یک روانشناس ورزشی معمولا به دیگران کمک می‌کند تا بتواند با اهداف متناقض مقابله کند و بهترین اهداف را برگزیند. روانشناسی ورزشی مطالعاتی را انجام می‌دهد و اصول روانشناختی را به کار می‌برد تا ورزشکاران بتوانند شاهد موفقیت خود باشند. این امر به جنبه‌های ذهنی ورزش می‌پردازد و به ورزشکاران این امکان را می‌دهد تا تمرینات خود را حفظ کنند و روی جزئیات دقیق بازی خود تمرکز کنند.
تعریف روانشناسی ورزشی
این رشته در واقع یکی از انواع رشته‌ها و گرایشات روانشناسی است. همچنین مجموعه‌ای از مفاهیم شامل آموزش مهارت‌های ذهنی، بهبود عملکرد، هدف گذاری، سرسختی برای رسیدن به هدف، ملاحظات روانشناختی در صدمات ورزشی و توان‌بخشی، مشاوره با ورزشکاران، ارزیابی استعدادها، پیگیری تمرینات، خودباوری برای موفقیت، ورزش جوانان، خود تنظیمی هیجانی و… را در بر می‌گیرد.
روانشناسان ورزش در جستجوی شناسایی کودکان و ورزشکاران نخبه و مستعد هستند و به ورزشکاران معلول جسمی و روانی، نخبگان و ورزشکاران عادی کمک می‌کنند تا در فعالیت‌های ورزشی به اوج عملکرد و رضایت شخصی دست پیدا کنند. در کنار این مسئله در صورتی که ورزشکار با آسیب‌های جسمی و روحی نیز مواجه گردید به بازگشت سریع‌تر ورزشکار به میادین ورزشی کمک می‌کنند.
زیر شاخه‌های اصلی رشته روانشناسی ورزشی چیست؟
رشته روانشناسی ورزش، زیر شاخه‌های مختلفی وجود دارد که هر کدام بر روی موضوعی خاص تمرکز می‌کنند.
برخی از روانشناسان ورزشی تنها در یکی از این شاخه‌ها مطالعه داشته و برخی دیگر، در تمامی این موضوعات تحقیق می‌کنند.
4دسته اصلی:
۱- تخیل
شامل تصور کردن در مورد انجام وظیفه‌ای خاص مانند شرکت در رویدادی ورزشی یا انجام مهارتی خاص می‌شود.
تخیل با تصویرسازی ذهنی در ارتباط است.
۲- انگیزه
انگیزه یک زیرشاخه‌ی مهم در زمینه روانشناسی ورزش است که بر هر دو نوع انگیزه بیرونی و انگیزه درونی تمرکز دارد.
انگیزه‌های بیرونی شامل جایزه‌ها، مدال و شهرت بوده و انگیزه‌های درونی، شامل انگیزه برای موفقیت در یک رقابت و یا غرور پس از پیروزی هستند.
۳- تمرکز
شامل مهارت‌های لازم برای کم کردن عوامل حواس پرتی مانند صدای تماشاچیان، تلاش رقبا برای برهم زدن تمرکز حواس و تمرکز بر روی وظیفه فردی می‌شود.
۴- بهبودی پس از مصدومیت
شاید به فکر کسی خطور نکند. اما یکی از حوزه‌های اصلی فعالیت یک روانشناس ورزش به مصدومیت ورزشکاران مربوط می‌شود.
تحقیقات نشان داده است تمرکز حواس و استفاده از تکنیک‌های روانشناسی تاثیر فوق‌العاده زیادی بر روند بهبود قهرمانان و ورزشکاران حرفه‌ای دارد.
این حوزه جایی است که روانشناس ورزشی می‌تواند فعالیت کند.
کار یک روانشناس ورزشی چیست؟
وظایف یک روانشناس ورزشی معمولا شامل مشاوره ورزشکاران است. این ورزشکاران می‌توانند از دانش آموزان در سطح دبیرستانی باشند که در رویدادهای گوناگون برای آینده‌ای روشن در فعالیت ورزشی انتخاب شوند و یا می‌توانند ورزشکاران حرفه‌ای باشند.
زمینه‌های رایج که روانشناسان ورزش باید در نظر بگیرند، توصیه‌های بی‌طرفانه درمورد بحران‌های شخصی، مسائل مربوط به عملکرد، مشکلات رفتاری، پاسخ‌های ذهنی به چالش‌ها و آسیب‌های جسمی و سایر عناصری است که ممکن است فرد را در عملکرد خود کاهش دهد.
اکثر کارشناسان و روانشناسان ورزشی در کنار دیگر حرفه‌ای‌ها مانند، مربیان و مدیران کار می‌کنند تا بتوانند ورزشکار را به نتیجه قابل قبولی برسانند.
ورزشکاران برای اینکه همیشه در سطح مطلوب فعالیت قرار بگیرند، لازم است که تمرین‌های مختلف مداخله‌ای را که قبلا توسط روانشناسان ورزشی طراحی شده است، انجام دهند. این باید شامل استراتژی‌های ذهنی باشد که به ورزشکار کمک می‌کند تا آسیب‌های و سایر اختلالات را از بین ببرد. مشاوره برای مربیان و مدیران در مورد چگونگی بهینه سازی کار تیمی و ارتباطات نیز یکی دیگر از حوزه‌هایی است که اغلب تحت پوشش هستند.
اهمیت روانشناسی ورزشی و کارایی آن
روانشناسی ورزشی، یکی از نیازهای اساسی در دنیای ورزش است. امروزه آمادگی روانی در اجرای عملکردهای ورزشی از اهمیت چشمگیری برخوردار شده است. در حالی که قبلاً بیشتر بر اهمیت آماده سازی جسمانی تأکید می‌شد. این شاخه از روانشناسی کمک می‌کند تا بتوانیم میزان موفقیت ورزشکاران را برآورد کنیم. چرا که عملکردشان شدیدا تحت تاثیر عوامل روانشناختی است. افسردگی یکی از عوامل روانی است که باعث مختل شدن عملکرد ورزشکاران می‌شود. حتی در موارد شدید به ترک میادین ورزشی منجر می‌گردد. در این شرایط با توجه به تاثیر ورزش بر افسردگی می‌توان امیدوار به کاهش شدت بیماری بود.
چگونه می‌توان در رشته روانشناسی ورزشی تحصیل کرد؟
رشته روانشناسی ورزشی متاسفانه در مقطع کارشناسی در کشور ما وجود دارد. اما در مقطع ارشد شما می‌توانید این رشته را انتخاب کنید. با این حال در مقطع کارشناسی می‌توانید در هر رشته‌ای تحصیل کنید. اما باید بدانید کسانی که در مقطع کارشناسی از رشته‌های روانشناسی و علوم ورزشی فارغ التحصیل می‌شوند بسیار موفق‌تر خواهند بود.
مزایا و معایب روانشناسی ورزشی
روانشناسی ورزش نیز مثل تمامی حرفه‌ها دارای مزایا و معایب خاص خود است. از جمله مزایای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- کار به صورت مشارکتی و تیمی
2- فرصت‌های تخصصی گسترده و متنوع (مثل آموزش، ورزش جوانان، آموزش ورزشکاران حرفه‌ای)
به‌عنوان معایب این حرفه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- تاکید بر کار گروهی برای افرادی که دارای ذهن مستقلی هستند می‌تواند مشکل باشد.
2- نیار به آموزش، تمرین و تجربه‌ی زیاد
شغل روانشناسی ورزشی
این شغل، برای افرادی که به علم روانشناسی و ورزش علاقه دارند بسیار مناسب است.
سازمان روانشناسی آمریکا، این شغل را بسیار درآمدزا معرفی کرده و بر اساس آمار بدست آمده، افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند بسته به نوع فعالیت خود در آمریکا از ۶۰ هزار دلار به بالا درآمد دارند.
مشاغل رشته روانشناسی ورزشی چیست؟
بازار کار برای این متخصصین بسیار گسترده است و شاخه‌های متنوعی را شامل می‌شود.
از استادی دانشگاه گرفته تا محقق و پروهشگر و مربی ورزش قهرمانی همگی حوزه فعالیت یک روانشناس ورزشی هستند.
به دلیل پی بردن ورزشکاران به تاثیر روانشناسی در ورزش، هر روز اقبال به این تخصص بیشتر از قبل می‌شود.
نتیجه گیری
با وجودی که روانشناسی ورزشی یکی از رشته‌های روانشناسی محسوب می‌گردد. اما معمولا دوره‌های آموزشی آن در دانشکده‌های تربیت‌بدنی و ورزش ارائه می‌شود، نه در دانشکده‌های روانشناسی. البته در اکثر دانشکده‌های روانشناسی، درسی با عنوان روانشناسی ورزش ارائه می‌گردد.
هر فرد تنها بر اساس تناسب با نیازها، علائق، استعداد و اهدافش می‌تواند در مورد یک حرفه تصمیم بگیرد. اگر با تمام این فاکتورها هماهنگی دارید، این رشته مناسب شماست.
پینگ‌بک: روانشناسی ورزشی – نورا السادات حسینی | روانشناس بالینی