ژئوفاژی یا خاک خوری یک اختلال نسبتاً شایعی است. افراد مختلفی بوده‌اند که در طول تاریخ تمایل به خوردن خاک داشته‌اند. پیکا، نوعی اختلال خوردن است که در آن افراد تمایل به خوردن چیزهایی دارند که ماهیت خوردنی ندارند. خاک خوری هم زیرمجموعه‌ای از این اختلال محسوب می‌شود. در متن پیش رو قصد داریم شما را با ژئوفاژی و دلایل بروز آن آشنا کنیم.
علت خاک خوری
برخی افراد مبتلا به کم خونی، فقر آهن و نیز برخی زنان باردار، تمایل به خوردن خاک دارند. برخی عقیده دارند که تمایل زنان به خوردن خاک به دلیل تاثیری است که ممکن است در جلوگیری از ورود برخی سموم و انگل‌ها به بدن داشته باشد. با وجود این که برخی افراد عقیده دارند که خوردن خاک فواید بسیاری دارد، اما می‌تواند در مقابل مشکلات زیادی را هم ایجاد کند؛ از قبیل:
- مشکلات گوارشی
- انگل‌ها
- مسمومیت با فلزات سنگین
- هایپرکالمی یا افزایش سطح پتاسیم خون
درصورتی که مبتلا به پیکا باشید، تمایل به خوردن چیزهایی دارید که اساسا خوراکی نیستند؛ از قبیل:
- خاک
- خاکستر
- پارچه
- مو
- گچ
- سنگ ریزه
تمایل به خوردن یخ هم می‌تواند شکلی از پیکا باشد. پیکا اغلب در کودکان به درستی تشخیص داده نخواهد شد. چرا که بسیاری از کودکان در سنین کودکی خاک می‌خورند و پیش از رسیدن به بزرگسالی خودشان آن را کنار می‌گذارند.
از سوی دیگر پیکا ممکن است تظاهری از برخی بیماری‌های اعصاب و روان مثل شیزوفرنی باشد. با این حال معمولا به تنهایی نمی‌تواند علامتی از یک بیماری روانی به شمار آید. علت پیکا هنوز دقیقا مشخض نیست؛ برخی دانشمندان آن را با برخی کمبودهای تغذیه‌ای مرتبط می‌دانند. در برخی موارد به محض این که کمبود مواد مغذی از قبیل آهن برطرف شود، پیکا یا تمایل به خوردن مواد غیرغذایی برطرف خواهد شد. اگر درمان کم خونی کمکی به رفع پیکا نکرد، لازم است به درمانگر مراجعه نمایید.
ژئوفاژی
خوردن خاک به دلیل رسوم قدیمی یا این که در خانواده‌تان خوردن خاک رسم بوده است با پیکا بسیار متفاوت است. به این دلیل که در این موارد یک دلیل روشن برای خوردن خاک وجود دارد. برای مثال برخی افراد عقیده دارند که خوردن خاک می‌تواند:
- باعث برطرف کردن مشکلات گوارشی شود.
- به نرم شدن پوست بدن کمک کند.
- اثر محافظتی در دوران بارداری ایجاد کند.
- با کمک جذب سموم از بروز بیماری‌ها پیشگیری کند.
آیا هنوز هم امکان ابتلا به بیماری سل وجود دارد؟
خطرات و عوارض خوردن خاک
خوردن خاک همیشه آسیب‌زا نیست. اما می‌تواند با یک سری بیماری‌ها مرتبط باشد. هر چه تمایل شما به خوردن خاک بیشتر باشد، احتمال این که یک بیماری زمینه‌ای داشته باشید، بیشتر است. برخی از این مشکلات و بیماری‌ها عبارتند از:
فقر آهن
تمایل به خوردن خاک ممکن است به دلیل ابتلا به کم خونی یا آنمی فقرآهن باشد. اما لزوما خوردن خاک نمی‌تواند کمکی به بهبود علائم شما بکند. در صورت تمایل به خوردن خاک لازم است در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید؛ تا برای شما آزمایش خون تجویز کند. درصورت ابتلا به کم خونی فقر آهن، تحت درمان با مکمل‌های آهن قرار خواهید گرفت.
برخی دیگر از مطالعات نشان داده است که خوردن خاک می‌تواند جذب برخی مواد غذایی ضروری از قبیل آهن و روی را دچار مشکل کند؛ به عبارت دیگر ژئوفاژی خود می‌تواند باعث بروز آنمی یا کم خونی شود.
بروز مشکلات جدی
خوردن خاک می‌تواند باعث ورود باکتری‌ها، انگل‌ها و فلزات و سموم به بدن شما شود. همچنین این اختلال می‌تواند سطح پتاسیم خون را بالا برده و باعث بروز آریتمی قلبی و درنهایت ایست قلبی شود.
یبوست
یبوست هم یکی دیگر از عوارض جانبی شایع مصرف خاک است. انسداد و پرفوره شدن روده( سوراخ شدن روده) گرچه احتمالشان کم است، اما احتمال بروز آن وجو دارد.
عوارض بارداری
بسیاری از زنان باردار تمایل به میل کردن خاک دارند؛ دانشمندان هنوز موفق نشده‌اند که علت این مسئله را پیدا کنند. یک تئوری این مسئله را با کم خونی در طول بارداری مرتبط می‌داند. یک تئوری دیگر دلیل آن را سازگاری بدن با تغییرات سیستم ایمنی در طول باداری عنوان می‌کند.
تغییرات سیستم ایمنی می‌تواند ریسک ابتلای شما را به بسیاری از عفونت‌ها؛ از جمله عفونت‌های غذایی از قبیل لیستریا بالا ببرد. اما برخی مطالعات نشان داده است که میل داشتن به خوردن خاک می‌تواند یک اثر محافظتی در مقابل سموم و عفونت‌ها در دوران بارداری ایجاد کند. با این حال فارغ از دلایل افزایش تمایل به میل کردن خاک در دوران بارداری، این کار می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری هم برای شما و هم برای جنین به همراه داشته باشد.
حتی اگر مطمئن باشید که خاک مصرفی دارای هیچ سمی نیست و از جای مطمئنی خریداری شده است، فراموش نکنید که می‌تواند مانع از جذب مواد ضروری در معده شده و درنهایت سلامتی شما و فرزندانتان را به خطر بیندازد.
روش‌های کنترل خاک خوری
اگر وسوسه شما را اذیت می‌کند و می‌خواهید آن را متوقف کنید، انجام کارهای زیر می‌تواند کمک کننده باشد:
- اگر تمایل به میل کردن خاک شما را اذیت می‌کند، صحبت کردن با یک فرد قابل اعتماد می‌تواند کمک کننده باشد. حمایت عاطفی و همراهی آنها راه را برای شما هموارتر خواهد کرد.
- می‌توانید از کوکی‌هایی که رنگ و بافت مشابهی دارند به جای خاک استفاده کنید. آدامس جویدن یا خوردن آب نبات هم می‌تواند برای رفع پیکا کمک کننده باشد.
- اگر علت تمایلتان به خوردن را پیدا نکردید، مشورت با یک تراپیست می‌تواند به شما کمک کند.
- درصورتی که دچار کمبود برخی مواد مغذی ضروری از قبیل آهن باشید، ممکن است تمایلتان به میل خاک بیشتر شود. از همین رو مشورت با یک پزشک می‌تواند شما را در این مسیر راهنمایی کند.
- می‌توانید از یک سیستم تشویق و جایزه استفاده کنید. هر زمان که توانستید بر وسوسه خود غلبه کنید، به خودتان جایزه بدهید.
خطرات خوردن هویج در دوران بارداری
زمان مراجعه به پزشک در خاک خوری
ممکن است مطرح کردن این مسئله با پزشک برایتان سخت باشد. اما فراموش نکنید که میل کردن خاک می‌تواند شما را در معرض ابتلا به بیماری‌ها و عفونت‌های گوناگون قرار دهد. از همین رو بهتر این است؛ پیش از این که مشکلی جدی برایتان ایجاد شود، مسئله را با پزشک خود درمیان بگذارید. درصورتی که هر یک از علائم زیر را داشتید، لازم است که سریعا به پزشک مراجعه نمایید:
- دفع مدفوع دردناک یا خونی
- یبوست
- اسهال
- حالت تهوع یا استفراغ ناخواسته
- تنگی نفس
- احساس فشار در قفسه سینه
- ضعف و خستگی
- حال عمومی بد
این احتمل وجود دارد که در اثرخوردن خاک به کزاز مبتلا شوید. از آن جایی که کزاز می‌تواند مرگبار باشد، در صورتی که هر یک از علائم زیر را داشتید، بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید:
- درد فک
- سردرد
- تب
- اسپاسم و گرفتگی عضلات به ویژه شکم
- تعریق زیاد
نتیجه گیری
به طور کلی خاک خوری یک نوع اختلال روحی و روانی به شمار می‌آید. اما تمایل به میل کردن خاک همیشه علامتی از یک بیماری روحی و روانی نیست. چرا که در برخی مواقع نشان از فقدان یک ماده در بدن و یا بروز یک بیماری می‌دهد. بنابراین اگر تمایل به خوردن خاک دارید؛ بهتر است قبل از آن دیر شود؛ به یک پزشک مراجعه کنید تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید