهایی است که به افراد افسرده‌ای که زایمان نداشته‌اند داده می‌شود. مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) ، معمولا اولین داروهای انتخابی برای زنانی است که با افسردگی پس از زایمان دست و پنجه نرم می‌کنند. این داروها می‌تواند نشانه‌های افسردگی خفیف تا شدید را با تاثیر گذاشتن بر روی مسدود کردن جذب مجدد سروتونین بهبود ببخشند و به سلول‌های مغزی کمک کنند؛ پیام‌های شیمیایی را ارسال و دریافت نمایند. داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای نیز معمولا در این شرایط تجویز می‌شوند. چنین داروهایی می‌توانند بر روی پیام رسان‌های شیمیایی طبیعی (انتقال دهنده‌های عصبی) اثر بگذارند و نشانه‌های افسردگی را کاهش دهند.
محققان بر این باورند که مادران باید داروهای خود را برای 6 الی 12 ماه پس از زایمان ادامه دهند تا مطمئن شوند؛ به طور کامل بهبود پیدا می‌کنند. با این حال، نگرانی‌هایی در مورد مادران شیرده وجود دارد. در این مادران ممکن است نوزاد نیز در معرض داروهای افسردگی قرار گیرد. نوزادان در برابر داروها آسیب پذیرتر هستند و این موضوع به خاطر وضعی جسمی‌شان است. برخی از پزشکان بر این باورند که درمان با داروهای ضد افسردگی ممکن است به تغییرات متابولیکی در دوره‌های پس از زایمان، منجر شود و بر روی توانایی مادر برای مراقبت از کودک اثر بگذارد.
یکی از مطالعات انجام شده در سال 2003 نشان می‌دهد در میان داروهای ضد افسردگی مطالعه شده در زنان شیرده، پاروکستین، سرترالین، نورتریپتیلین عوارض جانبی بر روی نوزادان ندارد. با این حال زنان شیرده نباید از فلوکستین استفاده کنند.
واریس و دوران بارداری
هورمون درمانی
به خاطر اینکه در زمان زایمان سطح استروژن و پروژسترون کاهش پیدا می‌کند، این تغییر می‌تواند به بروز افسردگی در برخی از زنان منجر شود و هورمون درمانی می‌تواند در این شرایط مفید باشد.
استروژن در درمان افسردگی بعد از زایمان به کار می‌رود و برخی از مطالعات نتایج امیدوارکننده‌ای را در این زمینه نشان داده است. با این حال استروژن درمانی نباید در زنانی که خطر توسعه ترومبوآمبولی وجود دارد استفاده شود و استروژن درمانی می‌تواند با تولید شیر تداخل داشته باشد.
روش‌های پیشگیری
هرچه پزشک پیش و حین بارداری درباره‌ی سوابق پزشکی و خانوادگی فرد اطلاعات بیشتری داشته باشد، احتمال جلوگیری از بروز افسردگی پس از زایمان بالاتر خواهد بود. برای جلوگیری از بروز افسردگی زایمان، نیاز است که تغییراتی در سبک زندگی داده شود و ممکن است تغییرات زیر سودمند باشند:
- از یک رژیم غذایی سالم و متعادل پیروی کنید.
- مرتباً غذا بخورید تا سطح قند خونتان تنظیم باشد.
- هر شب 7 تا 8 ساعت خواب باکیفیت داشته باشید.
- برای کاهش استرس، لیست کارهایی که باید انجام دهید را تهیه کرده و منظم باشید.
- با دوستان صمیمی، همسر و اعضای خانواده درباره‌ی احساسات و نگرانی‌‌هایتان صحبت کنید.
سخن پایانی
هرگز برای کمک خواستن دیر نیست. شما می‌توانید بهتر شوید، حتی اگر شما برای مدت طولانی دچار افسردگی بعد از زایمان شده‌اید. کمکی که شما نیاز دارید بستگی به شدت بیماری شما دارد. افسردگی پس از زایمان خفیف را می‌توان با افزایش حمایت ازطرف خانواده و دوستان درمان کرد. اگر شما احساس ناخوشی بیشتری دارید؛ در نتیجه به کمک پزشک خود نیاز خواهید داشت. اگر افسردگی در این دوران خیلی شدید است، ممکن است که شما به مراقبت و درمان خدمات بهداشت روانی نیاز داشته باشید.
دیدگاهتان را بنویسید