اضطراب در کودکان و راه های درمان آن

کودکان درست مانند بزرگسالان گاهی اوقات احساس اضطراب می کنند و در صورتیکه این اضطراب درمان نشود به یک اختلال تبدیل شده و سلامت کودک را تحت تاثیر قرار می دهد. در مجله ی روژه علایم اضطراب در کودکان را تشخیص دهید و روش های موثر مقابله با اضطراب را مطالعه کنید.

چه چیزی کودکان را مضطرب می کند؟

کودک در سنین مختلف نسبت به عوامل مختلف ممکن است احساس اضطراب کند، بسیاری از این اضطراب ها بخشی طبیعی از رشد او هستند و برخی از آن ها نیاز به بررسی بیشتر دارند.

اضطراب جدایی اولین و شایع ترین اضطرابی ست که تقریبا تمام کودکان آن را در بازه ی سنی 6 ماهگی تا سه سالگی تجربه می کنند. آن ها ممکن است هنگام جدا شدن از والدین گریه کنند، به آن ها بچسبند و برای ابراز احساسات خود روش های دیگری را به کار بگیرند. اضطراب جدایی یک مرحله ی طبیعی در فرایند رشد کودکان است و در سن 2 تا 3 سالگی از بین می رود.

اضطراب های رایج در دوران کودکی شامل ترس از حیوانات، حشرات، ارتفاع، آب ، خون و تاریکی است. همچنین بعضی کودکان برای رفتن به مهد کودک یا پیش دبستانی ممکن است علائم اضطراب از خود نشان دهند که پس از مدتی خود به خود از بین خواهد رفت.

بعضی از کودکان با بزرگتر شدن و شناخت بیشتر از محیط اطراف خود در بسیاری از موقعیت های اجتماعی احساس خجالت می کنند و ممکن است در این زمینه نیاز به کمک داشته باشند.

چه زمانی اضطراب برای کودکان مشکل ساز است؟

اضطراب زمانی برای کودکان به یک مشکل تبدیل می شود که شروع به ایجاد مشکل در زندگی روزمره ی آنها کند. اگر در دوران امتحانات به مدارس سر بزنید متوجه اضطراب در تمام بچه ها خواهید شد اما بعضی بچه ها به قدری مضطرب می شوند که صبح روز امتحان نمی توانند به مدرسه بروند. اضطراب های شدید می توانند به سلامت روانی و عاطفی کودکان آسیب بزنند و بر عزت نفس و اعتماد به نفس آن ها تاثیر بگذارند. کودکان مضطرب ممکن است گوشه گیر شوند و برای اجتناب از موقعیت هایی که آن ها را مضطرب می کند تمام تلاش خود را بکنند.

علائم اضطراب در کودکان را بشناسید

کودکانی که در سنین کمتر اضطراب را تجربه می کنند ممکن است نتوانند احساس خود را شناسایی کنند و علایمی مانند واکنش های زیر را از خود نشان دهند:

* تحریک پذیر و حساس شوند

* به سرعت گریه کنند

* اختلال در خواب پیدا کنند

* شب ادراری داشته باشند

* طی شب چندبار از خواب بیدار شوند

* کابوس ببینند

در کودکان بزرگتر ممکن است متوجه علایم اضطراب زیر شوید:

* عدم اعتماد به نفس برای تجربه کردن چیزهای جدید

* عدم توانایی در رویارویی با چالش های ساده ی روزمره

* عدم توانایی تمرکز

* مشکلات خواب یا غذا خوردن

* پرخاشگری

* هجوم افکار منفی و ترس از اتفاق های بد

* اجتناب از فعالیت های روزمره مثل دیدن دوستان، مدرسه رفتن یا حضور در اماکن عمومی

  چرا فرزندم مضطرب است؟

بعضی از کودکان بیشتر از دیگران در معرض نگرانی و اضطراب هستند. کودکانی که شرایط خاصی را تجربه کرده اند یا در مواقع حساس با واکنش های اشتباه روبرو شده اند بیش از کودکان دیگر اضطراب را تجربه می کنند. عوامل زیر می تواند ریسک اختلال اضطراب در کوکان را افزایش دهد:

* بچه ها اغلب تغییرات را دشوار می دانند، مثلا ممکن است پس از نقل نقل مکان به مدرسه یا شروع سال تحصیلی جدید مضطرب شوند.

* کودکانی که تجربه ناراحت کننده یا آسیب زا مانند تصادف اتومبیل یا آتش سوزی خانه داشته اند، ممکن است پس از آن دچار اضطراب شوند.

* مشاجره ها و درگیری های خانوادگی نیز می تواند باعث ایجاد احساس ناامنی و اضطراب در کودکان شود.

* نوجوانان بیشتر از سایر گروه های سنی دچار اضطراب اجتماعی می شوند، از اجتماعات دوری می کنند یا برای رهایی از آنها بهانه می آورند.

چگونه به کودک مضطرب کمک کنیم؟

اگر کودک شما دچار اضطراب شده، با رعایت نکات مهم درباره ی اضطراب کودکان می توانید به او کمک کنید. قبل از هر چیز، مهم است که با کودک خود در مورد اضطراب یا نگرانی های او صحبت کنید. به آنها اطمینان دهید که احساس آنها را درک می کنید و نشان دهید آنچه برای آن ها رخ داده برای شما اهمیت دارد.

ریشه ی اضطراب در کودک را شناسایی کنید. هر رفتار و واکنش کودکان علتی دارد. برای یافتن راه حل اضطراب در بچه ها باید ابتدا بفهمید دلیل اضطراب آن ها چیست؟

اگر کودک شما به اندازه کافی بزرگ شده است، ممکن است توضیح دهید که اضطراب چیست و تأثیرات فیزیکی آن بر بدن ما چیست. ممکن است مفید باشد که اضطراب را مانند موجی توصیف کنیم که ایجاد می شود و سپس دوباره فروکش می کند.

علاوه بر صحبت کردن با فرزندتان در مورد نگرانی ها و اضطراب هایش، به او کمک کنید راه حل های موثری برای مقابله با اضطرابش پیدا کند. به عنوان مثال، اگر فرزند شما نگران رفتن به مدرسه است، طبیعی است که بخواهید به او بگویید که نرود. با این حال، این می تواند به این معنی باشد که کودک شما بفهمد که اضطراب او را از انجام کارها باز می دارد.

در کودکان مضطرب اصرار ورزیدن به قرار گرفتن در موقعیت های اضطراب آور نتیجه ی معکوس دارد و اگر در ظاهر جوابگو باشد در آینده آثار مخرب ماندگاری خواهد داشت و مشکلات جدی برای سلامت روانی کودک به بار خواهد آورد.

یکی دیگر از روش های از بین بردن اضطراب در کودکان انجام روتین های روزانه است. افراد در هر سنی که باشند برنامه های معمول روزانه را امن و آرامش بخش می دانند. با انجام فعالیت های معمول و روتین به کودکان احساس آرامش و امنیت بدهید. به خاطر داشته باشید گاهی برای از بین بردن اضطراب در کودکان نیاز است هیچ کاری انجام ندهید و با دادن فرصت و گذشت زمان شاهد تغییرات مثبت در کودک باشید.

با کودکتان وقت با کیفیت بگذرانید. داشتن بازه های زمانی کوتاه بازی با کودک در طول روز یکی از روش های عالی برای سلامت روانی کودک و رشد اوست. بازه های نیم ساعته ای را در طول روز مشخص کنید که مختص شما و کودکتان است، تلفن همراهتان را سایلنت کنید و تمام دغدغه های روزمره را فراموش کنید. در این نیم ساعت به یک همبازی مفید برای کودکتان تبدیل شوید و بازی های دلخواه او را بدون قانون و منطق انجام دهید.

صرف کردن زمان و حوصله برای کودکان احساس امنیت و آرامش را در آن ها تقویت می کند و حواس آن ها را از فکر کردن و تمرکز روی موقعیت های اضطراب آور دور می کند.

اگر کودک شما به دلیل تجربه ی تلخ سوگ یا جدایی مضطرب شده، با کتاب ها یا فیلم های مرتبط سعی در سازگار کردن او با شرایط داشته باشید. فیلم ها و کتاب ها به خوبی می توانند در درک احساسات مختلف کمک کننده باشند.

برای پیشگیری از به وجود آمدن احساس اضطراب در کودکان اگر از قبل می دانید که تغییری در راه است، مثلا نقل مکان کردن، با صحبت کردن در مورد اینکه چه اتفاقی قرار است رخ بدهد و دلیل آن چیست او را آماده کنید و از قرار دادن کودک در موقعیت های اضطراب آور به طور ناگهانی و بدون آمادگی پرهیز کنید.

خودتان را آرام کنید. در بسیاری از مواقع علت اضطراب در کودکان را باید در بزرگسالان و والدین درمان کرد، اگر شما توانایی آرام کردن خود را نداشته باشید و بیش از حد محافظه کار و مضطرب باشید کودک شما بیشتر در معرض اضطراب قرار خواهد گرفت. کودکان به خوبی قادر به درک احساسات ما هستند و اضطراب والدین ناخودآگاه به آن ها منتقل می شود.

تکنیک های آرامش بخش برای رهایی از اضطراب

در موقعیت های چالش برانگیز نفس عمیق بکشید و قبل از نشان دادن هرگونه واکنشی کمی تامل کنید.

وقایع و اتفاقات را بیش از حد بزرگ نکنید. گاهی والدین نسبت به برخی مسائل واکنش های مبالغه آمیز نشان می دهند و با این کار باعث می شوند کودکان انواع احساساتی مثل ترس، اضطراب یا ناراحتی را چند برابر اندازه ی واقعی تجربه کنند.

در مورد اضطراب در کودکان خردسال حواس پرتی می تواند تا حدی موثر باشد. به عنوان مثال، اگر در مورد رفتن به مهد کودک مضطرب هستند در راه رفتن به مهد کودک بازی هایی برای پرت کردن حواس او انجام دهید. مثلا ببینید چه کسی می تواند ماشین های قرمز بیشتری ببیند.

با شناسایی علت دقیق رفتارهای کودک می توانید برای تشخیص واکنش صحیح به آن ها اقدام کنید. کودکان دچار اضطراب با کودکان عادی متفاوت هستند و باید شیوه ی رفتار و گفتار شما با آن ها متفاوت باشد تا زمانی که از این چالش خارج شوند. شاخت درست مشکل و ریشه یابی اضطراب در کودکان مهم ترین نکته در درمان اضطراب و اختلالات ناشی از آن است. اگر اضطراب کودک شما شدید است و کنترل آن از دست شما خارج شده حتما با مشاور کودک این موضوع را در میان گذاشته و راهکارهای مفید را پیش بگیرید.