مکمل های تنظیم هورمون های بدن که باید آن ها را بشناسید!

هورمون ها نقش حیاتی در تنظیم فرآیندهای بدن ایفا می کنند، به ویژه در زنان که چرخه های هورمونی می توانند تأثیر قابل توجهی بر سلامت جسمی و روحی آن ها داشته باشند. از تنظیم قاعدگی تا مدیریت استرس و حتی کنترل وزن، تعادل هورمونی اهمیت بسیاری دارد. اما گاهی اوقات این تعادل به دلایل مختلفی از جمله استرس، تغذیه نامناسب یا تغییرات سنی مختل می شود. در چنین مواقعی، مکمل های تنظیم هورمون می توانند به کمک بیایند و بدن را در بازگرداندن این تعادل حیاتی یاری کنند. در این مقاله از روژه مگ، به معرفی مکمل های کلیدی می پردازیم که می توانند به تنظیم هورمون های زنانه کمک کنند و نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی ایفا نمایند.

تاثیر هورمون ها روی سلامتی

هورمون ها نقش کلیدی در تنظیم و مدیریت فرآیندهای حیاتی بدن ایفا می کنند و تاثیرات عمیقی بر سلامتی دارند. این مواد شیمیایی که توسط غدد درون ریز تولید می شوند، به عنوان پیام رسان هایی عمل می کنند که از طریق خون به اندام ها و بافت های مختلف منتقل می شوند. هنگامی که هورمون به گیرنده خاص خود در یک سلول می رسد، واکنش های بیوشیمیایی متعددی را آغاز می کند که بر عملکردهای مختلف بدن تاثیر می گذارد. بنابراین مکمل های تنظیم هورمون بسیار مهم هستند. نقش مکمل های تنظیم هورمون را در ادامه به شما معرفی می کنیم.

·       رشد و تکامل

یکی از مهم ترین تاثیرات هورمون ها، نقش آن ها در رشد و تکامل است. هورمون رشد، که از غده هیپوفیز ترشح می شود، مسئول رشد فیزیکی و توسعه بافت های بدن است. همچنین، هورمون های تیروئید نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارند. متابولیسم فرآیندی است که طی آن بدن انرژی مورد نیاز خود را از غذاها تامین می کند. تعادل هورمون های تیروئید برای حفظ وزن سالم و عملکرد مناسب ارگان ها ضروری است.

·       عملکرد جنسی و تولید مثل

هورمون ها همچنین تاثیر بسزایی بر عملکرد جنسی و تولید مثل دارند. هورمون های استروژن و پروژسترون در زنان و تستوسترون در مردان، علاوه بر کنترل ویژگی های جنسی ثانویه، نقش مهمی در چرخه قاعدگی، تولید اسپرم و تخمک گذاری دارند. عدم تعادل این هورمون ها می تواند منجر به مشکلاتی مانند ناباروری و اختلالات قاعدگی شود.

·       تنظیم خلق و خو و احساسات

علاوه بر این، هورمون ها نقش حیاتی در تنظیم خلق و خو و احساسات ایفا می کنند. برای مثال، سروتونین که به عنوان “هورمون خوشحالی” شناخته می شود، تاثیر مستقیم بر احساسات و حالت های روحی دارد. عدم تعادل در سطح این هورمون می تواند منجر به افسردگی و اضطراب شود.

·       ترشح انسولین

یکی دیگر از هورمون های مهم در مکمل های تنظیم هورمون، انسولین است که توسط پانکراس تولید می شود و نقش اصلی در تنظیم سطح قند خون دارد. انسولین به سلول ها کمک می کند تا گلوکز را از خون جذب کرده و به انرژی تبدیل کنند. هر گونه اختلال در تولید یا عملکرد انسولین می تواند به دیابت منجر شود، که یک بیماری مزمن و جدی است.

در نهایت، باید توجه داشت که تغییرات در سطح هورمون ها می تواند نشانه ای از مشکلات جدی در بدن باشد. کاهش یا افزایش بیش از حد هر یک از هورمون ها می تواند به علائم و نشانه های متنوعی منجر شود که نیازمند تشخیص و درمان مناسب توسط پزشک است. بنابراین، حفظ تعادل هورمونی برای سلامتی کلی بدن بسیار حائز اهمیت است. این تعادل نه تنها بر سلامت جسمی بلکه بر وضعیت روحی و کیفیت زندگی افراد نیز تاثیرگذار است.

مکمل های مناسب برای تنظیم هورمون

برای حفظ تعادل هورمون ها و بهبود عملکرد سیستم غدد درون ریز، مصرف برخی ویتامین ها و مواد معدنی می تواند بسیار مفید باشد. اگرچه یک رژیم غذایی متعادل معمولاً تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن را تامین می کند، اما در مواردی که عدم تعادل هورمونی وجود دارد، ممکن است نیاز به مصرف مکمل های خاصی باشد. در ادامه به برخی از این مکمل ها اشاره می کنیم.

·       منیزیم یکی از مهمترین مکمل های تنظیم هورمون

منیزیم یکی از مواد معدنی ضروری است که نقش حیاتی در بسیاری از فرآیندهای بدن دارد، از جمله کنترل قند خون، تنظیم فشار خون و تنظیم هورمون ها. این ماده معدنی به خصوص در تولید و ترشح هورمون های تیروئید نقش دارد. هورمون های تیروئید مسئولیت تنظیم متابولیسم بدن را بر عهده دارند و هرگونه اختلال و عدم مصرف مکمل های تنظیم هورمون منیزیم در تولید آن ها می تواند منجر به مشکلات سلامتی شود.

با افزایش سن، سطح منیزیم در بدن، به ویژه در زنان، به تدریج کاهش می یابد. این کاهش می تواند به اختلال در سنتز هورمون های تیروئید منجر شود و در نتیجه، بر متابولیسم و سایر عملکردهای بدن تاثیر منفی بگذارد. به همین دلیل، حفظ سطح مناسب منیزیم برای سلامت تیروئید و تعادل هورمونی اهمیت زیادی دارد.

یکی دیگر از مواردی که اهمیت منیزیم را برجسته می کند، تاثیر آن در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) است. تحقیقات نشان داده اند که کمبود منیزیم در این زنان با مقاومت به انسولین و افزایش سطح تستوسترون مرتبط است. تستوسترون هورمونی است که به طور طبیعی در بدن زنان و مردان وجود دارد، اما افزایش بیش از حد آن در زنان می تواند به مشکلاتی مانند رشد موهای زائد و عدم تعادل قاعدگی منجر شود.

علاوه بر این، سطح منیزیم تحت تاثیر استرس نیز قرار می گیرد. در موقعیت های استرس زا، مقدار منیزیم در بدن کاهش می یابد که این کاهش می تواند به نوبه خود به عدم تعادل هورمونی منجر شود. استرس مزمن می تواند باعث کاهش سطح منیزیم شود و این موضوع به تعادل هورمون ها و عملکرد کلی بدن آسیب برساند.

برای تامین منیزیم مورد نیاز بدن، می توان از منابع غذایی مانند سبزیجات برگ سبز، مغزها، دانه ها و حبوبات استفاده کرد. همچنین، در صورت نیاز و با مشورت پزشک، می توان از مکمل های منیزیم بهره برد. مصرف منظم و کافی منیزیم می تواند به بهبود عملکرد تیروئید، کاهش استرس و تعادل هورمون ها کمک کند و در نتیجه به حفظ سلامت کلی بدن منجر شود.

·       مکمل های تنظیم هورمون حاوی ویتامین D

ویتامین D یک ماده مغذی و هم چنین یک هورمون استروئیدی و مکمل های تنظیم هورمون است که نقش بسیار مهمی در سلامت بدن ایفا می کند. این ویتامین به جذب کلسیم کمک کرده و به تنظیم بسیاری از فرآیندهای حیاتی بدن، از جمله سنتز هورمون های استروژن و تستوسترون، کمک می کند. استروژن و تستوسترون هورمون هایی هستند که نقش کلیدی در سلامت جنسی و تولید مثل دارند و تنظیم سطح آن ها برای حفظ تعادل هورمونی بسیار اهمیت دارد.

کمبود ویتامین D می تواند مشکلات مختلفی را به همراه داشته باشد. در برخی مطالعات، کمبود این ویتامین با مقاومت به انسولین مرتبط دانسته شده است. اگرچه اطلاعات کامل و دقیقی در این زمینه وجود ندارد، اما به نظر می رسد ویتامین D می تواند از التهاب که یکی از عوامل خطر اصلی برای مقاومت به انسولین است، جلوگیری کند. این موضوع به ویژه برای افرادی که در معرض خطر دیابت نوع 2 هستند، بسیار مهم است.

از سوی دیگر، تحقیقات نشان داده اند که کمبود ویتامین D در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) شایع است. PCOS یک اختلال هورمونی است که می تواند به مشکلاتی مانند عدم تعادل قاعدگی، رشد موهای زائد و ناباروری منجر شود. مصرف کافی ویتامین D می تواند به کاهش این علائم کمک کرده و تعادل هورمونی را بهبود بخشد.

منابع غذایی ویتامین D شامل ماهی های چرب مانند سالمون، لبنیات غنی شده و تخم مرغ است. با این حال، یکی از بهترین روش ها برای دریافت ویتامین D، قرار گرفتن در معرض نور خورشید است. بدن ما قادر است ویتامین D را از طریق پوست و با کمک نور خورشید تولید کند. البته، در مواردی که امکان دریافت کافی ویتامین D از طریق غذا و نور خورشید وجود ندارد، مصرف مکمل های ویتامین D می تواند مفید باشد.

·       مصرف زینک برای سلامت بدن

زینک، یا همان روی، یکی از مهم ترین مواد معدنی و مکمل های تنظیم هورمون است که به عنوان یک مکمل بسیار موثر برای تنظیم هورمون ها شناخته می شود. کمبود زینک می تواند به مشکلات رشد و تولید مثل و همچنین برخی بیماری های غدد درون ریز منجر شود.

تحقیقات نشان داده اند که زینک نقش حیاتی در تولید هورمون های تیروئید دارد، از جمله هورمون محرک تیروئید (TSH) و هورمون آزادکننده تیروتروپین (TRH). این هورمون ها برای تنظیم متابولیسم بدن ضروری هستند و هر گونه اختلال در تولید آن ها می تواند به مشکلات متابولیکی منجر شود. به نظر می رسد که زینک همچنین در انتقال هورمون های تیروئید نیز نقش داشته باشد، هرچند که این رابطه به طور کامل کشف نشده است.

علاوه بر این، زینک به تنظیم انسولین، هورمونی که نقش کلیدی در کنترل قند خون دارد، کمک می کند. تحقیقات نشان داده اند که کمبود زینک می تواند تولید و ترشح انسولین را مهار کند. این موضوع به ویژه برای افرادی که به دیابت مبتلا هستند، اهمیت دارد زیرا مصرف مکمل زینک می تواند به بهبود کنترل قند خون در این افراد کمک کند.

مکمل های تنظیم هورمون زینک در بسیاری از غذاها یافت می شود، از جمله گوشت قرمز، ماهی، تخم مرغ، لبنیات، حبوبات و مغزها. با این حال، در صورت نیاز به مصرف بیشتر این ماده معدنی، می توان از مکمل های زینک استفاده کرد. مصرف مکمل زینک نه تنها به تنظیم هورمون های تیروئید و انسولین کمک می کند، بلکه به بهبود سیستم ایمنی بدن و سلامت پوست و مو نیز منجر می شود.

·       ویتامین های گروه B

ویتامین های گروه B نقش بسیار مهمی در تولید انرژی و ساخت گلبول های قرمز خون دارند. علاوه بر این، برخی از این ویتامین ها در سنتز و تنظیم تعادل هورمون ها نیز دخیل هستند. برای مثال، ریبوفلاوین (ویتامین B2) به تنظیم هورمون های تیروئید کمک می کند. این هورمون ها نقش اساسی در تنظیم متابولیسم بدن دارند و تعادل آن ها برای حفظ سلامت کلی بدن ضروری است.

پانتوتنیک اسید (ویتامین B5) یکی دیگر از ویتامین های گروه B است که برای ساخت هورمون های استروئیدی مورد نیاز است. هورمون های استروئیدی مانند کورتیزول و آلدسترون در پاسخ به استرس و تنظیم فشار خون نقش دارند. این ویتامین به بدن کمک می کند تا به طور موثری با استرس مقابله کند و از تعادل هورمونی پشتیبانی کند.

پیریدوکسین (ویتامین B6) نیز در تولید ملاتونین، هورمون تنظیم کننده چرخه خواب و بیداری، مشارکت دارد. ملاتونین به تنظیم الگوی خواب کمک می کند و نقش مهمی در بهبود کیفیت خواب و تنظیم ریتم شبانه روزی بدن ایفا می کند.

اسید فولیک یا ویتامین B9 برای زنانی که پریود می شوند اهمیت ویژه ای دارد. این ویتامین می تواند سطح پروژسترون را افزایش دهد. پروژسترون هورمونی است که نقش کلیدی در تنظیم چرخه قاعدگی و تخمک گذاری دارد. افزایش سطح پروژسترون ممکن است به رفع قاعدگی های نامنظم و بهبود فرآیند تخمک گذاری کمک کند.

ویتامین B12 نیز نقش مهمی در تنظیم هورمون ها دارد. در یک مطالعه انجام شده روی ۱۳۰ نفر، مشاهده شد که کمبود این ویتامین با بیماری هاشیموتو، یک نوع کم کاری تیروئید، مرتبط است. کمبود ویتامین B12 می تواند به مشکلات هورمونی منجر شود و تاثیر منفی بر عملکرد تیروئید داشته باشد.

مکمل های تنظیم هورمون ویتامین های گروه B در بسیاری از منابع غذایی یافت می شوند. گوشت، ماهی، تخم مرغ، لبنیات، سبزیجات برگ سبز و حبوبات منابع خوبی برای این ویتامین ها هستند. با این حال، در صورت نیاز به مصرف بیشتر، می توان از مکمل های ویتامین B استفاده کرد. مصرف منظم ویتامین های گروه B می تواند به حفظ تعادل هورمونی، بهبود کیفیت خواب، مقابله با استرس و بهبود سلامت کلی بدن کمک کند.

·       ید یکی از کمیاب ترین مکمل های تنظیم هورمون

ید یک ماده معدنی کمیاب است که در انواع خاصی از نمک و برخی از غذاها یافت می شود. این ماده نقش حیاتی در سنتز هورمون های تیروئید دارد. غده تیروئید ید موجود در جریان خون را جذب کرده و از آن برای تولید دو هورمون مهم خود، یعنی تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4)، استفاده می کند.

هورمون های تیروئید تاثیرات گسترده ای بر متابولیسم، ضربان قلب، دمای بدن و بسیاری از عملکردهای دیگر بدن دارند. این هورمون ها به تنظیم سرعت متابولیسم کمک کرده و نقش اساسی در تولید انرژی و حفظ تعادل انرژی بدن ایفا می کنند. همچنین، تیروئید نقش مهمی در رشد و توسعه سیستم عصبی و استخوان ها دارد.

کمبود ید می تواند تولید هورمون های T3 و T4 را مختل کند و سطح آن ها را در خون کاهش دهد. این اختلال می تواند به کم کاری تیروئید منجر شود. کم کاری تیروئید باعث کندی متابولیسم می شود که می تواند به علائمی مانند خستگی، افزایش وزن، افسردگی و احساس سرما منجر شود. در موارد شدید، کمبود ید می تواند به گواتر (بزرگ شدن غیرعادی غده تیروئید) منجر شود.

مکمل های تنظیم هورمون ید در برخی مواد غذایی مانند ماهی های دریایی، لبنیات، تخم مرغ و سبزیجات برگ سبز یافت می شود. یکی از منابع اصلی ید در بسیاری از کشورها، نمک یددار است. افزودن ید به نمک خوراکی یکی از روش های موثر برای پیشگیری از کمبود ید در جمعیت ها است.

بهترین محصول گیاهی به عنوان مکمل برای تنظیم هورمون چیست؟

تنظیم هورمون ها در بدن اهمیت بسیار زیادی دارد، زیرا این مواد شیمیایی نقش های حیاتی در عملکردهای مختلف بدن ایفا می کنند. استفاده از مکمل های گیاهی می تواند یک روش طبیعی و موثر برای حفظ تعادل هورمونی باشد. در ادامه به بررسی بهترین محصولات گیاهی که می توانند به تنظیم هورمون ها کمک کنند، می پردازیم.

·       آشواگاندا از بهترین مکمل های تنظیم هورمون

آشواگاندا یک درختچه و مکمل گیاهی محبوب در طب آیورودا (سیستم پزشکی هند باستان) است. این گیاه دارای خواص متعددی است و به تعادل مکمل های تنظیم هورمون مانند کورتیزول (هورمون استرس) و تستوسترون کمک می کند.

در یک مطالعه کوچک روی 43 مرد بالغ که از اضافه وزن و خستگی خفیف رنج می بردند، استفاده از عصاره آشواگاندا به مدت هشت هفته با افزایش هورمون تستوسترون و کاهش کورتیزول همراه بود. در مطالعه دیگری با شرکت کنندگان زن و مرد مشخص شد که آشواگاندا می تواند سطح کورتیزول صبحگاهی را کاهش دهد. همچنین، تحقیقات نشان می دهند که آشواگاندا به حفظ تعادل هورمون ها در زنانی که در مرحله پیش یائسگی هستند، کمک می کند.

·       ریشه کوهوش سیاه

کوهوش سیاه یک گیاه دارویی است که اغلب برای کنترل علائم یائسگی از جمله گرگرفتگی استفاده می شود. این گیاه به نظر می رسد که به گیرنده های استروژن متصل شده و سطح هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینه کننده (LH) را کاهش می دهد. در یک مطالعه کوچک، استفاده از ریشه کوهوش سیاه به مدت هشت هفته با بهبود گرگرفتگی و سایر علائم فیزیکی و روانی یائسگی همراه بود. اما نتایج تحقیقات مختلف درباره این موضوع ضد و نقیض است و برای نتیجه گیری قطعی باید مطالعات بیشتری انجام شود.

·       پنج انگشت (Vitex)

پنج انگشت یا ویتکس یکی از گیاهانی است که به عنوان مکمل های تنظیم هورمون مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه اغلب برای درمان قاعدگی نامنظم، سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، ناباروری و سایر بیماری های زنان استفاده می شود. تحقیقات نشان می دهند که پنج انگشت سطح پروژسترون را افزایش و سطح پرولاکتین را کاهش می دهد.

پرولاکتین هورمونی است که در برخی از اختلالات تولیدمثلی افزایش می یابد. گیاه پنج انگشت با تنظیم هورمون استروژن به درمان ناباروری کمک می کند. اگرچه این گیاه نمی تواند به تنهایی مشکل ناباروری را برطرف کند، اما ممکن است استفاده از آن در کنار سایر درمان ها مفید باشد.

·    مکمل های تنظیم هورمون گیاهی ریشه شیرین بیان

ریشه شیرین بیان حاوی موادی است که به حفظ تعادل مکمل های تنظیم هورمون و کنترل علائم یائسگی کمک می کنند. استفاده موضعی از این گیاه می تواند برای درمان مشکلات مرتبط با یائسگی از جمله آتروفی واژن (خشک و نازک شدن دیواره واژن) مفید باشد. در یک مطالعه، گروهی از زنان از یک کرم واژینال که حاوی 2 درصد ریشه شیرین بیان بود، استفاده کردند. نتایج این تحقیق نشان داد که کرم شیرین بیان می تواند pH واژن و در نتیجه علائم آتروفی واژن را کاهش دهد.

• مرزنجوش یکی از مکمل های تنظیم هورمون گیاهی

مرزنجوش یک گیاه چندساله است که در طب سنتی برای درمان انواع بیماری ها و به عنوان مکمل های تنظیم هورمون استفاده می شود. شواهد علمی نشان می دهند که مرزنجوش ممکن است به حفظ تعادل هورمون ها در افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک کند. در یک مطالعه، 25 زن مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک به مدت یک ماه از دمنوش مرزنجوش یا دمنوش دارونما استفاده کردند.

نتیجه این تحقیق نشان داد که مرزنجوش می تواند سطح انسولین ناشتا و دهیدرواپی آندروسترون (DHEA) را کاهش دهد. DHEA هورمونی است که معمولا در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک افزایش می یابد.

·       سیاه دانه

دانه های گیاه سیاه دانه حاوی تیموکینون هستند، ترکیبی که تصور می شود از سیستم غدد درون ریز در برابر آسیب محافظت می کند و عدم تعادل هورمونی را از بین می برد. در یک مطالعه حیوانی، مشاهده شد که اسانس سیاه دانه هورمون T3 را در موش های مبتلا به کم کاری تیروئید افزایش می دهد. سایر تحقیقات نیز نشان داده اند که این گیاه حاوی فیتواستروژن ها (ترکیبات گیاهی مشابه استروژن) است. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا می توان این نتایج را به انسان هم تعمیم داد یا خیر.

نتیجه گیری

استفاده از مکمل های گیاهی می تواند یک راه طبیعی و موثر برای تنظیم مکمل های تنظیم هورمون و بهبود سلامت کلی بدن باشد. گیاهانی مانند آشواگاندا، ریشه کوهوش سیاه، پنج انگشت، ریشه شیرین بیان، مرزنجوش و سیاه دانه هر یک به نوبه خود خواص منحصر به فردی دارند که می توانند به حفظ تعادل هورمونی کمک کنند. با این حال، همواره توصیه می شود قبل از استفاده از هر نوع مکمل گیاهی با پزشک خود مشورت کنید تا از مناسب بودن آن برای وضعیت سلامت خود اطمینان حاصل کنید.