رژیم کتوژنیک یک رژیم غذایی کم کربوهیدرات و پر‌چرب است که شباهت‌های زیادی با رژیم‌های اتکینز و رژیم کم کربوهیدرات دارد. پایه این رژیم، کاهش شدید کربوهیدرات و جایگزینی آن با چربی است. این کاهش شدید کربوهیدرات، بدن را در وضعیت متابولیکی به نام کتوز قرار خواهد داد. زمانی که این اتفاق بیفتد، بدن در سوزاندن چربی برای تامین انرژی، فوق‌العاده کارآمد می‌شود. همچنین چربی را در کبد به ترکیباتی به نام کتون تبدیل می‌کند که می‌تواند انرژی مغزی را تامین کند. رژیم‌های غذایی کتوژنیک می‌توانند باعث کاهش شدید قند خون و انسولین شوند. البته این رژیم‌ها همراه با افزایش کتون‌ها، اگر در جای خود استفاده شوند، مزایایی هم خواهند داشت. در ادامه قصد داریم بیشتر شما را با این رژیم و فواید آن آشنا کنیم.
کتوزیس چیست؟
کتوزیس شرایط متابولیکی است که در آن بیشتر سوخت مورد نیاز بدن از چربی تهیه می‌شود. این شرایط زمانی رخ خواهد داد که دسترسی به گلوکز محدود شود. کتوزیس اغلب با رژیم غذایی بسیار کم کربوهیدرات و کتوژنیک مرتبط است. این شرایط در زمان بارداری، دوران کودکی، روزه و گرسنگی روی می‌دهد.
برای قرارگیری در شرایط کتوزیس، افراد به طور کلی باید کمتر از 50 گرم و برخی مواقع، به میزان 20 گرم کربوهیدرات در روز دریافت کنند. برای رسیدن به این میزان، باید از رژیم غذایی خود مقادیری کربوهیدرات؛ مانند غلات، شیرینی و نوشیدنی‌های قندی و همچنین مواد نشاسته‌ای مانند سیب زمینی و دیگر مواد غذایی مانند میوه و حبوبات را محدود کنید.
زمانی که در رژیم غذایی بسیار کم کربوهیدرات هستید، سطح هورمون انسولین کاهش پیدا کرده و اسید‌های چرب به میزان زیادی از ذخایر چربی بدن آزاد خواهد شد. بسیاری از این چربی‌ها به کبد منتقل شده، جایی که آنها اکسیده و به کتون‌ها تبدیل می‌شوند. این مولکول‌ها قادر به تامین انرژی بدن هستند.
با فواید رژیم کتوژنیک بیشتر آشنا شوید
مدت بسیار زیادی است که رژیم کم کربوهیدراتی یا کتوژنیک بر سر زبان‌ها است و مخالفان و موافقان زیادی دارد. بعضی از منتقدان این رژیم غذایی معتقدند که رژیم کتوژنیک باعث افزایش کلسترول خون و در نهایت خطر بروز مشکلات قلبی می‌شود.
با این حال این رژیم بر اساس مطالعات علمی انجام شده بسیار سودمند و سالم است. این رژیم کنترل شده؛ نه تنها سبب لاغری، بلکه باعث کاهش درصد احتمال بروز مشکلاتی از جمله کلسترول خون بالا می‌شود. در ادامه برخی از فواید این رژیم کتوژنیک را به شما معرفی خواهیم کرد.
کاهش وزن سریع
کاهش مصرف کربوهیدرات‌ها، یکی از ساده‌ترین روش‌های لاغری است. مطالعات نشان داده است که افراد دارای رژیم کربوهیدراتی کم، در مقابل کسانی که چربی کمتری می‌خوردند؛ وزن بیشتری در شروع مدت زمان رژیم از دست داده‌اند. این اتفاق حتی زمانی که میزان دریافت کالری نیز محدود می‌شود، صادق است.
این رژیم به دو شکل متفاوت، وزن بدن و توده آن را کاهش می‌دهد. در واقع، با از بین بردن آب اضافی موجود در اندام‌ها و کاهش میزان ترشح انسولین در رگ‌های خونی، لاغری را به همراه دارد. بنابراین، بدون استثنا، رژیم‌های کم کربوهیدراتی به هر شکلی، منجر به کاهش وزن ابتدایی بیش از رژیم‌های کم چرب می‌شود. با وجود این، تصور می‌شود که اثر لاغری ناگهانی رژیم کتوژنیک دوام کوتاهی داشته باشد.
کاهش تری گلیسیرید
یکی از مهمترین و مضرترین مولکول‌های جاری در خون شما، مولکول تری گلیسیرید است. به وضوح مشخص شده است که افزایش سطح تری گلیسیرید در طولانی مدت می‌تواند منجر به بیماری‌های قلبی خطرناک، از جمله سکته قلبی شود. یکی از مهمترین و البته موثرترین رژیم‌های کاهش دهنده تری گلیسیرید خون، رژیم کتوژنیک و عاری از کربوهیدرات است. از میان کربوهیدرات‌ها، فروکتوز که یک قند ساده است در مهمترین رتبه قرار دارد.
جالب است بدانید، اگر فکر می‌کنید که با داشتن رژیم کم چرب می‌توانید تری گلیسیرید خونتان را کاهش دهید، سخت در اشتباه هستید. چرا که مشخص شده است در رژیم‌های کم چرب، عموماً درصد تری گلیسیرید بعد از یک دوره افزایش پیدا می‌کند.
در مجموع باید در نظر داشته باشید که رژیم کم کربوهیدراتی، در کاهش تری گلیسیرید خون که عامل به وجود آورنده انواع مشکلات قلبی است، نقش موثری دارد.
بهبود سطح کلسترول خوب و بد خون
یکی از رژیم‌های غذایی موثر در کاهش کلسترول بد، رژیم کتوژنیک یا کم کربوهیدراتی، دارای مقدار زیاد چربی مفید است. همانطور که در رابطه با تری گلیسیریدها گفته شد، در رژیم کم چرب، کلسترول‌های مضر بر اساس فرایندهای پیچیده، به جای کاهش یافتن دچار افزایش می‌شوند. این در حالی است که در یک رژیم ساده و خالی از کربوهیدرات، کلسترول مفید خون را به سرعت افزایش می‌دهد.
همچنین محققان اعلام کردند که رژیمی به مانند رژیم کتوژنیک باعث می‌شود که اندازه ذرات کلسترول بد افزایش یابند. اما در مجموع تعداد ذرات کاهش پیدا می‌کند. بر همین اساس، شما احتمال کمتری برای بروز مشکلات قلبی حاد خواهید داشت.
کاهش فشار خون
فشار خون، بیماری خاموشی است که می‌تواند هر کسی را در دام خود گرفتار کند. شروع این عارضه با شناخت نشانه‌های خطرناک آن همراه خواهد بود. فشارخون را می‌توان عامل اصلی بسیاری از بیماری‌ها نظیر بیماری قلبی، سکته مغزی و همچنین نارسایی کلیه دانست. رژیم کم کربوهیدراتی از جمله روش‌های غذایی است که هر فردی می‌تواند به سادگی توسط آن، میزان فشارخون خود را کنترل کند. با این کار، نه تنها مشکل کمتری خواهید داشت؛ بلکه طول عمرتان نیز افزایش می‌یابد.
رزماری و خواص بی شمار آن
کنترل قند خون با رژیم کتوژنیک
برخی از افراد مبتلا به دیابت که رژیم کتوژنیک را بدون معطلی شروع کرده بودند، بعد از چند دوره اجرا کردن این رژیم متوجه کاهش واضح قند و همچنین انسولین خون شدند. همچنین در مطالعه بر روی افراد مبتلا به دیابت نوع دو، افراد با پیروی از این رژیم توانستند به میزان 95 درصد، مصرف داروهای کاهش دهنده قند خون و انسولین را کاهش یا از بین ببرند.
اگر مبتلا به قند خون هستید؛ بدون مشورت با پزشک خود، داروهایتان را قطع نکنید. رژیم کتوژنیک را به پیشنهاد پزشک و همچنین مراقبت مداوم شروع کنید. چرا که شروع ناگهانی آن، باعث تغییر دز داروها و بی‌اثر شدن آنها می‌گردد.
مبارزه با سندرم متابولیک
سندرم متابولیسم، وضعیتی پیچیده است که باعث افزایش ریسک بروز بیماری‌هایی به مانند دیابت و همچنین مشکلات قلبی می‌شود. در واقع سندرم متابولیسم دارای علائم و نشانه‌هایی است که شاید ساده به نظر برسند. اما مهم و خطرناک هستند:
- افزایش چربی دور شکمی
- افزایش فشارخون
- افزایش قند خون ناشتا
- افزایش سطح تری گلیسیرید
- کاهش سطح کلسترول خوب
با این حال، مشاهده شده در افرادی که رژیم کتوژنیک به صورت چندین دوره برقرار بوده، احتمال بروز سندرم متابولیسم کاهش و سلامت افراد بهبود یافته است. مقدار اثرگذاری دیگر رژیم‌های غذایی به‌اندازه رژیم کتوژنیک نبوده است.
این افراد بهتر است از رژیم کتوژنیک پیروی نکنند!
تقریبا این رژیم برای اکثر افراد بدون خطر است. اما با این حال پیروی از آن به 3 گروه زیر توصیه نمی‌شود:
- افرادی که به دیابت مبتلا هستند و از انسولین استفاده می‌کنند.
- افرادی که به فشار خون بالا مبتلا هستند و از داروهای ضد فشار استفاده می‌کنند.
- بانوان باردار که به فرزندان خود شیر می‌دهند.
اما توجه داشته باشید که اگر قصد دارید این رژیم را دنبال کنید. حتما قبل از هرکاری آزمایش داده و با پزشک خود در این خصوص مشورت کنید. شاید این رژیم لاغری برای شما مناسب نباشد.
با رژیم غذایی لیمومی آشنا شوید
لیست غذاهای ممنوعه رژیم کتوژنیک
- انواع نوشابه
- انواع شیرینی
- سیب زمینی
- پاستا و انواع ماکارونی
- لوبیا
- عدس
- لپه
- انواع سس مایونز
- هویج
- و … .
نتیجه گیری
اگر تا به حال رژیم نگرفته‌اید؛ ممکن است این رژیم اندکی برای شما سخت باشد. بنابراین بهتر است قبل از پیروی، با رژیم‌های سبک‌تر شروع کنید. از طرفی در این نوع رژیم، شناخت چربی‌ها و کارکرد آنها لازم است و می‌توان با پیروی از برخی روش‌ها، این رژیم را موثرتر نمود. توصیه می‌شود قبل از شروع هر نوع رژیم لاغری، با پزشک متخصص مشورت کنید؛ تا از عواقب و فواید هر یک از آنها بر روی بدن خود، مطلع شوید.
دیدگاهتان را بنویسید