سرگیجه بعد از ورزش یکی از اتفاقاتی است که امکان دارد اکثر افراد آن را تجربه کرده باشند. با این حال، در موارد دیگر می‌تواند نشانه بروز یک بیماری زمینه‌ای که نیاز به درمان دارد، باشد. اغلب، علت سرگیجه پس از ورزش مورد جدی نیست؛ مانند کمبود آب بدن. اما در شرایط دیگری، سرگیجه پس از تمرین، می‌تواند نشان دهنده‌ی مشکلات زمینه‌ای دیگری باشد که نیاز به درمان دارد. در این مقاله به بررسی برخی موارد رایج در دلایل سرگیجه پس از فعالیت بدنی، راه کارهای درمانی و روش‌های مقابله با این شرایط خواهیم پرداخت.
مهمترین دلایل سرگیجه بعد از ورزش
چند مورد از دلایل احتمالی سرگیجه پس از ورزش عبارتنداز:
بیش از حد عرق می‌کنید
تعریق بیش از حد، ممکن است پس از فعالیت بدنی احساس سبکی سر را در فرد القا کند. تعریق بیش از حد زمانی که فرد طی تمرینات ورزشی خود را تحت فشار زیادی قرار می‌دهد، رخ خواهد داد. نشانه‌های تعریق بیش از حد معمولا با علائم زیر همراه است:
- سرگیجه
- احساس عدم هوشیاری یا غش کردن
- احساس سبکی سر
- حالت تهوع
- تنگی نفس
- تشنگی
- استفراغ
طبق تحقیقات انجام شده در سال 2015 تحت نظر منابع معتبر، آسیب‌های مرتبط با تعریق بیش از حد ۳۶.۲% از کل آسیب‌هایی را که در باشگاه‌های ورزشی و تناسب اندام رخ می‌دهد را تشکیل می‌دهد.
از دستگاه‌هایی که حرکت مداوم دارند، استفاده می‌کنید
نوع تمرینی که فرد انجام می‌دهد، می‌تواند در احساس سرگیجه پس از فعالیت بدنی تاثیرگذار باشد. به عنوان مثال، استفاده از دستگاه اسکیواره یا تردمیل، که در هر دو دستگاه حرکتی مداوم انجام می‌شوند، احتمالاً باعث سرگیجه خواهد شد. برخی از افراد پس از اتمام کار با دستگاه، احساس سرگیجه یا سبکی سر خواهند داشت. در واقع در این حالت فرد این احساس را دارد که در حال حرکت است؛ درحالی که ایستاده است.
مگنت تراپی یا مغناطیس درمانی چیست؟
بدنتان با کمبود آب مواجه شده است
کمبود آب بدن، هنگامی رخ می‌دهد که بدن نسبت به آب دریافتی خود، آب بیشتری از دست دهد. اگر چه کمبود آب بدن بیشتر در کودکان و افراد مسن اتفاق می‌افتد. اما می‌تواند افرادی را در تمامی سنین تحت تاثیر قرار دهد. احتمال این که افراد بزرگسال سالم، به دلیل یک بیماری نه چندان مهم یا فعالیت بدنی شدید، خصوصاً در هوای گرم، کم آبی را تجربه کنند، بیشتر است. برخی از نشانه‌های کمبود آب در بدن، عبارتند از:
- سرگیجه
- خشکی دهان
- تشنگی بیش از حد
- احساس سبکی سر یا احساس غش کردن
- کاهش دفعات ادرار
- خستگی
- ضعف
حتی کم آبی خفیف، که به از دست دادن ۱-۲٪ از وزن بدن اطلاق می‌شود، می‌تواند باعث بروز این علائم شود. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که تشنگی یکی از اولین علائم کم آبی بدن است، اما تا زمانی که احساس تشنگی در فرد ایجاد شود، بدن پیش از این دچار کم آبی شده است.
سرگیجه بعد از ورزش به دلیل کمبود اکسیژن است
تنفس نادرست هنگام ورزش، به این معنی است که برخی افراد میزان کافی اکسیژن مورد نیاز برای عضلات را هنگام فعالیت بدنی به بدن خود نمی‌رسانند. در حین ورزش، میزان مصرف اکسیژن در ماهیچه‌ها، بیش از حد معمول می‌شود. به همین دلیل ضربان قلب و سرعت تنفس سریع‌تر می‌شوند، تا بتوانند اکسیژن بیشتری را دریافت کنند.
در افرادی که طی فعالیت‌های ورزشی، به میزان کافی نفس نمی‌کشند یا عمق تنفس آنها کم است؛ امکان دارد میزان اکسیژن مغز، به کمتر از میزان مناسب آن برسد. سرگیجه بعد از ورزش می‌تواند نشانه‌ای از نیاز مغز به اکسیژن بیشتر باشد.
فشار خون شما کاهش یافته است
فشار خون در 1 ساعت اولیه‌ی فعالیت بدنی، در پایین‌ترین میزان خود خواهد بود. اما برخی افراد ممکن است کاهش ناگهانی را تجربه کنند. به طور کلی فشار خون پایین نیز می‌تواند از دلایل سرگیجه پس از فعالیت بدنی به شمار آید. علاوه بر سرگیجه بعد از ورزش، دیگر علائم کاهش فشار خون عبارتند از:
- تاری دید
- غش کردن
- خستگی
- از دست دادن تمرکز فرد
- تهوع
فعالیت‌های شدید، اغلب باعث فشار خون پایین خواهند شد. هرچند هرگونه فعالیتی می‌تواند باعث تحریک آن شود. برخی از افراد با فشار خون پایین، اگر خیلی سریع تغییر وضعیت داده و سرپا بایستند، می‌توانند علائم مربوط به سرگیجه و فشار خون را احساس کنند.
قند خونتان کاهش می‌یابد
هیپوگلایسمی یا قند خون پایین، زمانی که سطح قند (گلوکز) خون فرد افت کند، رخ می‌دهد. قند (به معنای درست‌تر گلوکز) اساسی‌ترین منبع انرژی بدن محسوب می‌شود. در طول فعالیت بدنی، عضلات بدن بیشتر از حالت معمول گلوکز مصرف می‌کنند. در نتیجه برخی افراد در طول فعالیت ورزشی یا پس از آن، با نشانه‌های کمبود قند خون مواجه می‌شوند. در این حالت وقوع سرگیجه پس از فعالیت بدنی دور از ذهن نخواهد بود. برخی از علائم هیپوگلایسمی عبارت است از:
- سرگیجه
- احساس اضطراب
- بی دقتی
- خستگی
- گرسنگی
- تحریک پذیری
- لرزش بدن
- تعریق
اگر پیش از ورزش فرد تغذیه‌ای نداشته باشد، احتمالاً دچار افت قند خون خواهد شد. این حالت می‌تواند برای کسانی که در اوایل صبح ورزش می‌کنند، مشکلی شایع محسوب شود.
سرگیجه بعد از ورزش ، به علت آریتمی قلبی است
آریتمی قلبی به ضربان غیر نرمال قلب اطلاق می‌شود. آریتمی ممکن است منجر شود تا قلب فرد سریع‌تر، آهسته‌تر از معمول و یا به صورت نامنظم بتپد. بسیاری از شرایط می‌توانند منجر به آریتمی شوند؛ از جمله مشکلات قلبی و استرس‌های عاطفی. با استناد به منابع معتبر، ورزش حتی می‌تواند منجر به تشدید آریتمی قلبی شود؛ به خصوص در افرادی که از بیماری‌های قلبی رنج می‌برند.
روش‌های درمان
درمان سرگیجه پس از فعالیت بدنی، به دلیل زمینه‌ای ایجاد آن مربوط است. در برخی موارد درمان ساده و راحت است. در موارد دیگر، ممکن است مشورت با پزشک برای بررسی‌های دیگر و سایر ملاحظات پزشکی لازم باشد.
استراحت و تنفس صحیح
استراحت کردن برای چند دقیقه، می‌تواند در رفع سرگیجه پس از تمرین موثر باشد. زمانی که علت سرگیجه پس از فعالیت بدنی تنفس نامناسب، فعالیت و ورزش زیاد یا فشار خون پایین باشد، می‌توان راهکارهای زیر را دنبال کرد:
- چند دقیقه آرام باشید و استراحت کنید.
- بنشینید و سر خود را بین زانوها قرار دهید؛ این کار باعث افزایش جریان خون به مغز می‌شود.
- برای چند دقیقه آرام نفس بکشید؛ دم و بازدم آرام انجام دهید.
- هنگام ورزش، آگاهانه و با ریتم منظم دم و بازدم تنفسی را انجام دهید.
هیدراته کردن بدن و نوشیدن آب کافی
تنها درمان کمبود آب بدن، جایگزینی مایعات و الکترولیت‌ها است. با نوشیدن آب یا نوشیدنی مناسب ورزش علائم بیشتر افراد برطرف خواهد شد. ممکن است برخی از افراد به محلول‌هایی که شامل آب و الکترولیت هستند و آب از دست رفته بدن را جایگزین می‌کنند نیاز داشته باشند.
افراد باید در طول روز مایعات کافی بنوشند تا رنگ ادرار آنها زرد کم رنگ باشد. اگر در هوای بسیار گرم یا مرطوب ورزش می‌کنید، سعی داشته باشید تا مایعات سرد مصرف کنید تا به خنک شدن بدنتان کمک نمایید. جذب مایعات خنک در بدن، بهتر از مایعات گرم است.
خوردن غذا، از راه‌‌های درمان سرگیجه بعد از ورزش
افراد می‌توانند میزان قند خون خود را با خوردن یک تغذیه کوچک بالا ببرند. کربوهیدرات‌های سالم برای بالا بردن قند خون، بهترین گزینه‌های ممکن هستند. بنابراین به همراه داشتن یک موز یا چند عدد خرما را فراموش نکنید. همچنین، نوشیدن یک لیوان آب میوه، به دنبال سرگیجه بعد از ورزش، ممکن است موجب شود که علائم کمبود قند خون بدن سریع‌تر رفع شود. با این حال، خوردن یک وعده غذایی یا میان وعده‌ی حاوی غلات کامل و پروتئین‌ها، می‌تواند از کاهش ناگهانی قند خون جلوگیری کند.
اوزون تراپی یا اوزون درمانی
پیشگیری از سرگیجه بعد از ورزش
نکات زیر ممکن است خطر بروز سرگیجه پس از ورزش را در فرد کاهش دهد:
- شدت تمرینات را به تدریج، نه ناگهانی، افزایش دهید.
- از اعمال فشار بیش از حد بر روی بدن خود اجتناب کنید.
- در حین تمرین تنفس منظم داشته باشید.
- رفتن به کلاس‌های پیلاتس یا یوگا را در نظر داشته باشید؛ زیرا این فعالیت‌ها می‌تواند به فرد نحوه تنظیم تنفس را بیاموزد.
- قبل، حین و بعد از تمرین مقدار زیادی مایعات مصرف نمایید.
- یک ساعت یا بیشتر؛ پیش از تمرین، یک میان وعده غنی از کربوهیدرات‌های پیچیده و غذاهای پروتئینی که چربی کمی دارند، مصرف کنید.
- از مصرف دخانیات دوری کنید.
سخن پایانی
در اغلب موارد، علت احساس سرگیجه بعد از ورزش ، نشان دهنده‌ی مشکلی جدی نخواهد بود. معمولاً حاکی از این است که که شخصی فعالیت بیش از حدی داشته، یا پیش از ورزش، به حد کافی آب و غذا مصرف نکرده است.
گاهی احساس سرگیجه بعد از فعالیت ورزشی، به خصوص هنگام بارداری، ممکن است به این معنی باشد که فرد فشار خون کمی دارد. در حداقل موارد، سرگیجه بعد از فعالیت بدنی نشان دهنده‌ی مشکلات قلبی یا دیابت است. توجه داشته باشید که اگر مکرراً دچار سرگیجه می‌شوید یا از سرگیجه‌های شدید شکایت دارید، باید به پزشک مراجعه نمایید.
سلام من بدمیمتون بازی می کردم بعد۱۰ دقیقه سرگیجه گرفتم نمی دونستم چی کارکنم
سلام دوست عزیز
سرگیجه ورزشی میتونه به دلایل مختلفی باشه. برای درمان سرگیجه حتما به تنفس و نوشیدن آب و همچنین تغذیه قبل ورزش اهمیت بدین تا مشکل ساز نشه براتون
سلام . من بدنسازی کار می کنم . ماه دومم هست . هنگام تمرین بعد از چند ست از حرکات سر گیجه شدید پیدا می کنم علت ؟
ممنون از مطالب خوبتون
من تا یه‌کم راه میرم فشار به سرم میاد وگیج میره حال بدی بهم دست میده البته از مشکل معده هم رنج میبرم