فست فشن چیست؟ آیا فست فشن یک مشکل جهانی است؟
فست فشن، یک روند صنعتی است که در آن لباس ها به سرعت و با قیمت پایین تولید و عرضه می شوند. این امر معمولاً با استفاده از مواد ارزان و کارگرانی که حقوق و شرایط کار نامناسبی دارند انجام می شود. این پدیده به عنوان یک جنبه بیش از حد مصرف گرایانه و زیست محیطی مورد بحث قرار می گیرد. زیرا اغلب منجر به زباله زدایی زیاد، آسیب به محیط زیست و شرایط نامناسب کارگران در کشورهای در حال توسعه می شود. در این قسمت از روژه مگ به بررسی دقیق تر فست فشن خواهیم پرداخت.
اهمیت بررسی فست فشن
صنعت مد و فشن، یکی از مهم ترین و جذاب ترین صنایع در دنیاست که همه ما از اهمیت آن آگاهی داریم. انتخاب و پوشیدن لباس ها و لوازم پوشیدنی، یکی از راه هایی است که هویت و سلایق شخصی خود را به دیگران نشان می دهیم و نیازهای اساسی زندگی روزمره را برآورده می کنیم. با این وجود، باید به این نکته توجه داشت که حتی این صنعت نیز همراه با مشکلات و چالش هایی است که می تواند تأثیرات منفی بر زندگی ما و محیط زیست داشته باشد؛ فست فشن یکی از این مشکلات است.
جالب است بدانید که در سال ۲۰۲۳، ارزش این صنعت به بیش از ۱.۷ تریلیون دلار می رسید و بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان در این زمینه مشغول به کار بودند. در بازه زمانی از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴، تولید لباس در سطح جهان به دو برابر افزایش یافته و سرانه ی خرید لباس تا ۶۰ درصد افزایش یافته است. این موضوع نشان دهنده رشد چشمگیر فست فشن است.
فست فشن یعنی چی؟
فست فشن به تولید لباس های ارزان و مد روزی اشاره دارد. به عبارتی واضح تر، ایده آن از مجموعه های لوکس و گران قیمت مدل های معروف گرفته می شود. برندهای فست فشن بلافاصله پس از اینکه یک سبک خاص پرطرفدار می شود، سریعاً شروع به تولید آن می کنند تا به تقاضای مصرف کنندگان پاسخ دهند. اما مشکل اصلی این لباس ها این است که پس از چندین بار استفاده، محبوبیت و طرفداران خود را از دست می دهند. به عنوان مثال، ممکن است با خرید یک شلوار مردانه از برند زارا به روز باشید، اما این لباس پایدار و همیشگی نیست و باید به دنبال جایگزینی بگردید.
این ایده که برای دنبال کردن مد باید همیشه به جدیدترین لباس ها دسترسی داشته باشید و از تکرار استایل خودداری کنید، باعث مصرف بیش از حد لباس های فست فشن می شود. این مصرف زیاد باعث افزایش زباله های نساجی، گرمایش زمین و آلودگی منابع طبیعی می شود. اما نقض حقوق بشر مسئله ی مهم تری است که باید به جدیت بیشتری برای حل مسأله فست فشن پرداخته شود.
تاریخچه ی فست فشن
اصطلاح “فست فشن” به یک سیستم تولید مد روزی و ارزان اشاره دارد که از قرن نوزدهم میلادی آغاز شده است و تاکنون به شتاب بیشتری دست یافته است. در اوایل قرن نوزدهم، بسیاری از مردم برای تولید پشم و بافتن پارچه از پرورش گوسفند استفاده می کردند. اما با ظهور انقلاب صنعتی، ماشین های نساجی جدید به کارخانه داران اجازه داد تا به صورت انبوه و در اندازه های مختلف لباس تولید کنند. اختراع چرخ خیاطی در سال ۱۸۴۶ باعث کاهش قیمت لباس ها و افزایش تولید آنها شد.
در اوایل قرن بیستم، تولیدات لباس ها در کارخانه ها رو به افزایش بود، اما خانم ها همچنان در خانه ها یا کارگاه های کوچک لباس می دوختند. با تدابیر کاهش مصرف در دوران جنگ جهانی دوم، استفاده از پارچه و استایل های کاربردی افزایش یافت و تولید لباس های استاندارد شد.
فست فشن در دهه ی ۶۰ میلادی شتاب بیشتری گرفت و جوانان بیشتری به خرید لباس های ارزان و مد روزی روی آوردند. برندهایی مانند زارا، تاپ شاپ و پریمارک در دهه ی ۹۰ وارد بازار آمریکا شدند و با استفاده از اصل “تبدیل سرعت به نیروی محرکه” لباس های مد روز و محبوب تولید کردند.
اولین برند فست فشن، اچ اند ام در سال ۱۹۴۷ در سوئد افتتاح شد و توانست با رشد چشمگیرش به بزرگ ترین خرده فروشی جهان تبدیل شود. برندهای دیگری همچون زارا و فورارور ۲۱ نیز در دهه ی ۲۰۰۰ وارد بازار شدند و محبوبیت زیادی کسب کردند.
در اواخر دهه ۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰، مردم به خرید لباس های مد روز و ارزان علاقه مند شدند. بسیاری از افراد سعی کردند با استفاده از لباس های ارزان ولی مدرن، استایل خود را به روز کنند. زنان موثر جهان مانند میشل اوباما از فروشگاه های معروف مد استفاده کردند و این باعث شد که این برندها محبوب تر شوند. استفاده از لباس های مد روز توسط این زنان برای بسیاری غیرقابل تصور بود، اما اکنون نمادی از دسترسی همه به مد است و به افراد بیشتری این امکان را می دهد که با استفاده از لباس هایشان، بدون توجه به وضعیت اقتصادی یا اجتماعی شان هویت خود را بیان کنند.
امروزه فست فشن امروزه نمادی از دسترسی به مد برای همه است و به افراد بیشتری این فرصت را می دهد که با استفاده از لباس هایشان بدون توجه به طبقه ی اجتماعی و اقتصادی که به آن ها تعلق دارند خودشان را در اجتماع نمایان سازند.
قبل از هر چیز، بهتر است که به بررسی عمیق چرخه ظهور فناوری فست فشن بپردازیم تا بفهمیم که چه عادت ها و رفتارهای ما به عنوان مصرف کننده ها تأثیرات مثبت یا منفی روی این مسئله بزرگ را دارند.
ترندهایی که با سرعت زیادی در حال تغییر هستند
در سال های اخیر، ترندهایی که با سرعت زیادی تغییر می کنند، بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. مصرف کنندگانی که به طور پیوسته لباس و دیگر آیتم های پوشیدنی می خرند، از مهمترین عوامل به وجود آمدن فست فشن هستند. برندهای فست فشن با ارائه ی محصولات بسیار ارزان قیمت، مردم را وسوسه می کنند تا برای دنبال کردن ترندهای روز، خریدهایی انجام دهند. به عنوان مثال، برند شین (Shein) که یکی از غول های فست فشن است، در حال حاضر بیش از بیست هزار محصول جدید در وبسایت خود دارد.
از زمان های گذشته، برندهای مد از قیمت پایین و ترندهای روز برای جلب مشتری های بیشتر استفاده می کنند. در گذشته، برندها ماه ها یا حتی سال ها قبل از آماده کردن یک مجموعه ی جدید آماده می شدند و برنامه ریزی می کردند تا به عنوان مثال خرید کفش زنانه برای افراد جامعه را فراهم کنند.
اما با ظهور فست فشن، این روند به طرز چشمگیری تغییر کرده است و سرعت تغییرات بسیار بالاتر رفته است. علاوه بر این، مصرف کنندگان جوان که بیشتر در فضای مجازی فعال هستند، هدف اصلی برندهای فست فشن هستند. برندها از این افراد به عنوان مصرف کنندگان هدف خود استفاده می کنند. زیرا آمارها نشان می دهد که جوانان ۱۸ تا ۲۴ ساله به طور گسترده ای مسئول افزایش محصولات پوشاک یکبار مصرف هستند.
سرعت تولید بالای لباس های فست فشن
سرعت تولید بالا به معنای این است که تولیدکنندگان باید در فرآیند تولید محصولات خود عجله بیشتری داشته باشند. اما این امر منجر به افزایش فشار بر کارکنان کارخانه های این برندها می شود، که شرایط کاری آن ها را بسیار دشوار، ناپیش بینی و ناامن می کند. سرمایه گذاری زیادی در کارگران کشورهایی مانند بنگلادش و ویتنام توسط برندهای فست فشن انجام می شود، که با جستجوی ساده ای در اینترنت می توان به مشکلات و رسوایی های مربوط به آن ها دست یافت.
استفاده سریع از لباس های فست فشن
استفادهٔ سریع از لباس های فست فشن یک مسئله ی مهم است که باید به آن توجه داشته باشیم. تخمین زده می شود که معمولاً هر نفر تنها ۱۴ بار لباس هایی که از برندهای فست فشن خریداری کرده است، پوشیده و استفاده می کند. گزارشات نشان می دهند که از هر سه زن جوان، یک نفر لباسی را که تنها یک یا دو بار استفاده شده، قدیمی می داند. به طور کلی، لباس های مدرن و جدید برای ماندگاری تولید نمی شوند؛ زیرا کیفیت محصولات به دلیل تولید سریع به خوبی بررسی نمی شود و صاحبان برندها برای کاهش هزینه ها از پارچه های بی کیفیت، مصنوعی و ارزان استفاده می کنند. بسیاری از محصولات این برندها پس از چند بار استفاده دور از چشم در می آیند و به عنوان زباله هایی دور انداخته می شوند.
مشکلات اصلی برندهای فست فشن
کارخانه های برندهای فست فشن مسائل بسیاری را برای محیط زیست، حیوانات و حتی انسان ها به وجود آورده اند. می توانیم به چند مورد از این مشکلات اشاره کنیم.
· فست فشن و آلودگی آب ها
اثرات زیست محیطی فست فشن نیز قابل توجه است. در واقع این اثرات شامل کاهش منابع تجدید ناپذیر، انتشار گازهای گلخانه ای و استفاده ی بی رویه ی آب و انرژی می شود. جالب است بدانید که صنعت مد و فشن بین تمام صنایع دیگر رتبه ی دوم در مصرف آب در سراسر جهان را داراست. به عنوان مثال، برای تولید یک پیراهن نخی حدود ۷۰۰ گالن و برای تولید یک شلوار جین ۲۰۰۰ گالن آب مصرف می شود.
گزارش ها نشان می دهد که فرآیند رنگ آمیزی پارچه های مورد نیاز برندهای فشن به دلیل دومین عامل موجب آلودگی منابع آبی جهان شده است؛ زیرا آب آلوده در نتیجه این فرآیند اغلب به گودال ها، رودخانه ها یا دریاچه ها دفع می شود.
· فست فشن و میکروپلاستیک ها
پارچه هایی که از موادی مانند پلی استر، نایلون و اکریلیک ساخته می شوند، ممکن است صدها سال زمان ببرد تا در طبیعت تجزیه شوند. به تخمینات اتحادیه ی بین المللی حفاظت از طبیعت، سهم ۳۵ درصدی از پلاستیک های ریز و غیرقابل تجزیه که به اقیانوس ها وارد می شوند، به منسوجات مصنوعی اختصاص دارد.
همچنین برای تولید پارچه های چرم طبیعی، مقادیر زیادی از آب، سوخت فسیلی و مواد غذایی برای پرورش دام لازم است. باید بدانیم که فرآیند دباغی پوست حیوانات نیز یکی از عوامل آلودگی محیط زیست است؛ زیرا مواد شیمیایی مورد استفاده مانند فرمالدهید، رنگ ها و زغال سنگ ممکن است به طبیعت آسیب برسانند.
· فست فشن و آسیب دیدن حیوانات
حیوانات هم درگیر تأثیرات فست فشن می شوند. رنگ های شیمیایی و الیاف ریزی که در آب ها آزاد می شوند، از طریق زنجیره غذایی وارد بدن حیوانات خشکی و آبزیان می شوند و برای آن ها اثرات مخربی دارند. همچنین، محصولاتی که از حیوانات مانند چرم، خز و حتی پشم به دست می آید، زندگی بسیاری از گونه های جانوری را تهدید می کند.
به عنوان مثال، بسیاری از گزارش ها نشان می دهند که فروشندگان برندهای فست فشن اغلب خز واقعی از جمله خز گربه و سگ را به عنوان خز مصنوعی به خریداران عرضه می کنند. وضعیت حیواناتی که در مزارع تولید خز نگه داری می شوند، به گونه ای وحشتناک و نامناسب است که هزینه فروش خز از این مزارع، بسیار کمتر از خز مصنوعی است.
· تأثیرات اجتماعی فست فشن
تأثیرات اجتماعی برندهای فست فشن نیز همچون مسائل زیست محیطی، بسیار مهم و حائز اهمیت هستند. این برندها برای حفظ قیمت های پایین خود، مجبورند هزینه های خود را حداقل کنند. یکی از راهکارهای آن ها برای این منظور، کاهش حقوق کارگران مشغول در صنعت پوشاک است.
برندهای فست فشن مدت هاست در سراسر جهان به دنبال کشورهایی با استانداردهای کاری پایین می گردند تا بتوانند به راحتی از کارگران خود بهره برند. اگر یک محصول بسیار ارزان باشد، احتمالاً کارگری که آن را تولید کرده، به اندازه کافی پول دریافت نکرده است. شرایط کاری ناقص و حقوق پایین تنها بخش هایی از این داستان نیستند. گزارش ها نشان می دهند که، آزار و اذیت جنسی، کلامی و فیزیکی کارگران، به ویژه زنان، در کارخانه های برندهای فست فشن به وفور دیده می شود.
در سال ۲۰۱۳، یک ساختمان هشت طبقه که یک کارخانه برای تولید پوشاک برندهای مختلف از جمله اچ اند ام بود، در بنگلادش فرو ریخت و ۱۱۳۴ نفر جان خود را از دست دادند و بیش از ۲۵۰۰ نفر دیگر زخمی شدند. نادیده گرفتن قوانین ایمنی و بهداشت توسط مدیران و مسئولان این کارخانه ها باعث شد جان انسان های بی گناهی را از دست بدهند که حتی با حقوق بسیار پایین هم به کار خود ادامه می دادند.
چگونه برندهای فست فشن را تشخیص بدهیم؟
برای تشخیص برندهای فست فشن، ابتدا باید به ویژگی های آنها توجه کنیم. یکی از ویژگی های مهم برندهای فست فشن، قیمت پایین آنهاست. این برندها معمولاً لباس ها و محصولات خود را با قیمتی بسیار پایین تر از برندهای معتبر عرضه می کنند. به علاوه، آنها هر هفته مجموعه های جدیدی از لباس ها را معرفی می کنند که سلیقه های مختلف مصرف کنندگان را پوشش می دهد.
تکنیک های بازاریابی نیز نقش مهمی در تشخیص برندهای فست فشن دارند. این برندها از تکنیک هایی مانند برچسب “موجودی محدود” استفاده می کنند تا مصرف کنندگان را به خرید وسایلشان ترغیب کنند. همچنین، آنها لباس ها و محصولات ترندی را زودتر از برندهای دیگر عرضه می کنند تا مشتریان را جذب کنند.
یکی از ویژگی های دیگر برندهای فست فشن، کیفیت پایین محصولات آنهاست. لباس ها و محصولات این برندها به طور معمول کیفیت پایینی دارند و پس از چند بار استفاده نیاز به دور انداختن دارند. علاوه بر این، این برندها در مورد تأمین کنندگان و نحوه ی تولید محصولات خود اطلاعات کمی ارائه می دهند و ممکن است از ارائه اطلاعات نادرست استفاده کنند تا خود را جلوه دهند.
معرفی لیست برندهای فست فشن
برخی از بزرگترین و محبوب ترین برندهای فست فشن در سطح جهان را در ادامه به شما معرفی می کنیم.
1. شین (Shein)
شین (Shein) یکی از برندهای فست فشن بسیار معروف است که از چین به سراسر جهان شناخته شده است. این برند به خاطر ارائه ی محصولات با قیمت های بسیار پایین و متنوعی از لباس های مد روز، به سرعت جای خود را در بازار پوشاک بین المللی پیدا کرده است. با این حال، پس از موفقیت های بزرگ، شایعات و گزارش هایی در مورد شرایط نامناسب کاری در کارخانه های تولید این برند به گوش رسیده است.
2. زارا (Zara)
زارا (Zara) یکی از برندهای فست فشن معروف و پرطرفدار در سطح جهان است که از اسپانیا شروع به فعالیت کرده و با استراتژی های خود توانسته است جایگاه قوی ای در بازار پوشاک بین المللی برای خود بسازد. این برند به خوبی موفق شده است تا با ارائه محصولات مدرن و متنوع، توجه بسیاری از مصرف کنندگان را به خود جلب کند.
از ویژگی های قابل توجه زارا این است که این برند از بسته بندی های بازیافتی استفاده می کند و در تلاش است تا برای حفظ محیط زیست، از منابع طبیعی کمتری استفاده کند. اما به رغم این اقدامات، زارا همچنان در مورد منابعی که برای تولید لباس هایش از آن ها استفاده می کند، شفافیت کافی را ارائه نمی دهد و اطلاعات دقیقی در این زمینه ارائه نمی کند.
یکی از انتقادهای مهمی که به زارا مطرح شده است، مربوط به شرایط کاری نامناسب در کارخانه های تولید آن است. گزارش ها نشان می دهد که کارگران کارخانه های مربوط به زارا اغلب در شرایط سختی مشغول به کار هستند و شایعاتی درباره استفاده از کودکان کار در برخی از این کارخانه ها وجود دارد.
3. اچ اند ام (H&M)
اچ اند ام (H&M) یکی از برندهای بزرگ و معروف در صنعت فست فشن است که مقر اصلی آن در سوئد قرار دارد. این برند به عنوان یکی از پیشگامان در ارائه مدل های روز و متنوع با قیمت های مقرون به صرفه شناخته می شود. با ارائه محصولاتی با کیفیت و طراحی های مدرن، اچ اند ام توانسته است توجه بسیاری از مصرف کنندگان را به خود جلب کند.
اما، با وجود محبوبیت این برند، انتقادات و انتقاداتی نیز به آن مطرح شده است. یکی از اصلی ترین انتقادات مربوط به اچ اند ام، عدم رعایت حقوق کارگران و شرایط کاری نامناسب در کارخانه های تولید محصولات آن است. گزارش های مختلف نشان می دهد که کارگران در برخی از کارخانه های مرتبط با اچ اند ام با شرایط کاری نامناسب و حتی بدتر از حد انتظار روبرو شده اند.
علاوه بر این، اچ اند ام به اتهامات استفاده از کارگران کودک، پرداخت دستمزد غیرمنصفانه و ایجاد شرایط کاری نامناسب برای کارگرانش مواجه شده است. این اتهامات باعث شده است که شکایت ها و انتقادات بسیاری از جانب فعالان حقوق بشر و سازمان های غیرانتفاعی علیه این برند مطرح شود.
4. منگو (Mango)
منگو (Mango) یکی از برندهای معتبر فست فشن است که محصولات متنوعی از لباس ها و لوازم جانبی را ارائه می دهد. این برند اسپانیایی با تأمین لباس هایی با طراحی های مدرن و کیفیت بالا، توانسته است جایگاه خود را در بازار جهانی به ویژه در صنعت مد برجسته کند.
از جمله مثبت ترین ویژگی های منگو، پرداخت حقوق منصفانه به کارگران و رعایت شرایط کاری مناسب در کارخانه های تولید محصولاتش است. این برند به دقت از شرایط کاری در کارخانه ها و ارائه حقوق کارگران به صورت مناسب پیروی می کند و تلاش می کند تا از رفاه و سلامت کارگران خود مراقبت کند.
همچنین، منگو از فعالیت هایی برای کاهش اثرات زیست محیطی محصولات خود مطلع است. این برند به کارگیری مواد بازیافتی در تولید لباس ها، کاهش مصرف منابع طبیعی و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای اهمیت می دهد و سعی دارد تا به حد امکان ردپای زیست محیطی خود را کاهش دهد.
با این وجود، همچنان برخی از انتقادات وجود دارد که به منگو مطرح شده است. به عنوان مثال، برخی از فعالان حقوق بشر به منگو انتقاد می کنند که هنوز به طور کامل شفافیت در مورد منابع و تامین کنندگان خود ارائه نمی دهد. همچنین، برخی از شکایات در مورد شرایط کاری در کارخانه های تولید محصولات منگو نیز وجود دارد که این مسئله نیاز به توجه و رسیدگی دارد تا این برند بتواند استانداردهای اجتماعی و انسانی را رعایت کند و بهبودی در این زمینه داشته باشد.
سخن پایانی
در پایان، با بررسی گسترده ای که انجام دادیم، می توان نتیجه گرفت که فست فشن به طور کلی یک مسئله جهانی است که تأثیرات گسترده ای بر زندگی انسان ها، محیط زیست و حقوق کارگران دارد. این صنعت، باعث تبلیغ مصرف بیش از حد، استفاده ناپذیر از منابع طبیعی، آلودگی محیط زیست و شرایط کاری نامناسب برای کارگران در سراسر جهان شده است.
با توجه به این وضعیت، ما نیاز داریم که به طراحی و اجرای راه حل هایی بپردازیم که به طور همزمان به مسائل محیطی، اجتماعی و اقتصادی رسیدگی کنند. افزایش آگاهی مصرف کنندگان، ایجاد استانداردهای بین المللی برای حقوق کارگران، توسعه فناوری های پایدار و تشویق به مدل های کسب و کار مسئول، تنها بخشی از راهکارهایی هستند که می تواند به کاهش اثرات منفی فست فشن بر جامعه و محیط زیست کمک کند.
دیدگاهتان را بنویسید