تک فرزندی خوب است یا بد؟

اکثر زوج هایی که ازدواج می‌کنند یا تصمیم به زندگی مشترک دارند، عموما قصد دارند که بچه دار شوند. در زمان های گذشته، داشتن خانواده های پرجمعیت خیلی رایج بود و حتی به عنوان یک مزیت تلقی می‌شد. به این دلیل که کودکان از سنین پایین شروع به کار کردند تا به خانواده ها کمک کنند. اما با گذشت زمان و افزایش هزینه های زندگی در هر سال، داشتن یک خانواده بزرگ دیگر گزینه منطقی محسوب نمی‌شود. در واقع، اکنون زوج های بیشتری به داشتن یک فرزند فکر می‌کنند و برخی اصلا تمایلی به پدر و مادر شدن ندارند.

با اینکه ما اکنون در عصری مدرن زندگی می‌کنیم، باز هم از نظر برخی افراد داشتن یک فرزند، ایراداتی دارد. البته اثرات تک فرزندی دارای مزایا و معایب متمایزی میباشد. در حالی که این مزایا و معایب عمدتا بر روی کودک تاثیر گذار است. اما والدین نیز به دلیل تصمیم خود میتوانند از اثرات تک فرزندی سود ببرند و در عین حال هم ممکن است تحت تاثیر برخی از احساسات منفی قرار بگیرند. آنها از نظر مادیات، محبت و توجه بیشتر به فرزند خود میرسند ولی هنوز با چالش هایی روبرو هستند. در ادمه تعدادی از اثرات تک فرزندی را با هم بررسی میکنیم.

معایب تک فرزندی

به عنوان والدین تک فرزند، گاهی اوقات ممکن است برخی از این ترس ها را تجربه کنید:

• والدین تک فرزند، وقتی می‌گویند که تنها یک فرزند دارند، با نگاه های عجیب و یا اظهارات بی ادبانه افراد روبرو می‌شوند.
• خانواده و دوستان به آنها فشار می‌آورند تا فرزندان بیشتری داشته باشند.
• والدین تک فرزند، گاهی اوقات به خاطر به دنیا نیاوردن خواهر و برادر برای فرزندشان احساس گناه می‌کنند.
• والدین تک فرزند، نگران تنها ماندن فرزندشان پس از مرگ هستند.
• کودکی که تک به دنیا می‌آید و بزرگ می‌شود اغلب اوقات احساس تنهایی می‌کند.
• امکان دارد این کودکان با فشار های زیادی روبرو شوند زیرا والدین از آنها انتظار دارند که در مدرسه و سایر فعالیت ها عملکرد بسیار خوبی داشته باشند.
• والدین به دلیل داشتن یک فرزند، بیش از حد محافظه کار می‌شوند.
• کودکی که به تنهایی بزرگ می‌شود احتمالا در دوست یابی با مشکلاتی مواجه شود و در خارج از خانواده فاقد مهارت های اجتماعی باشد.
• فرزند در آینده زیر بار مراقبت از والدین سالخورده میرود و او باید تمام نیازهای والدین خود را به تنهایی تامین کند.
• این گونه کودکان مجبور می‌شوند، یاد بگیرند که چگونه خود را در زمان تنهایی، سرگرم کنند و اگر استعدادی برای سرگرم کردن خودشان نداشته باشند، بیشتر اوقات خسته و بی حوصله می‌شوند.
• کودکی که به تنهایی بزرگ می‌شود ممکن است فاقد ویژگی جاه طلبی باشد زیرا کسی نیست که با او رقابت کند.

مزایای داشتن یک فرزند

هزینه مراقبت از کودک

بر کسی پوشیده نیست که هزینه تربیت فرزندان زیاد است و والدینی که به تازگی فرزند خود را به دنیا آورده‌اند، استرس پس انداز برای تحصیل، آینده، هزینه های مراقبت از کودک و نیازهای روزمره آنها را دارند. شاید تنها و همینطور مهمترین ویژگی خوب از اثرات تک فرزندی این باشد که هزینه کمتری نسبت به چند فرزندی دارد.

فرصت های بزرگتر

اثرات تک فرزندی منجر به ایجاد فرصت ها و موقعیت های بهتر می‌شود. والدین با صرف هزینه های بالاتر، می‌توانند تجربیات فرهنگی و آموزشی بیشتری، به تنها فرزند خود ارائه دهند. دکتر تونی محققی در دانشگاه تگزاس است. او روی اثرات تک فرزندی مطالعه می‌کند و یافته هایی در این موضوع دارد. در یکی از مصاحبه های خود، در زمینه در دسترس بودن فرصت های بیشتر تک فرزندان، گفت: «تفاوت در موفقیت، با بزرگتر شدن آنها آشکارتر می‌شود. فکر می‌کنم دلیل این اتفاق این است که زمانی که یک بچه دارید، می‌توانید برای فرستادن آنها به دانشگاه و کمک در راه اهدافشان، هزینه کنید. در حالی که اگر شما شش یا هفت فرزند داشته باشید، آنقدر پول ندارید، بنابراین احتمال بالایی وجود دارد که آنها به اندازه کافی تحصیل نکنند و موقعیت های سخت تری را تجربه کنند». علاوه بر آموزش، والدین قادرند که فرزند خود را بیشتر در معرض سفر و فرهنگ های مختلف قرار دهند. این کار سبب میشود که این فرزندان، آموزش جامع تری را از طریق این نوع تجربیات نسبت به خانواده های دارای چند فرزندی تجربه کنند.

اعتماد به نفس

یکی از اثرات تک فرزندی، وجود اعتماد به نفس بالا در آنان است. والدین تک فرزند، اغلب توجه بیشتری را بر روی تنها فرزند خود متمرکز میکنند و این توجه بیشتر فواید زیادی را به همراه دارد. این کودکان اغلب عزت نفس بالاتری نسبت به سایر کودکان دارند. صدها مطالعه در دهه 1980 مورد بررسی قرار گرفته و نتیجه آن این بود که فرزندان تنها به طور آشکاری از عزت نفس، هوش و موفقیت بالاتری برخوردارند؛ فرزند یک نفر است اما والدین دو نفر هستند و کودک همیشه توجه کامل حداقل یکی از والدین را دارد. این نوع از خود گذشتگی حس امنیت باور نکردنی را درون کودک ایجاد می‌کند و به او اجازه می‌دهد تا احساس اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد. در مقاله‌ای برای اثرات تک فرزندی، سینتیا هانسون این نکته را تکرار می‌کند که کودکان، از توجه و حمایت عاطفی والدین خود به طرق مختلف بهره می‌برند که این سبب پرورش بلوغ در کودک میشود و کودک را قادر می‌سازد تا یک شخصیت قوی از خود نشان دهد.

از دیگر اثرات تک فرزندی که مفید هستند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• فرزند تک، با خواهر و برادرهای دیگر مقایسه نمیشود. اکثر والدینی که بیش از یک فرزند دارند، در مقایسه فرزندان خود اشتباه می‌کنند و رقابتی بین آنها ایجاد می‌کنند.
• بسیاری از خانواده های دارای یک فرزند می‌توانند برای تنها فرزندشان یک اتاق فراهم کنند، اینگونه حریم خصوصی او حفظ می‌شود.
• بچه های خانواده های تک فرزند تقریبا همیشه در فعالیت های والدین خود حضور دارند و آنها را همراهی می‌کنند. در واقع بیشتر تعطیلات در اطراف آنها متمرکز است.
• والدین برای ایجاد رابطه‌ای شخصی تر و با کیفیت تر با فرزند خود، زمان بیشتری را صرف می‌کنند.
• ممکن است فرزند شما در مقایسه با کودکانی که از خانواده بزرگتری آمده‌اند، مستقل تر شود. افراد تنها در سنین پایین یاد می‌گیرند که فقط به خودشان وابسته باشند.

نتیجه گیری

تصمیم گیری برای پدر یا مادر شدن به خودی خود یک تصمیم مهم است ولی برنامه ریزی در مورد تعداد فرزندان هم به همان اندازه مهم می‌باشد. اما چه بخواهید یک فرزند داشته باشید یا چند فرزند، همیشه باید به خاطر داشته باشید که در قبال هر فرزندی که بزرگ می‌کنید مستلزم به دوش کشیدن مجموعه‌ای از مسئولیت ها، هستید.

این روزها خانواده های زیادی وجود دارند که فرزند، به دلیل از بین رفتن رابطه دو زوج، بین والدین خود مانده و رنج میکشد. به همین دلیل ضروری است که والدین برای داشتن هر فرزندی و تربیت آنان آماده باشند. با وجود انبوه اطلاعاتی که این روزها در اختیار داریم، هیچ کدام به ما این اطمینان را نمی‌دهند که بتوانیم کودکانمان را خوب و عالی تربیت کنیم. حتی اگر در خانواده‌ای دوست داشتنی بزرگ شوید، وقتی نوبت به شما برسد که فرزندتان را بزرگ کنید، ممکن است به همان خوبی نتوانید عمل نکنید. شما می‌توانید تمام کتاب هایی را که می‌خواهید بخوانید و از وب سایت های زیادی در اینترنت دیدن کنید، اما هیچ چیز نمی‌تواند شما را به طور جدی برای تجربه واقعی والدین بودن آماده کند.

برای والدین تازه وارد، شاید شروع کردن با یک فرزند گزینه‌ی ایده آلی باشد. مانند هر تجربه دیگری، بهترین کار این است که خود را به دست این تجربه بسپارید.

اما همیشه باید چند نکته بسیار مهم را در نظر بگیرید:

آیا شریک زندگی شما می‌خواهد فرزند دیگری داشته باشد؟

آیا از نظر مالی توانایی تربیت فرزند دیگر را دارید؟

آیا از نظر عاطفی توانایی مراقبت از کودک دیگری را دارید؟

آیا از نظر جسمی توانایی مراقبت از کودک دیگری را دارید؟

اگر به همه این سوالات پاسخ مثبت دادید، پس آماده‌اید که فرزند دیگری را به خانواده اضافه کنید، اما اگر حتی در مورد یکی از این سوالات تردید داشتید، بهتر است زمان بیشتری بگذارید و با دقت فکر کنید. به یاد داشته باشید که تعداد فرزندان، شما را به عنوان اینکه والدین خوبی هستید یا نه، تعریف نمکند. آنچه مهم است این است که فرزندتان را فردی دوست داشتنی، محترم و مسئولیت پذیر تربیت کنید.