بیماری دیفتری و علائم آن

دیفتری(dif_YHEER_e_uh ) یک عفونت باکتریایی جدی است که معمولا غشاهای مخاطی بینی و گلو را تحت تاثیر قرار می دهد. به دلیل واکسیناسیون گسترده علیه آن، این بیماری در ایالات متحده و سایر کشور های توسعه یافته بسیار نادر است. با این حال، بسیاری از کشور ها با گزینه های محدود مراقبت های بهداشتی یا واکسیناسیون، هنوز نرخ بالایی از دیفتری را تجربه می کنند. دیفتری را می توان با دارو درمان کرد. اما در مراحل پیشرفته، دیفتری می تواند به قلب، کلیه ها و سیستم عصبی آسیب برساند‌. متاسفانه علائم بیماری دیفتری به صورتی است که حتی با درمان، می تواند کشنده باشد؛ به خصوص در کودکان.

علائم بیماری دیفتری (به طور کلی)

علائم بیماری دیفتری، معمولا ۲ تا ۵ روز پس از آلوده شدن فرد شروع می شود. این علائم ممکن است به صورت زیر باشد:
یک غشای ضخیم و خاکستری که گلو و لوزه ها را می پوشاند.

گلو درد و گرفتگی صدا

غدد متورم (بزرگ شدن غدد لنفاوی) در گردن

دشواری در تنفس یا تنفس سریع

ترشحات بینی

تب و لرز

خستگی

در برخی افراد، عفونت با باکتری های عامل دیفتری فقط باعث یک بیماری خفیف می شود و امکان دارد علائم بیماری دیفتری ظاهر نشود و نشانه های واضحی وجود نداشته باشد. افراد آلوده که از بیماری خود بی خبر می مانند به عنوان ناقلان دیفتری، شناخته می شوند. آن ها ناقل نامیده می شوند؛ زیرا می توانند عفونت را بدون این که خودشان بیمار شوند، پخش کنند.

دیفتری (پوستی)

نوع دوم دیفتری، می تواند پوست را تحت تاثیر قرار دهد و باعث درد، قرمزی و تورم مشابه سایر عفونت های باکتریایی پوست شود. زخم های پوشیده شده توسط یک غشای خاکستری نیز، ممکن است از علائم بیماری دیفتری باشد.

اگر چه این بیماری در آب و هوای گرمسیری شایع تر است، دیفتری روی پوست در ایالات متحده نیز رخ می دهد. این ممکن است به خصوص در میان افرادی با بهداشت ضعیف که در شرایط شلوغ زندگی می کنند، اتفاق بیافتد.

علل بیماری دیفتری

دیفتری توسط باکتری Corynebacterium diphtheriae ایجاد می شود. این باکتری معمولا روی یا نزدیک سطح گلو یا پوست تکثیر می شود.

دیفتری از طریق قطرات هوا هنگامی که عطسه یا سرفه یک فرد آلوده، غباری از قطرات آلوده را آزاد می کنند، افراد نزدیک ممکن است این بیماری را تنفس کنند. دیفتری به راحتی از این طریق پخش می شود، مخصوصا در جاهایی که جمعیت بیشتری حضور دارند.

وسایل شخصی یا خانگی آلوده، گاهی اوقات افراد با دست زدن به وسایل فرد آلوده، مانند دستمال کاغذی یا حوله دستی که ممکن است آلوده به باکتری باشد، دیفتری می گیرند.

افرادی که توسط باکتری دیفتری آلوده شده اند و تحت درمان قرار نگرفته اند، می توانند افرادی را که واکسن دیفتری تززیق نکرده اند را آلوده کنند. حتی اگر هیچ علائم بیماری دیفتری را از خودش نشان ندهد.

عوامل خطر

افرادی که در معرض خطر ابتلا به دیفتری هستند، عبارتند از:

کودکان و بزرگسالانی که واکسن های به روز ندارند.

افرادی که در شرایط شلوغ یا غیر بهداشتی، زندگی می کنند.

هرکسی که به منطقه ای سفر می کند که عفونت دیفتری در آن، شایع تر است.

دیفتری به ندرت در ایالات متحده و اروپای غربی رخ می دهد، جایی که کودکان برای چندین دهه در برابر این بیماری واکسینه شده اند. با این حال، دیفتری هنوز در کشور های در حال توسعه که نرخ واکسیناسیون پایین است، رایج است.

در مناطقی که واکسیناسیون دیفتری استاندارد است، این بیماری اغلب برای افرادی که واکسینه نشده اند یا به اندازه کافی واکسینه نشده اند؛ یک تهدید است. مخصوصا برای افرادی که به خارج از کشور سفر می کنند یا با افرادی از کشور های کمتر توسعه یافته، تماس دارند.

عوارض

در صورت عدم درمان، دیفتری می تواند منجر به موارد زیر شود:

مشکلات تنفسی. باکتری های عامل دیفتری ممکن است، سم تولید کنند. این سم به بافت در ناحیه مستقیم عفونت “معمولا بینی و گلو” آسیب می رساند‌. در آن محل، عفونت یک غشای  سخت و خاکستری ایجاد می کند که از سلول های مرده، باکتری ها و … تشکیل شده است‌. این غشاء می تواند تنفس را مسدود کند.

آسیب قلبی. سم دیفتری ممکن است از طریق جریان خون پخش شود و به سایر بافت های بدن آسیب برساند. به عنوان مثال، می تواند به عضله قلب، آسیب برساند و باعث ایجاد عوارضی مانند التهاب عضله قلب (میوکاردیت) شود. آسیب قلبی ناشی از میوکاردیت ممکن است خفیف یا شدید باشد.  در بدترین حالت، میوکاردیت می تواند، منجر به نارسایی قلبی و مرگ ناگهانی شود.

آسیب عصبی. این سم همچنین می تواند باعث آسیب عصبی شود. معمولا به اعصابی که درگلو هستند حمله می شود، جایی که هدایت عصبی ضعیف ممکن است باعث مشکل در بلع شود. اعصاب بازو ها و پا ها نیز ممکن است ملتهب شوند و باعث ضعف عضلانی شوند.

اگر سم دیفتری به اعصابی که به کنترل ماهیچه های مورد استفاده در تنفس کمک می کند؛ آسیب برساند، این عضلات ممکن است فلج شوند. در آن مرحله، ممکن است برای تنفس به کمک مکانیکی نیاز داشته باشد.

با درمان، اکثر افراد مبتلا به دیفتری از این عوارض جان سالم به در می برند، اما بهبودی اغلب آهسته است. دیفتری در حدود ۵ تا ۱۰ درصد مواقع، کشنده است. میزان مرگ و میر در کودکان زیر ۵ سال یا بزرگسالان بالای ۴۰ سال بیشتر است.

جلوگیری

قبل از این که آنتی بیوتیک ها در دسترس باشند، دیفتری یک بیماری شایع در کودکان خردسال بود. امروزه این بیماری نه تنها قابل درمان است، بلکه با واکسن نیز قابل پیشگیری است.

واکسن دیفتری معمولا با واکسن های کزاز و سیاه سرفه ترکیب می شود. واکسن سه در یک به عنوان واکسن دیفتری، کزاز و سیاه سرفه شناخته می شود. آخرین نسخه این واکسن با نام واکسن DTaP  برای کودکان و واکسن Tdap برای نوجوانان و بزرگسالان شناخته می شود. این واکسن ها یکی از واکسن های دوران کودکی است که پزشکان در ایالات متحده در دوران نوزادی توصیه می کنند. واکسیناسیون شامل یک سری از پنج واکسن است که معمولا در بازو یا ران انجام می شود و به کودکان در این سنین داده می شود

۲ماه

۴ماه

۶ماه

۱۵ تا ۱۸ ماهگی

۴ تا ۶ سال

واکسن دیفتری در پیشگیری از دیفتری موثر است. اما ممکن است برخی عوارض جانبی وجود داشته باشد. برخی از کودکان ممکن است تب خفیف، گیجی، خواب آلودگی یا حساسیت را در محل تزریق پس از تزریق DtaP تجربه کنند. از پزشک خود بپرسید که چه کاری می توانید برای فرزندتان انجام دهید تا این تاثیرات را به حداقل برسانید یا از بین ببرید.

عوارض بیماری دیفتری بسیار نادر است. در موارد نادر علائم بیماری دیفتری ممکن است واکنش آلرژیک به واکسن، کهیر یا بثورات در عرض چند دقیقه پس از تزریق واکسن ایجاد می شود. برخی از کودکانی که مبتلا به صرع یا سایر بیماری های عصبی هستند ممکن است نتوانند واکسن DTaP  را دریافت کنند.

علائم بیماری دیفتری ( به طور جزئی)

همانطور که در بالاتر ذکر شد علائم دیفتری شامل تب متوسط، خستگی، لرز و گلو درد خفیف است. تکثیر باسیل های دیفتری منجر به تشکیل غشای ضخیم، چرمی و خاکستری می شود که از باکتری ها، سلول های مرده غشاهای مخاطی و فیبرین (پروتئین فیبری مرتبط با لخته شدن خون) تشکیل شده است‌. این غشاء به طور محکم به بافت های زیرین دهان، لوزه ها، حلق می چسبد. غشاء در ۷ تا ۱۰ روز جدا می شود، اما عوارض سمی بعدا در موارد شدید رخ می دهد. قلب ابتدا تحت تاثیر قرار می گیرد، اغلب در هفته دوم یا سوم. اگر فرد از این دوره خطرناک، جان سالم به در ببرد، قلب به طور کامل بهبود می یابد و حال بیمار خوب به نظر می رسد. اما با این حال، این ظاهر فریبنده بیماری است زیرا فلج ناشی از عمل سم روی سیستم عصبی اغلب زمانی رخ می دهد که به نظر می رسد بیمار بهبود یافته است. در اواخر هفته پنجم تا هشتم، فلجی که بر بلع و تنفس تاثیر می گذارد در موارد شدید ایجاد می شود و بیمار ممکن است پس از هفته ها رفاه ظاهری بمیرد. و یا ممکن است فلج اندام ها رخ بدهد، اگرچه تهدیدی برای زندگی نیست؛ اگر بتوان در این مرحله حساس از بیمار حمایت کرد، بهبودی کامل خواهد بود‌. انواع مختلفی از دیفتری وجود دارد که تا حد زیادی به محل آناتومیک ضایعه اول بستگی دارد.

غشاء در داخل سوراخ های بینی ظاهر می شود، دیفتری قدامی بینی؛ تقریبا هیچ سمی از این محل جذب نمی شود بنابراین خطر کمی برای زندگی وجود دارد.

شایع ترین نوع: عفونت  بیشتر لوزه ها محدود می شود، اکثر بیماران در صورت درمان مناسب با آنتی توکسین دیفتری، بهبود می یابند.

در کشنده ترین شکل، دیفتری نازوفارنکس، عفونت لوزه ها به ساختار های بینی و گلو گسترش می یابد، گاهی اوقات آن ها به طور کامل با غشاء پوشانده می شوند و باعث مسمومیت خون می شوند‌.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر شما یا فرزند تان در معرض فردی مبتلا به دیفتری قرار گرفته اید، فورا به پزشک مراجعه کنید. اگر مطمئن نیستید که آیا فرزند تان واکسن دیفتری زده است، باید به پزشک مراجعه کنید تا سوابق واکسیناسیون فرزند تان را چک‌ کند. حتما اطمینان حاصل کنید که واکسن های شما در حال انجام است.