درمان پارگی رباط زانو موضوعی است که اکثر ورزشکاران و افرادی که فعالیت‌های سنگینی انجام می‌‌دهند؛ را درگیر خود کرده است. رباط ها نوارهای کوتاه ساخته شده از بافت پیوندی فیبروز سخت هستند که ارتباط استخوان‌ها با یکدیگر را در اطراف مفصل فراهم می‌کنند. پارگی رباط زانو یا پیچ خوردن آن زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از این رباطها دچار آسیب شوند.
نقش اصلی رباطها در بدن انسان محدود کردن دامنه حرکتی یک مفصل و جلوگیری از حرکت‌های خاص آن است. در حقیقت رباطها امکان حرکت موثر مفصل زانو را به شکل لولا فراهم خواهد کرد. به این ترتیب حرکت مناسب استخوان ران (فیمور) روی استخوان‌های ساق پا (تیبیا و فیبولا) امکان پذیر می‌شود. به هر حال هرگونه اختلال ایجاد شده در عملکرد این لولا، همچون وارد شدن ضربه از پهلو یا پیچ خوردن با یک پای ثابت، می‌تواند باعث وارد شدن آسیب به این رباطها و پارگی رباط صلیبی یا پیچ خوردن آنها را به دنبال داشته باشد.
انواع آسیب‌های رباط زانو
در زانو چهار رباط اصلی قرار دارد. رباط‌های زانو استخوان ران را به استخوان ساق پا وصل می‌کنند، این رباطها عبارتند از:
- رباط صلیبی قدامی ((ACL : رباط صلیبی قدامی در مرکز زانو واقع شده است که وظیفه‌ی چرخش و حرکت به جلو استخوان ساق پا را برعهده دارد.
- رباط صلیبی خلفی (PCL): این رباط که در مرکز زانو واقع شده است و حرکت به عقب استخوان ساق پا را کنترل می‌کند.
- رباط طرفی داخلی (MCL) : این رباط باعث ثبات قسمت داخلی زانو می‌شود.
- رباط طرفی جانبی (LCL):این رباط باعث ثبات قسمت خارجی زانو می‌شود.
برخی از مهم‌ترین علل‌های پارگی‌های رابط زانو به این ترتیب خواهد بود:
-
- پیچ خوردگی زانو در حین قرار داشتن پا روی زمین
- وارد شدن صدمه یا ضربه به زانو
- کشیدگی بیش از حد زانو
- پرش و فرود آمدن با زانوی خمیده
- توقف ناگهانی در حین دویدن
- تغییر ناگهانی وزن از یک پا بر روی پای دیگر
با بهترین ورزش‌های دوران بارداری آشنا شوید
علائم و نشانه‌های پارگی رباط زانو
عوامل گفته شده در صورت ایجاد آسیب با علائم و نشانه‌های زیر همراه خواهد بود:
- شدت و علائم پارگی رباط صلیبی پا به میزان کشیدگی یا پارگی رباط صلیبی زانو بستگی دارد.
- آسیب دیدگی خفیف (درجه ۱):در این نوع آسیب دیدگی رباط‌های زانو کشیده می‌شوند؛ اما پاره نمی‌شوند. اگرچه مفصل درد و ورم شدید ندارد، رگ به رگ شدگی خفیف باعث افزایش خطر آسیب دیدگی مجدد می‌شود.
- آسیب دیدگی متوسط (درجه ۲): در این نوع آسیب دیدگی، پارگی رباط زانو به میزان جزئی است. ورم و کبودی شایع بوده و استفاده از مفاصل، دشوار و همراه با درد است.
- آسیب دیدگی شدید (درجه ۳):پارگی رباط زانو به طور کامل است و باعث ورم و گاهی خونریزی زیر پوستی می‌شود. در نتیجه، مفصل بی‌ثبات است و نمی‌توان وزن را تحمل کند. اغلب در زمان پارگی درجه 3، فرد هیچ دردی را احساس نمی‌کند؛ زیرا تمامی فیبرهای درد در زمان آسیب دیدگی پاره می‌شوند.
در صورت بروز پارگی رباط زانو مسائل زیر را رعایت کنید:
اقدامات اولیه در کشیدگی رباط صلیبی و آسیب به رباط‌های زانو تا زمان مراجعه به پزشک، شامل موارد زیر خواهد بود:
- پس از آسیب دیدگی بین 48 تا 72 ساعت به پای خود استراحت دهید.
- یخ باید به محض آسیب دیدگی زانو روی زانو قرار داده شود و پس از مرتبه اول، هر دو ساعت یکبار، یخ باید به مدت 15 دقیقه روی زانو قرار داده شود.
- فشار (البته نه فشار خیلی زیاد که باعث آسیب شود) با استفاده از بانداژ فشاری باعث کاهش ورم و کمک به استراحت مفصل زانو شوید.
- بالا بردن پا به منظور کاهش ورم موثر خواهد بود. هدف این است که زانوی آسیب دیده شما بالاتر از سطح قلب قرار گیرد.
- به مدت 72 ساعت، از گرم کردن زانو برای مثال، حمام آب گرم، بالشتک‌های گرمایی بپرهیزید.
- اجتناب از دویدن یا هر نوع ورزش دیگر که باعث آسیب دیدگی بیشتر می‌شود.
- اجتناب از ماساژ به مدت 72 ساعت که باعث افزایش خونریزی و ورم خواهد شد.
برای درمان پارگی رباط زانو به ندرت به جراحی نیاز است. برخی از روش‌های درمانی ساده در کنار توانبخشی، به بیمار این امکان را می‌دهد تا بتواند به سطح فعالیت قبلی خود برسد. اهداف اصلی درمان پارگی رباط صلیبی زانو به شرح زیر خواهد بود:
- کاهش درد و ورم
- بازیابی دامنه حرکتی به طور کامل
- بهبود استقامت و ثبات مفصل
- بازگشت به سطح فعالیت کامل
راه‌های درمان پارگی رباط زانو
دارو
کنترل درد برای مراقبت مناسب از بیمار بسیار اهمیت دارد. داروی مسکن با اثرات ضد دردی که دارد؛ برای بیمارانی که صدمه یا آسیب دیدگی دائمی دارند موثر خواهد بود. برای کاهش ورم و درد، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی تجویز خواهد شد. داروهای مخدر نیز برای مدت کوتاهی پس از آسیب دیدگی حاد تجویز می‌شوند.
فیزیوتراپی و ورزش
فیزیوتراپ برای درمان پارگی رباط زانو، برنامه‌ای مخصوص را برای شما طراحی خواهد کرد که سرعت بهبودی را تسریع می‌کند و به شما کمک می‌کند تا فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرید. زمان بهبودی متغیر است. اما عموماً بین 2 تا 12 هفته طول می‌کشد. اهداف فیزیوتراپیست برای درمان پارگی رباط پا از قرار زیر است:
- کاهش درد و ورم:فیزیوتراپ‌ها از روش‌ها و فناوری‌های متعددی برای کنترل و کاهش درد و ورم استفاده می‌کند که شامل یخ درمانی، گرما درمانی، اولتراسوند، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست، بستن نوار، حرکات ورزشی و روش‌های درمان با دست مثل ماساژ می‌شود.
- بهبود دامنه حرکتی، انعطاف پذیری، استحکام و تعادل: فیزیوتراپ ورزش‌های درمانی پارگی رباط صلیبی زانو را با حرکات پسیو شروع می‌کند؛ تا به آرامی پا و مفصل زانوی شما را حرکت دهند و به مرور این تمرین‌ها به حرکات ورزشی و کششی فعالی که خود شما آنها را انجام می‌دهید، پیشرفت می‌کند. فیزیوتراپ نحوه کشش عضلات با حرکات ورزشی سبک را آموزش می‌دهد. او حرکات ورزشی و تجهیزات ورزشی مناسب برای بازیابی استحکام، شتاب و بهبود تعادل شما را انتخاب کرده و شیوه انجام آنها را آموزش خواهد داد.
درمان پارگی رباط زانو با اوزون تراپی
روش اوزون درمانی برای انواع مختلفی ازدردهای ماهیچه‌ای و مفصلی در زانو مفید است. در موارد پارگی رباط صلیبی زانو، تزریق ازون باعث بهبود گردش خون به بافت‌ها می‌شود و با مهیا کردن مواد لازم برای بافت‌های آسیب دیده، موجب بهبودی این بافت‌ها می‌شود.
در این روش درمانی ترکیبی از اوزون، پروکائین، ویتامین B12 و مواد دیگر در بافت‌های نرم، لیگامان‌ها یا تاندون‌هایی که به استخوان متصل شده است؛ تزریق می‌شود. این تزریق در مفصل زانوی آسیب دیده انجام می‌شود و باعث درمان تورم و افزایش جریان خون می‌شود. در نهایت رسوبات فیبری را تحریک می‌کند تا باعث شود سلول‌ها با کمک این رسوبات، بافت‌های رباط آسیب دیده را ترمیم کنند. این تزریق باید هر 2-1 هفته یکبار تکرار شود. بعد از 1 الی 3 جلسه ازون درمانی بیماران به نتیجه دلخواه دست خواهند یافت.
پلاسمای غنی از پلاکت (تزریق PRP)
پلاسمای غنی از پلاکت که از پلاکت‌های غلیظ شده خود بیمار گرفته می‌شود، یک روش درمانی موثر در پارگی رباط زانو به شمار می‌آید. پلاسمای غنی از پلاکت، حاوی فاکتورهای رشد زیادی است، این فاکتورهای رشد بهبودی را تسریع می‌کنند.
تزریق PRP باعث کمک به درمان طبیعی آسیب دیدگی‌ها توسط بدن می‌شود. هدف از تزریق PRP تنها برطرف کردن علائم نیست. بلکه این روش بهبودی بیمار را نیز در بر می‌گیرد. در بعضی از موارد، تزریق PRP باعث می‌شود که بیمار دیگر نیازی به دارو و جراحی نداشته باشد. تزریق PRP برای درمان آسیب دیدگی‌های تاندون، رباط، غضروف و استخوان‌های زانو و همچنین آرتریت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در طول این روش، میزان کمی از خون بیمار گرفته می‌شود و سپس در سرعت بالا چرخانده می‌شود (با استفاده از سانتریفیوژ) تا پلاکت‌ها غلیظ شوند. سپس پلاکت‌ها دور یا نزدیک ناحیه آسیب دیده زانو تزریق می‌شوند. غلظت فاکتورهای رشد پلاسمای غنی از پلاکت در این سطح 3 تا 5 برابر بیشتر از خون نرمال انسان است.
پزشک بسته به شدت پارگی رباط زانو و واکنش اولیه بیمار نسبت به درمان، یک یا چند تزریق را توصیه می‌کند. با توجه به اینکه پلاسمای غنی از پلاکت از خون خود فرد گرفته می‌شود، یک روش بسیار ایمن است و خطر واکنش نشان دادن به آن صفر است.
با پی آر پی (PRP) بیشتر آشنا شوید
درمان پارگی رباط زانو با زانو بندهای طبی
در صورتی که در اثر پارگی رباط زانو، زانو بی ثبات به نظر برسد، بستن زانو بند طبی بسیار موثر خواهد بود. افراد عموما بستن زانو بند را موثر می‌بینند. زیرا مانع از حرکات جانبی زانو می‌شود. پزشک با توجه به شدت آسیب دیدگی، زانوبندی را برای شما تجویز خواهد کرد که مانع از خم شدن یا صاف شدن زانو می‌شود. زانوبندها روش بسیار خوبی برای کاهش درد و بی ثباتی، بهبود عملکرد و جلوگیری از آسیب دیدگی بیشتر رباط تا زمان بهبودی به حساب می‌آید.
برای درمان کشیدگی و پارگی رباط صلیبی روش‌های دیگری همچون شاک ویو تراپی، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست و … نیز وجود دارد.
نتیجه گیری
پارگی رباط زانو می‌تواند از درجه خفیف تا پارگی کامل را شامل شود. درمان این آسیب دیدگی (به جز پارگی کامل رباط) در ابتدا با روش‌های بدون جراحی مانند ورزش، فیزیوتراپی، تزریق PRP، ازون تراپی و… صورت می‌گیرد. پزشک با تشخیص درجه آسیب دیدگی درمان مناسب را به فرد بیمار پیشنهاد می‌کند. در اکثر موارد درمان پارگی رباط زانو با روش‌های ذکرشده امکان پذیر بوده و درمان جراحی، تنها در موارد اندکی تجویز خواهد شد.
دیدگاهتان را بنویسید