فراموش نکنید که حتی مثبت اندیشی سمی نیز وجود دارد. در واقع، هر چیزی اگر بیش از حد استفاده شود و از حد تعادلش خارج شود، آسیب رسان خواهد شد. در این مقاله، مثبت گرایی سمی را مورد بررسی قرار خواهیم داد، مثال‌هایی از آن می‌آوریم که بهتر با آن آشنا شوید، از آسیب‌ها و نشانه‌هایش می‌گوییم و در نهایت راهکار مقابله با آن را معرفی می‌کنیم.
ابتدا با مثبت گرایی سمی آشنا شوید
مثبت گرایی سمی به معنای حفظ خوش بینی و نگرش مثبت در هر شرایطی است. گرچه مثبت اندیشی امری توصیه شده و پسندیده است؛ اما هرچیزی اگر بیش از حد شود، مضر و آسیب زننده خواهد شد. این احساس به جای آنکه روی مثبت اندیشی تمرکز کند، تلاش می‌کند تا ذهن را از واقعیت‌های تلخ و ناراحت کننده که نیاز به درک و رسیدگی دارند، منحرف کرده و جایش را با افکار مثبت؛ اما خیالی پر کند.
برخی از مثبت گرایی های سمی را با هم مرور کنیم
این نوع مضر از مثبت اندیشی به شکل‌های گوناگونی قابل مشاهده است. شاید شما هم با برخی از اشکالش در طول زندگی مواجه شده باشید. برای درک بهتر موضوع به مثال‌های زیر توجه کنید:
- وقتی اتفاق ناخوشایندی رخ می‌دهد، مثلا بیکار می‌شوید، دیگران ممکن است به شما توصیه کنند که خوش بین باشید و به جنبه‌های مثبت این مسئله فکر کنید. گرچه این توصیه‌ها خیرخواهانه است؛ اما ممکن است شما را از درددل کردن و رنجی که تحمل می‌کنید، باز دارد.
- گاهی که شخص یا چیز ارزشمندی را از دست می‌دهید، دیگران شاید بگویند که این مسئله حتما حکمتی داشته است. گرچه چنین نظراتی اغلب با هدف آرامش بخشیدن به شما گفته می‌شوند؛ اما ممکن است روشی برای دور نگه داشتن خودشان از ناراحتی شما باشد.
- وقتی می‌گویید که ناراحت و غمگین هستید، کسی شاید در پاسخ به این حس شما بگوید خوشحالی یک انتخاب است. این بدان معناست که فرد شما را به خاطر ناراحت بودن سرزنش می‌کند و معتقد است اینکه شما خوشحال نیستید، به خاطر این است که نمی‌خواسته‌اید خوشحال باشید.
توجه کنید که اغلب این اظهارنظرهای اشتباه نه به خاطر بدجنسی افراد؛ بلکه به دلیل نادانی یا ناآگاهی بیان می‌شوند. افراد نمی‌دانند که چگونه همدلی کنند. با این حال باید دانست که این اظهارنظرها آسیب رسان است. گاهی سکوت کردن و شنیدن بهتر از به کاربردن کلمات اشتباه است.
نمونه‌ای از جملات مثبت گرایی سمی که نباید به کار گرفته شوند
- مثبت فکر کن!
- فقط به افکار مثبت توجه کن!
- می‌تونست بدتر از این اتفاق بیفته!
- هر چیزی یه حکمتی داره!
- شکست یه گزینه نیست! حق نداری شکست بخوری!
- خوشحالی و خوشبختی یه انتخابه!
- چرا می‌گوییم مثبت گرایی سمی آسیب رسان است؟
این شیوه از مثبت اندیشی به افرادی که در حال تجربه دورانی سخت و ناراحت کننده در زندگی هستند، آسیب می‌رساند. مثبت گرایی سمی به جای آنکه امکان همدلی و درک کردن را فراهم کند، ناخواسته افکار، احساسات و هیجانات منفی افراد را زیر سوال برده و نادیده خواهد گرفت.
خانواده سالم چه رفتارهایی با یکدیگر دارند؟
چه زیان‌هایی می تواند مثبت گرایی های سمی به فرد وارد کند؟
حس شرمندگی را در فرد بالا می‌برد
وقتی کسی در حال رنج کشیدن است، می‌خواهد احساسش به رسمیت شناخته شود و عزیزان و خانواده‌اش حمایتش کنند؛ اما مثبت گرایی سمی این احساس رنج را زیر سوال می‌برد و آن را نفی می‌کند. در نتیجه، فرد از اینکه رنج می‌کشد، شرمنده می‌شود.
فرد احساس گناه می‌کند
مثبت گرایی سمی موجب می‌شود که فرد خودش را به خاطر احساسات منفی یا ناراحت کننده سرزنش کند، مقصر بداند و احساس گناه کند.
به فرد اجازه ابراز احساسات واقعی را نخواهید داد
مثبت گرایی سمی نوعی سازوکار پرهیز است. وقتی دیگران چنین رفتارهایی نشان می‌دهند، فرد از ابراز احساسات و مواجه شدن صحیح با مشکلات عاطفی خود باز داشته می‌شود. گاهی اوقات ما این افکار مثبت سمی را در رفتار با خودمان نیز به کار می‌بریم و آنها را درونی می‌کنیم. به این ترتیب، هنگام مواجه شدن با سختی‌های عاطفی، آنها را نادیده می‌گیریم.
جلوی رشد فردی گرفته خواهد شد
مثبث اندیشی سمی با خفه کردن احساسات ناراحت کننده و چالش برانگیز مانع از آن می‌شود که ما به رویارویی با آنها برویم؛ درحالی که این رویارویی می‌توانست ما را رشد دهد و نگرش‌مان را عمیق‌تر کند. مثبت اندیشی سمی انگیز ما برای تغییر شرایط را از بین می‌برد، چراکه از اساس، وجود هر مشکلی را منکر می‌شویم.
شما را شخصی بی‌رحم جلوه می‌دهد
هنگامی که فردی در حال تجربه شرایط سختی است، مثبت‌اندیشی بی جای ما نه تنها قدمی در راستای همدلی نیست، بلکه ممکن است مار را بی‌رحم و بی‌احساس نشان دهد؛ مثلا وقتی کسی با معضلاتی مانند بیکاری، مشکل مالی، بیماری یا مرگ عزیزان دست و پنجه نرم می‌کند، گفتن جمله “مثبت فکر کن”، اوضاع را بهتر که نمی‌کند هیچ، بلکه ما را در چشم دیگری به انسانی بی‌احساس و سنگدل هم تبدیل می‌کند.
جملاتی برای همدلی مثبت
- به حرف‌هات کاملا گوش می‌کنم.
- من در هر شرایطی کنار تو هستم.
- این احساس یا شرایط حتما خیلی سخته.
- بعضی وقت‌ها اتفاقات بد می‌افتن.
- چه کمکی از دستم بر میاد؟
- شکست جزئی از زندگیه.
- احساسات تو واقعی هستن.
روش‌هایی برای دوری از مثبت گرایی سمی از خود
اگر احساس می‌کنید به این احساسات دچار شده‌اید، بهتر است این راهکارها را در نظر بگیرید:
به مشاوره مراجعه کنید
با یک دوست قابل اعتماد یا یک مشاور درباره این موضوع گفت و گو کنید تا ریشه مشکل شناسایی شود. از دوست قابل اعتماد یا مشاور خود بخواهید که گوش به زنگ باشد و اگر گفتار یا رفتاری دال بر مثبت اندیشی بیش از اندازه دید، آن را به شما اطلاع دهد. اغلب افراد از بیان نظر خود به دیگری صرف نظر می‌کنند؛ چراکه نمی‌خواهند قضاوت کنند یا می‌ترسند چیزی را نادیده گرفته باشند و دوست خود را ناراحت کنند. به دوست یا مشاور خود اطمینان دهید که پذیرای نقد و بازخورد آنها هستید تا آنها راحت‌تر بتوانند نقاط کور مثبت‌اندیشی شما را شناسایی و بیان کنند.
احساسات روزانه خود را یادداشت کنید
یک روش دیگر برای شناسایی مثبت اندیشی سمی، نوشتن یادداشت روزانه است. این یادداشت‌ها به شما کمک می‌کنند تا افکارتان را ثبت و ضبط کنید. در نتیجه با مرور آنها متوجه الگو‌های مثبت اندیشی سمی احتمالی خواهید شد.
چطور نسبت به شغل مان احساس بهتری داشته باشیم؟
احساسات منفی را مدیریت کنید، اما آنها را نادیده نگیرید
احساسات منفی مثل علائم هشداردهنده‌ای هستند که به ما می‌گویند مشکلی وجود دارد؛ پس به جای انکار آن، سعی کنید ریشه‌شان را شناسایی و درمان کنید یا راهی برای مقابله با احساسات منفی بیابید.
انتظارات واقعی از خودتان داشته باشید
وقتی با موقعیتی استرس‌زا رو به رو می‌شوید، طبیعی است که دچار نگرانی و استرس شوید. خودتان را قهرمانی تصور نکنید که ترس و استرس و نگرانی در او راه ندارد.
احساس خود را از مسائل درک کنید
احساساتتان را درک کنید و بدانید که ما انسان‌ها می‌توانیم هم زمان احساسات متناقضی را تجربه کنیم؛ برای مثال، در ابتدای شروع یک مسابقه هم نگران باشیم و هم امیدوار.
مهارت‌های همدلی را بیاموزید
آموختن مهارت‌های همدلی می‌تواند مانع از فعال شدن مثبت اندیشی سمی ما و آسیب رساندن به دیگران شود، وقتی دارند شرایط سختی را تجربه می‌کنند.
به احساسات خود توجه کنید
دنبال کردن صفحات انگیزشی در فضای مجازی هرچند گاهی می‌تواند به‌عنوان منبع الهام بخش عمل کند، اما مراقب باشید؛ اگر پس از تماشای چنین محتواهایی احساس شرم و گناه دارید، به احتمال زیاد، دچار مثبت گرایی سمی شده‌اید. در چنین شرایطی بهتر است از چنین محتواهایی پرهیز کنید.
نتیجه گیری
مثبت گرایی سمی اغلب نگرشی نامحسوس است. چه بسا همه ما در مقاطعی به دام چنین نگرشی افتاده باشیم. با یادگیری نشانه‌های این نوع نگرش، بهتر می‌توانیم از خود و دیگران محافظت کنیم، همدلی بیشتری با دیگران داشته باشیم و حمایت مناسب را ارائه و دریافت کنیم. اگر تجربه‌ای از این نوع مثبت گرایی دارید، برایمان در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید