سندرم مثانه دردناک که به سندرم IC/BPS (سیستیت بینابینی) مشهور است، یکی از مشکلات مثانه است که باعث احساس فشار و درد در این ناحیه می‌شود. این بیماری بیشتر برای زنان پیش می‌آید. نشانه‌های بیماری در برخی زنان به حدی شدید است که ممکن است منجر به بیماریهای دیگری مانند افسردگی شود. سندرم مثانه دردناک حتی ممکن است بر کیفیت رابطه جنسی فرد نیز تاثیر بگذارد.
سندرم مثانه دردناک یا سیستیت بینابینی چیست؟
مثانه هنگامی که خالی است در واقع در حالت استراحت به سر می‌برد. پس از ساخت ادرار توسط کلیه و ورود آن به مثانه (برای ذخیره سازی ادرار) سیگنال‌های عصبی در مغز به شما اطلاع می‌دهند که مثانه در حال پر شدن است و شما احساس نیاز به تخلیه ادرار می‌کنید. بعد از پر شدن، پیامی را از طریق اعصاب لگن به مغز ارسال می‌کند. این پیام باعث می‌شود که احساس کنیم نیاز به دفع ادرار داریم.
با وجود سندرم مثانه دردناک ، این سیگنال‌ها دچار اختلال می‌شوند. در این اختلال بیمار با وجود حجم کم ادرار نیاز شدید به دفع آن دارد.
در واقع افراد مبتلا به این بیماری زودتر از سایر افراد سالم این پیام را دریافت می‌کنند. شرایطی که شرح داده شد همراه با درد و فشار در قسمت زیر شکم بیمار همراه است.
علائم سندرم مثانه دردناک
نشانه‌ها و علائم سیستیت بینابینی از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. اگر سندرم مثانه دردناک دارید، علائمتان ممکن است به مرور زمان تغییر کنند. به طور متناوب با عکس العمل به تحریک کننده‌های رایج همانند قاعدگی، نشستن به مدت طولانی، استرس، ورزش و فعالیت جنسی شعله ور شوند.
علائم شایع سندرم مثانه دردناک
- درد و فشار روی مثانه که با پر شدن مثانه بدتر می‌شود
- درد در پایین شکم، پایین کمر، لگن یا مجرای ادراری
- درد در لگن یا بین واژن و مقعد در زنان
- درد بین اندام جنسی و مقعد در مردان (پرینیوم)
- درد مزمن مثانه
- نیاز فوری و شدید به ادرار کردن
- تکرار ادرار اغلب با مقدار کم در طول روز و شب (حداکثر ۶۰ بار)
- درد و ناراحتی موقع پر بودن ادرار و راحت شدن پس از ادرار کردن
- درد حین رابطه جنسی برای زنان
- درد حین ارگاسم یا پس از رابطه جنسی برای مردان
علائم برای هر کسی متفاوت است و بعضی از افراد ممکن است دوره‌های بدون علامت را تجربه کنند. ممکن است ادرار کردن کمی سوزناک باشد یا حسی شبیه به سوزش جدی ایجاد کند. اگر چه نشانه‌ها و علائم سیستیت بینابینی علائمی شبیه به عفونت مزمن مجاری ادراری است. اما معمولا هیچ عفونتی وجود ندارد. البته علائم در صورتی که شخص عفونت داشته باشد، بدتر می‌شوند. تمامی این افراد مثانه ملتهب دارند. حدود ۵ تا ۱۰ درصد این افراد زخم‌هایی را در مثانه خود دارند.
این علائم ممکن است ثابت یا دوره ای باشند. این بیماری به دلیل فشار مثانه، منجر می‌شود تا بیمار روزانه حدود40 تا60 مرتبه نیاز به دفع ادرار داشته باشد. این موضوع در شب‌ها، بر خواب بیمار تاثیر می‌گذارد.
محرک‌های علائم سندرم مثانه دردناک
- مرکبات همانند پرتقال و لیمو
- گوجه
- شکلات
- نوشیدنی‌های کافئین‌دار همانند قهوه و سودا
- نوشیدنی‌های گازدار
- الکل
- غذاهای تند
- شیرین کننده‌های مصنوعی
- استرس جسمی یا ذهنی
- قاعدگی
عوامل خطر
این عوامل با خطر بالای ابتلا به سندرم مثانه دردناک همراه هستند:
جنسیت: زنانی که این بیماری در آن‌ها تشخیص داده شده بیش از مردان هستند. علائم در مردان ممکن است شبیه به سیستیت بینابینی باشد. اما بیشتر به التهاب در غده پروستات ارتباط دارند.
رنگ مو و پوست: داشتن پوست روشن و موی قرمز با خطر بالاتر این بیماری ارتباط دارد.
سن: اکثر افراد مبتلا به سیستیت بینابینی در دهه ۳۰ یا بالاتر هستند.
داشتن یک اختلال مزمن: این بیماری با اختلالات مزمن دیگر همانند سندرم روده تحریک پذیر یا فیبرومیالژیا ارتباط دارد.
علت ورم مثانه در زنان چییست؟
محققان هنوز علت دقیق ابتلا به التهاب و ورم مثانه را نمی‌دانند. تئوری‌های مختلفی در مورد علل احتمالی ابتلا به این بیماری وجود دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- آسیب‌دیدگی پوشش مثانه
- اختلال در عضلات کف لگن (که برای کنترل ادرار به کار برده می‌شوند)
- حمله اشتباهی سیستم ایمنی بدن به مثانه
- واکنش‌های آلرژیک
تشخیص سندرم مثانه دردناک
متاسفانه این بیماری تست تشخیصی قطعی ندارد. تشخیص این بیماری با آگاهی و ظن قوی پزشک و بعضی اقدامات پارا کلینیک صورت می‌گیرد. چون علائم این بیماری شبیه به علائم بسیاری دیگر از بیماریهای دستگاه ادراری است. ابتدا باید بیماریهای قابل درمان که سبب علائم مشابه می‌شوند را رد کرد. شایع‌ترین این بیماریها، عفونت ادراری و سرطان مثانه است. در خانم‌ها یک علت شایع درد لگنی آندومتریوز (وجود مخاط رحم بصورت نابجا در داخل لگن) است.
تشخیص التهاب مثانه یا سندرم مثانه دردناک بر اساس موارد زیر خواهد بود:
- وجود درد که بتوان آن را به مثانه منتسب کرد به همراه تکرر ادرار و احساس فوریت در ادرار کردن
- فقدان سایر بیماریها که بتوانند علائم فوق را ایجاد نمایند
از اقدامات تشخیصی برای این بیماری می‌توان از موارد زیر نام برد:
آزمایش ادرار، کشت ادرار، سیستوسکوپی، نمونه برداری از جدار مثانه، و متسع ساختن جدار مثانه زیر بیهوشی.
روش‌های درمانی سندرم مثانه دردناک
1- رژیم غذایی
برخی افراد مبتلا به سندرم مثانه دردناک متوجه می‌شوند که با مصرف غذا یا نوشیدنی‌هایی خاص، نشانه‌های بیماریشان بدتر می‌شود. بهتر است غذا یا نوشیدنی‌هایی که مصرف می‌کنید را بنویسید تا اگر مصرف موارد خاصی از آن‌ها باعث بدتر شدن نشانه‌های بیماری شد، بتوانید تشخیص دهید کدام یک از موارد مصرفی باعث این حالت شده است.
احتمالا مصرف غذاهای اسیدی باعث تحریک مثانه افراد مبتلا به این بیماریها می‌شود. اگر دلیل تحریک مثانه همین موضوع باشد، پزشک به شخص توصیه می‌کند که همراه با غذای خود داروی ضد اسید (آنتی‌اسید) مصرف کند تا به این ترتیب میزان اسید وارد شده به ادرار کاهش یابد.
2- فعالیت‌های جسمی
انجام ورزش و فعالیت‌های جسمی مختلف می‌تواند به رفع نشانه‌های سیستیت بینابینی کمک کند. انجام این فعالیت‌ها به شما توصیه می‌شود:
– پیاده‌روی
– دوچرخه‌سواری
– حرکت‌های کششی آرام
3- کاهش میزان استرس
داشتن استرس می‌تواند باعث بدتر شدن نشانه‌های این بیماریها شود. با یادگیری روش‌های مختلف کاهش استرس و تنظیم زمانی برای آرام شدن می‌توان راحت‌تر با بیماریهای سندرم مثانه دردناک کنار آمد.
4- فیزیوتراپی
ماهیچه‌های لگن، مثانه را در جای خود نگه می‌دارند و به کنترل ادرار انسان کمک می‌کنند. با تمرین روی این ماهیچه‌ها می‌توانید نشانه‌های این بیماریها را کاهش دهید. فیزیوتراپیست یا پزشک می‌توانند به اجرای صحیح این تمرین‌ها کمک کنند.
5- آموزش دوباره مثانه
فرد مبتلا به سندرم مثانه عادت می‌کند که به محض احساس درد یا اضطرار در تخلیه این عضو به دستشویی برود. حتی اگر مثانه‌اش پر نباشد. در نتیجه معمولا بدن فرد به تخلیه مداوم مثانه عادت می‌کند. آموزش دوباره مثانه نوعی درمان است که به فرد کمک می‌کند این عادت را بشکند و بتواند ادرار خود را به مدت طولانی‌تری نگه دارد.
برای اجرای این روش ابتدا لیستی از این‌که هر چند وقت یک بار به دستشویی می‌روید و هر چند وقت یک بار مجبورید برای تخلیه مثانه خود اقدام کنید، تهیه کنید. سپس از این یادداشت‌ها استفاده کنید تا وقفه‌های تخلیه مثانه خود را بیشتر کنید.
6- مصرف داروهای خوراکی
پنتوزان پلی سولفات سدیم یکی از داروهای تاییدشده برای درمان درد سندرم مثانه دردناک است. این دارو باید شش ماه مصرف شود تا بتوان روند بهبودی را مشاهده کرد. داروهای درمان‌کننده سوزش معده می‌توانند میزان اسید تولیدشده توسط بدن را کاهش داده و به رفع نشانه‌های سیستیت بینابینی کمک می‌کنند. داروهای شل‌کننده عضلات کاری می‌کنند که مثانه در زمان‌های اشتباه انقباض نداشته باشد و به این ترتیب به رفع نشانه‌ها کمک می‌کنند.
مصرف داروهای ضدافسردگی باعث کاهش درد بیماران مبتلا به سیستیت بینابینی می‌شود. داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای مانند آمی‌تریپتیلین (با نام تجاری Elavil) نشان داده‌اند که می‌توانند میزان درد و تخلیه مثانه مداوم بیماران مبتلا به این بیماری را کاهش دهند. معمولا استفاده از داروهای مخدر به درمان درد بیماران مبتلا به سیستیت بینابینی توصیه نمی‌شود.
7- تزریق قطره در مثانه
یکی دیگر از روش‌های درمانی این است که مثانه را با داروی مایعی پر می‌کنند. کاتتر یا لوله کوچکی درون مجرای ادرار فرد قرار می‌گیرد و این داروی خاص را وارد مثانه فرد می‌کنند.
8- کشش مثانه
کشش مثانه نوعی روش جراحی است که در اتاق عمل و همراه با بیهوشی روی فرد انجام می‌شود. در این روش به منظور انبساط مثانه، این عضو را با آب استریل پر می‌کنند. در نتیجه مثانه می‌تواند میزان ادرار بیشتری در خود ذخیره کند.
9- تحریک عصبی
تحریک عصبی نوعی روش درمانی است که به تنظیم کارکرد مثانه کمک می‌کند. این روش بیشتر در کاهش میزان اضطرار و دفعات دفع ادرار موثر است اما می‌تواند به کاهش درد مثانه (استخوان شرمگاهی) نیز کمک کند.
10- انجام جراحی
آخرین راه درمان سندرم مثانه دردناک ، انجام عمل جراحی است. با انجام عمل جراحی بخش‌هایی از مثانه یا کل آن برداشته می‌شود. اگر بیمار همه راه‌های درمانی دیگر را تجربه کرده باشد و هنوز هم درد ناشی از این بیماری را نتواند تحمل کند، می‌توان روی فرد عمل جراحی انجام داد.
نتیجه گیری
تشخیص بیماری سندرم مثانه دردناک مشکل است بهتر است در صورت بروز علائم التهاب مثانه یا سیستیت، مانند تکرر ادرار و درد مثانه فورا به پزشک مراجعه کنید. هم‌چنین سعی کنید از عوامل خطر ذکر شده نیز دوری نمایید تا سبب تشدید التهابات مثانه نگردد.
دیدگاهتان را بنویسید