یکی از رایج ترین انواع داروها که به ویژه در میان ایرانی ها بسیار استفاده می شود، آنتی بیوتیک است. مصرف آنتی بیوتیک برای درمان بیماری ها و عفونت های باکتریایی توصیه می شود تا از گسترش باکتری جلوگیری شده و علائم بیماری از بین برود.
اما داروهای آنتی بیوتیک برای همه ی بیماری ها مفید نیستند و بعضی از بیماری های باکتریایی خفیف بدون مصرف آنتی بیوتیک بهبود می یابند.
در ادامه روژه مگ نکات مهمی درباره ی آنتی بیوتیک ها به شما ارائه می دهد تا با آگاهی بیشتری نسبت به مصرف آن ها اقدام کنید.
چه موقع آنتی بیوتیک نخوریم؟
مصرف آنتی بیوتیک ها در از بین بردن باکتری ها موثر است و در مورد عفونت های غیرباکتریایی و ویروس ها بی تاثیر خواهد بود. اگر از آن دسته افرادی هستید که برای بهبود انواع سرماخوردگی و آنفولانزا و سرفه های ویروسی فورا به سراغ آنتی بیوتیک ها می روید، لازم است بدانید عامل به وجود آورنده ی این بیماری ها ویروس ها هستند و ویروس ها تحت تاثیر آنتی بیوتیک قرار نمی گیرند.
به طور کلی برای درمان بیماری های شایعی مانند عفونت های قفسه ی سینه، عفونت گوش در کودکان و گلودردها مصرف آنتی بیوتیک بی فایده بوده و برعکس ممکن است با مقاوم کردن بدن نسبت به داروهای آنتی بیوتیک در آینده مشکلاتی نیز به وجود آورد.
بهتر است در مورد مصرف داروهای آنتی بیوتیک مختلف به توصیه ی پزشک حاذق خود اعتماد کرده و برای پیشگیری از مقاومت آنتی بیوتیکی که معضل بسیار بزرگی است با آگاهی عمل کنید.
مصرف آنتی بیوتیک ها زمانی که بدن شما به آن ها نیاز ندارد می تواند به این معنی باشد که در آینده در صورت بروز بیماری های باکتریایی یا پیشگیری و از بین بردن سایر عفونت ها برای شما کارساز نخواهند بود.
چه موقع مصرف آنتی بیوتیک مجاز است؟
مصرف داروهای آنتی بیوتیک در موارد بسیار خاصی اثر بخش است و بر خلاف آنچه مردم تصور می کنند در بسیاری از موارد نیازی به مصرف آنتی بیوتیک دیده نمی شود. در ادامه موارد ضروری مصرف آنتی بیوتیک را مطالعه کنید:
- عفونت های باکتریایی که بدون مصرف آنتی بیوتیک از بین نمی روند
- عفونت های باکتریایی که ممکن است دیگران را بیمار کند
- بیماری های باکتریایی که بدون مصرف آنتی بیوتیک خیلی طولانی خواهند شد
- در مواردی که بدون مصرف آنتی بیوتیک خطربروز عوارض جدی تر وجود دارد
در برخی موارد پزشکان به عنوان اقدام پیشگیرانه و احتیاطی تحت عنوان پروفیلاکسی آنتی بیوتیکی نیز ممکن است به بیمارانی که در معرض عفونت قرار دارند داروهای آنتی بیوتیک بدهند تا از ایجاد عفونت احتمالی جلوگیری کنند.
زمان و نحوه ی مصرف آتنتی بیوتیک
ممکن است این سوال در ذهن شما به وجود آمده باشد که چرا در مورد مصرف آنتی بیوتیک ها سخت گیری می شود و توصیه می شود جانب احتیاط را در مصرف آن ها رعایت کرد. به طور کلی زمان و دوز مصرف آنتی بیوتیک ها بسیار حائز اهمیت است و در این بخش به دلایل آن اشاره خواهیم کرد.
نحوه ی مصرف آنتی بیوتیک
آنتی بیوتیک ها را می بایست طبق دستورالعمل یا بروشور اطلاعاتی داخل بسته بندی دارو مصرف کرد و یا برای مصرف دستورالعمل پزشک معالج را در نظر گرفت. شکل عمده ی آنتی بیوتیک ها قرص، کپسول یا شربت و مایعات است که می توانند برای درمان و کنترل اکثر عفونت های خفیف تا متوسط به کار روند.
در موارد نادری آنتی بیوتیک ها به شکل کرم، لوسیون، پماد، قطره و اسپری تولید می شوند و برای درمان عفونت های پوستی، عفونت های چشم و گوش مورد استفاده قرار می گیرند.
شکل دیگری از آنتی بیوتیک ها تزریقی هستند و برای بیماری های حادتر از طریق تزریق مستقیم یا سروم به خون یا ماهیچه تزریق می شوند.
فراموش کردن یا عدم مصرف دوزهای منظم آنتی بیوتیک
در مواردی که فراموش می کنید یکی از دوزهای آنتی بیوتیک را به موقع مصرف کنید به بروشور دارو مراجعه کنید و یا از پزشک خود در مورد اینکه باید چه کاری انجام دهید سوال کنید.
در اغلب موارد، می‌توانید به محض اینکه یادتان می آید یک دوز را از دست داده اید دوز فراموش شده را مصرف کنید و سپس مانند قبل دوره ی مصرف آنتی‌بیوتیک خود را ادامه دهید.
اما اگر دیر یادتان آمده که مصرف یک دوز را فراموش کرده اید و تقریباً نوبت بعدی مصرف نزدیک است، دوز از دست رفته را فراموش کنید و طبق برنامه دوز منظم خود را ادامه دهید و برای جبران نوبت های فراموش شده همزمان دو دوز مصرف نکنید.
مصرف اشتباهی دوز اضافی
در مورد داروهای آنتی بیوتیک مانند سایر داروهای دیگر اگر بیش از حد مجاز توصیه شده توسط پزشک دوز مصرف کند و یا در فواصل زمانی کوتاه تر از معمول آنتی بیوتیک بخورید، ریسک ابتلا به عوارض جانبی دارو افزایش می یابد.
اگر 2 دوز را نزدیکتر از مقدار توصیه شده به هم مصرف کنید، خطر عوارض جانبی افزایش می یابد، با این حال احتمال اینکه با مصرف یک دوز اضافی آسیب جدی به سلامت شما وارد شود بسیار اندک است. از رایج ترین عوارض جانبی در این شرایط معده درد، اسهال و تشدید حس بی حالی و بیمار بودن است.
در صورتیکه یش از یک دوز تصادفی آنتی بیوتیک مصرف کرده اید بهتر است با اورژانس یا پزشک معالج خود تماس بگیرید و در این باره با او مشورت کنید.
عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها
آنتی بیوتیک ها مانند هر داروی دیگری می توانند عوارض جانبی به دنبال داشته باشند. رایج ترین عوارض جانبی در مورد آنتی بیوتیک ها عبارتند از:
- نفخ و سوء هاضمه
- احساس ناخوشایند بیماری
- اسهال
- واکنش های آلرژیک
عده ای از افراد ممکن است واکنش های آلرژیک (آنافیلکسی) نسبت به آنتی بیوتیک ها، به ویژه پنی سیلین و انواع سفالوسپورین ها داشته باشند که این واکنش بسیار جدی و خطرناک بوده از موارد اورژانس محسوب می شود.
عوارض جانبی و واکنش های آلرژیک جدی به آنتی بیوتیک ها به شکل زیر ظاهر می شود:
- بثورات جلدی، خارش، تورم، التهاب و ایجاد تاول در پوست
- خس خس سینه و ایجاد مشکل در تنفس
- ایجاد گرفتگی و درد در قفسه ی سینه
- تورم در قسمت های مختلف صورت مانند لب ها و زبان
نکات مهم داروهای آتی بیوتیک
- اگر باردار و یا در حال شیردهی هستید قبل از اینکه آنتی بیوتیک مصرف کنید در مورد عوارض احتمالی آن برای افراد خاص حتما مطالعه کنید.
- تداخل بعضی داروهای آنتی بیوتیک با داروهای ضدبارداری و یا مصرف الکل ممکن است مشکل ساز باشد و یا میزان تاثیر لازم را نداشته باشد.
- با تجویز دوستان و آشنایان آنتی بیوتیک مصرف نکنید و تنها دارویی که پزشک برای بیماری خاص شما تجویز کرده را مصرف کنید.
انواع آنتی بیوتیک ها
آنتی بیوتیک ها در انواع و اقسام گوناگونی طراحی و تولید می شوند که به طور عمده می توان تمام آن ها را در 6 گروه اصلی طبقه بندی کرد. در ادامه با این 6 گروه بیشتر آشنا شوید و هنگام مصرف آن ها آگاهانه تر اقدام کنید.
- انواع آموکسی سیلین، آموکسی کلاو، پنی سیلین و فنوکسی متیل پنی سیلین از شناخته شده ترین آنتی بیوتیک ها هستند که گونه های مختلف آن ها با نام های تجاری متفاوت برای درمان طیف وسیعی از بیماری های عفونی و به ویژه عفونت های قفسه ی سینه، دستگاه تنفس، دستگاه ادراری و عفونت های پوست مورد استفاده قرار می گیرند.
- سفالوسپورین ها نوع دیگری از آنتی بیوتیک ها هستند که داروی سفالکسین در میان آن ها از شناخته شده ترین داروهاست. این گروه از آنتی بیوتیک برای عفونت های حادتری مانند مننژیت و سپسیس موثرند.
- داروهایی مانند جنتامایسین در دسته ای تحت عنوان آمینوگلیکوزیدها قرار می گیرند و استفاده از آن ها تنها تحت نظر مستقیم پزشک و معمولا در اورژانس و بیمارستان مجاز است. این دسته از آنتی بیوتیک می تواند در صورت سوء مصرف عوارض جدی مانند آسیب به سیستم شنوایی و آسیب های کلیوی ایجاد کند. شکل این داروها اغلب به صورت تزریقی و یا قطره هایی ست که برای عفونت های چشم و گوش تجویز می شود.
- تتراسایکلین نام گروه دیگری از آنتی بیوتیک هاست که تحت عناوین مختلف داکسی سایکلین، لایم سایکلین و تتراسایکلین در داروخانه موجود است. این گروه مخصوص درمان عفونت های پوستی، آکنه و بیماری روزاسه هستند.
- آزیترومایسین نام آشنای دیگری ست که در دسته ی ماکرولیدها قرار گرفته و برای عفونت های ریه و درمان بیماری های تنفسی و عفونت قفسه ی سینه استفاده می شود. در بیمارانی که به پنی سیلین آلرژی دارند و یا به آنتی بیوتیک های خفیف مقاوم هستند انواع ماکرولیدها مانندکلاریترومایسین و اریترومایسین تجویز می شود. فلوروکینولون ها مانند سیپروفلوکساسین نیز از آنتی بیوتیک هایی هستند که در درمان بیماری های تنفسی و مجاری ادرای موثرند اما به دلیل عوارض جانبی جدی خیلی مورد استفاده قرار نمی گیرند.
در مورد مصرف آنتی بیوتیک ها باید با احتیاط و دقت بیشتری عمل کرد تا به موقع بیشترین اثر لازم را روی باکتری ها و عفونت ها داشته باشند. ممکن است برای درمان بسیاری از عفونت های سینوسی و یا عفونت های شایع گوش و سیستم تنفسی نیازی به مصرف آنتی بیوتیک وجود نداشته باشد، و مصرف این داروها زمانی که بدن شما نیازی به آن ها ندارد نه تنها کمکی به شما نمی کند بلکه ممکن است شما را درگیر عوارض جانبی نیز بکند.
پزشک شما می‌تواند بهترین درمان را موقعی که به آن نیاز دارید انتخاب کند، پس از مصرف خودسرانه ی داروهای آنتی بیوتیک جدا پرهیز کنید.
دیدگاهتان را بنویسید