درمان سردرد با توجه به علت و نوع آن

بسیاری از افراد در طول زندگی خود سردرد را تجربه می‌کنند و به دنبال درمان سردرد رفتند. این عارضه می‌تواند به‌دلایل مختلفی در هر فرد ایجاد شود. هر گروه سنی ممکن است تجربه‌ی سردردهای خفیف تا مزمن را داشته باشد. درمان سردرد تا حدی به نوع و علت آن بستگی دارد.

انواع سردرد به همراه درمان سردرد

سردردهای آلرژیکی

علائم:

سردرد کلی، گرفتگی بینی، چشم‌های اشک‌دار

عوامل تشدید کننده:

آلرژن‌های فصلی، مانند گرده، کپک‌ها.

درمان سردرد آلرژیکی:

آنتی هیستامین، اسپری بینی یا موضعی کورتیسون، یا تزریق برای کاهش حساسیت و درمان سردرد آلرژیکی خوب است.

سردرد به علت انعقاد

علائم:

این سردرد ممکن است مانند میگرن مکرر یا سردرد خوشه‌ای باشد که ناشی از ضعف بالون و یا برآمدگی در دیواره رگ است. پارگی (سکته) و یا اجازه دادن به نشتی خون به آرامی منجر به سردرد ناگهانی، غیرقابل تحمل، دید دوتایی و سفتی گردن می‌شود و فرد به سرعت بی‌هوش می‌شود.

عوامل تشدید کننده:

گرایش مادرزادی، فشار خون شدید

درمان:

اگر آنوریسم آن به زودی مشخص شود، درمان سردرد ناشی از انعقاد خون با جراحی ممکن می‌شود.

پیش گیری:

برای پیشگیری از این نوع سردردها فشار خون را تحت کنترل نگه دارید، تا از این مشکل جلوگیری کنید.

سردرد ورم مفاصل

علائم:

درد کمر یا گردن که با حرکت بدتر می‌شود. علت آن التهاب رگ‌های خونی مغز و یا تغییرات استخوانی در سازه‌های گردن است.

عوامل موثر:

علت درد نامعلوم است.

درمان سردرد ورم مفاصل:

داروهای ضد التهاب، آرام کننده‌های ماهیچه‌ای در درمان سردرد شما موثرند.

سردرد کافئینی

علائم:

این سردرد ناشی از انبساط ناگهانی رگ‌های خونی است که چند روز پس از مصرف مقادیر زیادی کافئین اتفاق می‌افتد.

درمان سردرد کافئینی:

درمان آن با مصرف کافئین در موارد شدید رخ می‌دهد.

پیش گیری:

اجتناب از مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند از این نوع سردردها جلوگیری نماید.

سردرد مزمن روزانه

سردرد روزانه به طیف گسترده‌ای از اختلالات سردرد که بیش از 15 روز در ماه رخ می‌دهد برمی گردد. دو دسته سردرد تعیین می‌شوند:

کم تر از 4 ساعت و بیش از چهار ساعت

عوامل تشدید کننده:

این نوع به طور معمول از میگرن گرفته می‌شوند. اگر چه ربطی به سردرد مزمن از نوع تنشی ندارد، اما آن‌ها می‌توانند ناشی از تنش تکامل پیدا کنند. می‌تواند با استفاده بیش از حد از دارو مرتبط باشد.

درمان سردرد روزانه:

بسته به نوع CHD، گزینه‌های مختلف درمانی وجود دارد. محدود کردن مصرف مسکن برای درمان سردرد روزانه مهم است.

سردرد خوشه‌ای

علائم:

دردی زیاد در مجاورت چشم، پاره شدن چشم، گرفتگی بینی و سرخ شدن صورت.

درد به طور مرتب در طول خواب می‌آید و ممکن است چند ساعت طول بکشد. حملات هر روز برای هفته‌ها و یا حتی ماه‌ها رخ می‌دهند و سپس یک سال ناپدید می شوند.

هشتاد درصد بیماران سردرد خوشه‌ای مردان بین سنین 20 تا 50 سال هستند.

عوامل تشدید کننده:

مشروبات الکلی، سیگار کشیدن بیش از حد

درمان سردرد خوشه‌ای:

اکسیژن، ارگوتامین، سوماتریپتان یا استفاده از داروی بی‌حسی موضعی برای درمان سردر خوشه‌ای موثر است.

پیش گیری:

استفاده از استروئید، ارگوتامین، مسدود کننده‌های کانال کلسیم و لیتیوم

افسردگی و درمان سردرد

علائم:

افرادی که از بیماری ارگانیکی رنج می‌برند، بیشتر ممکن است که افسرده شوند.

عوامل موثر تشدید:

این عوامل می‌توانند از انواع مختلفی از شکایات و مشکلات نشات بگیرند که می‌توانند به عنوان عوامل فیزیکی، احساسی و روانی طبقه بندی شوند.

درمان:

وجود افسردگی اغلب کم پیش می‌آید و تشخیص داده نمی‌شود. افسردگی یک پریشانی گسترده است که می‌تواند درمان شود، اما ابتدا باید کشف شود. بنابراین درمان سردرد ناشی از افسردگی در گرو تشخیص و درمان افسردگی است.

پیش گیری:

پزشکان می‌توانند داروهای سراتونین، ضد افسردگی انتخابی، مهارکننده‌های انتخابی سروتونین، یا مونوآمین اکسید را در درمان سردرد مرتبط با افسردگی تجویز کنند.

خستگی چشم و درمان سردرد

علائم:

معمولاً در پیشانی، درد دو جانبه مستقیماً به خستگی چشم مربوط می‌شود.

عوامل تشدید کننده:

عدم تعادل ماهیچه، بینایی نادرست، آستیگماتیسم.

درمان:

تصحیح بینایی

پیش گیری:

تصحیح بینایی

سردرد عملیاتی و درمان سردرد عملیاتی

علائم:

سردرد کلی برای مدت زمان کوتاه (چند دقیقه تا یک ساعت) در طی فشار فیزیکی (دویدن، پریدن، یا روابط جنسی)، یا فشار انفعالی (عطسه کردن، سرفه، حرکت کردن شکم و غیره).

عوامل تشدید کننده:

10 درصد این مشکل توسط بیماری‌های ارگانیک (اتساع عروقی، تومورها، یا ناهنجاری ظرف خون) است. نود درصد مربوط به میگرن و یا سردردهای خوشه‌ای است.

درمان :

برای درمان سردرد عملیاتی ابتدا باید علت آن به طور دقیق مشخص شود. آزمایش گسترده‌ای برای تعیین علت سردرد ضروری است. جراحی می‌تواند که این بیماری ارگانیک را اصلاح کند.

پیش گیری:

اشکال جایگزین ورزش، اجتناب از حرکات نامنظم

سردرد ناشی از تب

علائم:

سردردی که با تب رشد می‌کند و ناشی از ورم رگ‌های خونی سر است.

عوامل:

ایجاد شده توسط عفونت.

درمان سردرد ناشی از تب:

آسپرین، استامینوفن، NSAID، آنتی بیوتیک

سلول‌های بزرگ آرتریت و سردرد

علائم:

درد خسته کننده، سوزش و یا درد شدید ناشی از التهاب شریان‌های زمانی، درد، اغلب در اطراف گوش، هنگام جویدن، کاهش وزن و مشکلات بینایی.

این امر به ندرت بر افراد زیر 50 سال تاثیر می‌گذارد.

عوامل تشدید کننده:

علت نامعلوم است. ممکن است به علت اختلال سیستم ایمنی باشد.

درمان:

مصرف استروئید پس از تشخیص

سردرد ناشی از خماری

علائم:

مانند میگرن، نشانه‌ها شامل درد تپنده و حالت تهوع است، اما در یک طرف نیست.

عوامل تشدید کننده:

الکل، که موجب انبساط و خارش رگ‌های خونی مغز و بافت اطراف می‌شود.

درمان سردرد خماری:

مایعات (از جمله آبگوشت)، مصرف فروکتوز (عسل، آب گوجه فرنگی منبع خوبی هستند)

پیش گیری:

نخوردن مشروبات الکلی.

سردرد ناشی از گرسنگی

علائم:

درد درست قبل از صرف غذا رخ می‌دهد. توسط کشش ماهیچه‌ای، قند پایین خون و اتساع آغازین رگ‌های خونی، زیاد خوابیدن، یا نخوردن یک وعده غذایی ایجاد می‌شود.

عوامل تشدید کننده:

رژیم گرفتن و یا نخوردن غذا.

درمان سردرد ناشی از گرسنگی:

وعده‌های غذایی منظم و مغذی حاوی پروتیین کافی و کربوهیدرات‌های بسیار پیچیده.

پیش گیری:

خوردن وعده‌های غذایی منظم و مغذی حاوی پروتیین کافی و کربوهیدرات‌های بسیار پیچیده

درمان سردرد ناشی از فشار خون

علائم:

سردردهای کلی که در صبح بسیار شدید هستند و در طول روز کاهش می‌یابند.

عوامل موثر:

فشار بالا.

درمان سردر فشار خون:

درمان با داروهای کنترلی فشار خون.

پیش گیری:

کنترل فشار خون.

سردرد قاعدگی

علائم:

درد میگرنی که اندکی قبل از قاعدگی یا بلافاصله بعد از قاعدگی یا در اواسط دوره قاعدگی رخ می‌دهد (در زمان تخمک گذاری).

عوامل تشدید کننده:

تغییرات در سطوح استروژن

درمان سردرد قاعدگی:

در آغاز علائم، درمان سردرد قاعدگی با استفاده از بیوفیدبک، ارگوتامین، یا یک اگونیست ممکن است.

پیش گیری:

بیوفیدبک، مسدود کننده‌های بتا (پروپرانول، تیمولول)، ضد سکته‌ای (دوال پروکس سدیم)، مسدود کننده‌های کلسیم و NSAIDs

درمان سردرد مداوم روزانه

علائم:

بهترین توضیح برای این نوع سردرد رشد سریع (کم‌تر از سه روز) و سردرد مداوم است. به طور معمول، در یک فرد با سابقه قبلی سردرد، وجود دارد.

عوامل تشدید کننده:

با میگرن و یا سردردهای ناشی از تنش ایجاد نمی‌شوند. این بیماری به عنوان یک سردرد جدید شروع می‌شود و ممکن است ناشی از عفونت ویروسی باشد.

درمان سردرد مداوم:

این نوع سردرد می‌تواند در عرض چند ماه خودش خوب شود.

پیش گیری:

به گزینه‌های سنتی پاسخ نمی‌دهد، اما داروهای ضد تشنج، توپاماکس یا نورونتین فقط با تجویز پزشک می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

سردردهای پس از سانحه

علائم:

درد موضعی یا تعمیم یافته، علائم سردرد میگرن و سردرد تنشی را تقلید می‌کند.

سردرد معمولاً به صورت روزانه رخ می‌دهد و اغلب نسبت به درمان مقاوم است.

عوامل:

درد بعد از آسیب نسبتاً کوچک رخ می‌دهد. اما تشخیص علت آن اغلب مشکل است.

درمان:

درمان احتمالی با استفاده از داروهای ضد التهابی، پروپرانولول یا بیوفیدبک شاید موثر واقع گردد.

پیش گیری:

احتیاطات استاندارد در برابر ضربه و آسیب دیدن.

سردرد سینوسی و درمان سردرد

علائم:

سوزش در ناحیه بینی که اغلب در طول روز افزایش می‌یابد.

درد ناشی از عفونت حاد، معمولاً با تب، ایجاد انسداد مجاری سینوسی و جلوگیری از زه کشی طبیعی است.

سردردهای سینوسی نادر هستند. سردردهای میگرنی و خوشه‌ای اغلب تشخیص داده نمی‌شوند.

عوامل مستعد کننده:

عفونت، پولیپ بینی، ناهنجاری‌های آناتومیک، مانند سپتوم بینی که مجاری سینوسی را مسدود می‌کند.

درمان:

درمان سردرد سینوسی در صورت لزوم با آنتی بیوتیک‌ها، گرفتگی بینی، شستشو صورت می‌گیرد.

سردرد مفصل گیجگاهی فکی

علائم:

نوعی درد انقباض عضلانی، گاهی همراه با صدای دردناکی هنگام باز کردن فک همراه است. این یک علت نادر برای سردرد است.

عوامل:

شامل مالوکلوژن (گزیدگی کم)، استرس و قلنج آرواره.

درمان:

آرام سازی، بیوفیدبک و استفاده از پلیت گازی رایج‌ترین نوع درمان‌ها هستند. در بسیاری از موارد، اصلاح مالوکلوژن ممکن است ضروری باشد.

سردردهای تنشی

علائم:

درد خسته کننده، غیرفعال، اغلب دوطرفه و مرتبط با سفت شدن پوست سر یا گردن شدتش ثابت می‌ماند.

عوامل:

استرس عاطفی، افسردگی پنهان

درمان سردرد تنشی:

استراحت، آسپرین، استامینوفن، ایبوپروفن، سدیم ناپروکسن، ترکیبی از مسکن‌ها با کافئین، یخ، داروهای ضدافسردگی، در صورت لزوم داروهای تجویزی ضد افسردگی.

پیش گیری:

اجتناب از استرس، استفاده از بیوفیدبک، روش‌های آرام سازی یا داروهای ضد افسردگی.

سردردهای فکی

علائم:

درد کوتاه مدتی مانند درد در نواحی تحریکی که در صورت اطراف دهان یا فک دیده می‌شود. فرکانس و طول عمر دردها متفاوت است.

این بیماری، یک بیماری نسبتاً نادر از تکانش‌های عصبی است و پس از پیری زودرس در زنان بالای 55 سال شایع‌تر است.

عوامل مستعد کننده:

علت ناشناخته، درد ناشی از جویدن، هوای سرد و لمس صورت. اگر زیر 55 سال هستید، ممکن است ناشی از بیماری نورولوژیکی باشد.

درمان:

ضد انعقاد کننده‌ها و شل کننده‌های عضلانی و جراحی اعصاب در درمان سردر فکی موثر است.

سردرد توموری

علائم:

درد به تدریج بدتر می‌شود. استفراغ و اختلالات بصری، مشکل در تعادل، راه رفتن یا هماهنگی و تشنج. این وضعیت بسیار نادر است.

درمان سردرد توموری:

اگر زود معلوم شود و تشخیص داده شود، با جراحی و یا روش‌های رادیولوژی جدید درمان می‌شود.

چه زمانی برای درمان سردرد باید به پزشک متخصص مغز مراجعه کنیم؟

بسیاری از سردردها بی‌خطر هستند. با این حال در صورت وجود سردرد پس از ضربه به سر باید به پزشک مراجعه کرد. همچنین در صورتی که سردرد با علائم زیر همراه باشد نیز باید فورا به پزشک مراجعه نمود:

• تب و خواب آلودگی
• استفراغ
• بی‌حس شدن صورت
• لکنت زبان
• ضعف اندام
• تشنج
• سرگیجه
• احساس فشار در اطراف چشم‌ها که با خروج ترشحات زرد یا سبز از بینی و گلودرد همراه است نیز باید توسط پزشک مورد بررسی قرار بگیرد.

روش‌های موثر درمان سردرد به طور کلی

بازخورد زیستی (Biofeedback)

یک روش آسوده کننده (Relaxation) است که می‌تواند به کنترل درد کمک کند.

دوره‌های آموزشی مقابله با استرس

که می‌توانند سازگاری با استرس و برطرف کردن آن‌ها را آموزش دهند.

رفتار درمانی شناختی

یک نوع روان درمانی است که به فرد برای شناسایی بهتر شرایط و کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کند.

طب سوزنی

یک روش جایگزین است که در آن قرار گیری سوزن‌های ظریف در نقاط خاصی از بدن ممکن است به کاهش اضطراب کمک کند.

ورزش سبک تا متوسط

می‌تواند به تولید برخی مواد شیمیایی خاص بیانجامد که خود باعث احساس نشاط و آرامش می‌شوند.

گرما یا سرما درمانی

در این روش بسته‌های سرمایشی یا گرمایشی، چندین بار در روز و هر بار به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه روی سر قرار می‌گیرند.

دوش آب گرم

می‌تواند به کاهش گرفتگی عضلات کمک کند.

درمان پیشگیرانه

زمانی استفاده می‌شود که سردرد ۳ یا بیش از ۳ بار در ماه اتفاق بیافتد. سوماتریپتان یک داروی پرکاربرد است که برای کنترل سردردهای میگرنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نتیجه گیری

به طور کلی علت بسیاری از سردردها نیز خواب ناکافی است و یکی از راه‌های درمان سردرد می‌تواند کیفیت خواب خوب و کافی در طول شبانه روز باشد. همچنین ورزش به میزان حداقل ۳۰ دقیقه در روز و سه بار در هفته می تواند به کاهش استرس و تنش کمک کند. اگر وقت تان محدود است، انجام تمرینات ورزشی در بازه های زمانی ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ای نیز می تواند کمک کننده باشد. معمولا تمرینات ورزشی که سلامت عمومی بدن را حفظ می کنند می توانند به پیشگیری از سردرد نیز کمک کنند.