همه ی ما با فشار خون آشنایی داریم و می دانیم که چه علائم و عوارضی به همراه دارد. اما جالب است بدانید که نوعی دیگر از فشار خون وجود دارد که به آن فشار خون ثانویه می گویند. زمانی که شخصی به دلیل یک وضعیت پزشکی یا بیماری دیگری مثل بیماری های کلیوی، بیماری آدرنال، مشکلات تیروئید و آپنه انسدادی خواب دچار فشار خون بسیار بالا می شود؛ به اصطلاح پزشکی می گویند که شخص فشار خون ثانویه دارد. این نوع از فشار خون حتی در دوران بارداری نیز ممکن است به وجود آید. ماهیت فشار خون بالا که به صورت طبیعی است، با نوع ثانویه آن تفاوت هایی دارد.
به طور مثال در فشار خونی که به صورت طبیعی گریبان گیر شخص می شود، هیچ علل مشخصی برایش پیدا نشده؛ اما عواملی مثل ژنتیک، رژیم غذایی ضعیف، عدم ورزش و چاقی، همگی در این زمینه تاثیر دارند. در این مقاله قصد داریم راجع به فشار خون ثانویه برای شما صحبت کنیم. با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی در اختیار شما قرار دهیم.
فشار خون ثانویه به چه علت به وجود می آید؟
همانطور که گفتیم این بیماری بر اثر بیماری های مختلف دیگری به وجود می آید. از جمله این بیماری ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری گلومرولی
- پرفشاری خون کلیوی
- بیماری کلیه پلی کیستیک
- عوارض دیابت (نفروپاتی دیابتی)
علاوه بر این موارد، گاهی برخی از شرایط پزشکی روی سطح هورمون ها تاثیر می گذارد. از این رو باعث به وجود آمدن فشار خون از نوع ثانویه می شوند، شرایطی همچون:
- سندرم کوشینگ
- مشکلات تیروئید
- هایپرپاراتیروئیدیسم
- افزایش هورمون آلدوسترون
- فئوکروموسیتوم یا تومور نادری که در غدد فوق کلیه باعث افزایش تولید هورمون های آدرنالین و نورآدرنالین خواهد شد.
از دیگر علل به وجود آمدن این نوع فشار خون می توان موارد زیر را نام برد:
- چاقی
- انسداد آئورت
- آپنه خواب یا قطعی نفس در خواب
- بارداری یا فشار خون ناشی از پره اکلامپسی
- داروها یا مکمل ها مثل داروهای تسکین دهنده درد، قرص های ضد بارداری، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد احتقان بدون نسخه، مکمل های گیاهی مثل جینسینگ، شیرین بیان و افدره، داروهای مخدری مثل کوکائین و متامفتامین و داروهایی که باید پس از عمل پیوند مصرف شود.
فشار خون ثانویه چه علائمی به همراه دارد؟
هر بیماری یا مشکلی که در بدن به وجود آید با یکسری علائم همراه است. اما جالب است بدانید که این نوع از فشار خون علائم خاصی از خود بروز نمی دهد. در صورتی که هر یک از علائم زیر را داشتید یعنی به فشار خون بالا مبتلا شده اید:
- بالا رفتن فشار بدون داشتن اضافه وزن
- بالا رفتن فشار بدون داشتن سابقه خانوادگی
- بالا رفتن فشار خون به شکلی که با داروهای فشار خون نرمال نمی شود.
- بالا رفتن فشار خون پیش از رسیدن به 30 سالگی و پس از گذشت 55 سالگی
از چه طریق می توان فهمید شخص به فشار خون ثانویه مبتلا شده است؟
برا ی این که مبتلا بودن به فشار خون از نوع ثانویه تشخیص داده شود؛ ابتدا پزشک با استفاده از دستگاه های فشار سنج، فشار خون بیمار را اندازه گیری می کند. برای اطمینان از این موضوع چیزی بین 3 تا 6 بار در زمان های مختلف، فشار خون شخص اندازه گیری خواهد شد. سپس پزشک به دانش خود تکیه کرده و از علائم و نشانه هایی که بیمار دارد تشخیص می دهد بیمار به فشار خون ثانویه مبتلا شده است یا خیر. برخی از علائم جسمی که در این زمینه بی تاثیر نیستند؛ می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- التهاب بدن
- تغییر در وزن
- رشد غیر طبیعی مو
- علائم پوستی روی شکم
- جریان غیر طبیعی خون در کلیه ها
علاوه بر آن ممکن است به آزمایشات دیگری نیز نیاز باشد.
آزمایش خون
در آزمایش خون میزان پتاسیم، سدیم، کراتینین، قند خون ناشتا، کلسترول، تری گلیسرید و سایر مواد شیمیایی درون خون بررسی خواهد شد.
نکاتی که باید در هنگام اهدای خون به آن توجه کنید
آزمایش ادرار
با استفاده از آزمایش ادرار نیز می توان فشار خون بالا را تشخیص داد، حتی بیماری های زمینه ای نیز مشخص می شود.
سونوگرافی کلیه ها
همانطور که در ابتدای مقاله ذکر کردیم؛ برخی از بیماری های کلیوی می تواند باعث به وجود آوردن این نوع فشار خون شود. در نتیجه پزشک برای اطمینان یافتن از وجود این بیماری یا عدم وجود آن ممکن است سونوگرافی کلیه ها و رگ های خونی را تجویز کند.
الکتروکاردیوگرام
نوار قلب که به اختصار آن را ECG می نامند؛ از دیگر راه هایی است که پزشک می تواند با استفاده از آن وجود این بیماری را تشخیص دهد.
فشار خون ثانویه چه عوارضی به همراه دارد؟
اشخاصی که دچار فشار خون از نوع ثانویه هستند، وضعیت سلامتی آن ها بیش از هر زمان دیگری به خطر می افتد. چنانچه در زمان مناسب برای درمان آن اقدام نشود، عوارض زیادی به همراه خواهد داشت. از جمله این عوارض می توان به موارد فوق اشاره کرد:
آسیب به شریان ها
از عوارض شایع این فشار خون، آسیب به شریان ها است؛ یعنی باعث سفت و ضخیم شدن آن ها می شود که آترواسکلروز نام دارد. این آسیب ها در نهایت باعث حمله قلبی، سکته مغزی و… می شود.
آنوریسم
بالا بودن فشار خون باعث برآمدگی رگ های خونی و آنوریسم می شود. چنانچه آنوریسم دچار پارگی شود خطرات بسیار زیادی به همراه خواهد داشت.
نارسایی قلبی
پمپاژ خون در قلب یک فرد که مشکل فشار خون ندارد؛ به طور عادی انجام می شود. اما هر چه در افرادی که به این عارضه مبتلا هستند، عضلات قلب ضخیم تر خواهند شد. در نتیجه نارسایی قلبی به وجود خواهد آمد.
کوری
جالب است بدانید حتی فشار خون ثانویه می تواند روی بینایی تاثیر بگذارد؛ به شکلی که رگ های خونی چشم دچار تنگی یا پارگی شوند که نتیجه همه ی آن ها کوری است.
سندرم متابولیک
منظور از سندرم متابولیک در واقع به وجود آمدن اختلالاتی در متابولیسم و سوخت و ساز بدن است و تعدادی از شرایط بیماری زا در این دسته قرار می گیرند. مثل افزایش چربی های دور کمر، تری گلیسرید بالا، کلسترول یا HDL بالا، فشار خون بالا و انسولین بالا همگی جز شرایط بیماری زا به شمار می آیند.
مشکل در حافظه
چناچه فشار خون بالا در زمان مناسب تحت کنترل و درمان قرار نگیرد؛ می تواند حتی بر تفکر، یادگیری و حافظه تاثیر منفی داشته باشد. بر اساس آمار به دست آمده افرادی که دچار فشار خون بالا هستند بیشتر دچار مشکلات حافظه می شوند.
از چه راه هایی باید برای درمان فشار خون ثانویه اقدام کرد؟
اگر فکر می کنید که به فشار خون ثانویه مبتلا شده اید؛ باید ابتدا به پزشک متخصص مراجعه کنید تا از این موضوع یا عدم وجود آن اطمینان یابید. در صورتی که این نوع از فشار خون بر اثر به وجود آمدن بیماری های زمینه ای باشد؛ ممکن است پزشک ابتدا برای درمان آن بیماری اقدام کند که در این حالت از شدت فشار خون کاسته خواهد شد. گاهی حتی شخص به حالت طبیعی خود باز می گردد. گاهی با توجه به شرایط بیمار و تشخیص پزشک نیاز خواهد بود تا بیمار در شیوه ی زندگی خود تغییراتی ایجاد کند.
به طور مثال از غذاهای سالم استفاده کند، فعالیت بدنی خود را افزایش دهد، وزن طبیعی بدن خود را حفظ کند و… در صورتی که با هیچ یک از موارد ذکر شده نتوان به کاهش فشار خون از نوع ثانویه کمک کرد. باید برخی از داروهایی که در این زمینه موثرند را مصرف کرد. از جمله این داروها عبارتند از:
دیورتیک ها
به قرص هایی که ادرار آور هستند قرص های دیورتیک گفته می شود. این دسته از داروها برای از بین بردن سدیم و کاهش حجم خون روی کلیه ها تاثیر می گذارند. قیمت آن ها به نسبت داروهای فشار خون بالا، کمتر است.
روش هایی ساده برای کاهش قند خون
مسدود کننده های بتا
عملکرد این داروها اینگونه است که روی رگ های خونی تاثیر گذاشته و آن ها را بازتر می کند. در نتیجه قلب با قدرت کمتری می زند. این نوع از داروها را برای افرادی که دچار آسم هستند تجویز نمی کنند.
مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE)
دسته ای دیگر از داروها وجود دارند که برای درمان فشار خون ثانویه تجویز می شوند. این نوع از داروها یک ماده شیمیایی طبیعی را مسدود می کنند و اجازه تشکیل آن را نمی دهند. در نتیجه عروق خونی با آرامش به فعالیت خود ادامه می دهند.
مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین II
گاهی اوقات فشار خون بالا باعث گشاد شدن رگ های خونی می شود؛ این دسته از دارو برای تنگ کردن رگ های خونی هستند که در نهایت عروق به شکل بهتری فعالیت خواهند داشت. معمولا کسانی که به بیماری های عروق کرونر، نارسایی قلبی و نارسایی کلیوی مبتلا هستند؛ از این دسته از داروها بیشتر استفاده می کنند.
مسدود کننده های کانال کلسیم
عضلات رگ های خونی که سفت شده بودند با استفاده از این داروها شل می شوند. در نتیجه ضربان قلب نیز کاهش پیدا می کند.
نتیجه گیری
فشار خون ثانویه به نوعی از فشار خون بسیار بالا گفته می شود که به خودی خود به وجود نمی آید و در اثر بیماری های دیگری برای افراد ایجاد خواهد شد. بیماری های کلیوی، مشکلات تیروئید، بیماری های آدرنال و… از جمله بیماری هایی هستند که می توانند زمینه ساز به وجود آمدن این نوع از فشار خون شود. در این مقاله در خصوص علائم، عوارض، نحوه ی تشخیص و حتی راه های درمان گفته شده است.
دیدگاهتان را بنویسید