ضرورت آزمایش غربالگری تا چه حدی است؟

آزمایش غربالگری یکی از بهترین روش‌هایی است که به کمک آن والدین می‌توانند از سلامت و ابتلای جنین به بیماری‌های مادرزادی و نواقص احتمالی مطلع شوند. دغدغه‌ سلامت جنین یکی از معضلاتی است که مادران، مخصوصا مادرانی که در دوره حساس بارداری هستند، را نگران می‌کند. در واقع تست غربالگری یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش نگرانی والدین محسوب می‌شود. در این مقاله سعی داریم مادران و پدرانی که منتظر به دنیا آمدن فرزندشان هستند؛ را با معرفی تست غربالگری آشنا کنیم تا با انجام این تست، از سلامت جنین خود باخبر شوند.

تست غربالگری چیست؟

به منظور مشخص شدن سلامت کامل یا ابتلا و احتمال بیمارهای مادرزادی در جنین، تست غربالگری انجام می‌شود. اغلب این آزمایش‌ها غیرتهاجمی یا Noninvasive هستند؛ یعنی برای انجام آزمایش، نیازی به شکافتن بدن نخواهد بود و به آسانی از طریق ابزارهای پیشرفته امکان مشاهده درون بدن میسر می‌شود.

بعد از مثبت شدن تست غربالگری، باید روش‌های خاص‌تری به منظور یافتن مشکل جنین، انجام شود تا به یک پاسخ قطعی دست یافت. برخی از این مراحل غربالگری ساده هستند؛ مثل آزمایش تحمل گلوکز که برای تشخیص دیابت در بارداری انجام خواهد شد. اما بعضی دیگر از انواع این آزمایش‌های غربالگری، برای موارد خاص‌تر تجویز می‌شوند.

بهتر است بدانید، آزمایش غربالگری در هر یک از مراحل سه ماهه اول و یا سه ماهه دوم بارداری انجام می‌شود و حتی در برخی مواقع نیز این آزمایش به صورت ترکیبی انجام خواهد گرفت.

مراحل آزمایش غربالگری چیست؟

مراحل انجام آزمایش غربالگری شامل مواردی است که در ادامه به معرفی هر یک از آنها خواهیم پرداخت.

چه زمانی ویار بارداری خطرناک است؟، یک مقاله کاربردی و متفاوت برای خانم‌های باردار.

1- انجام تست غربالگری در سه ماهه اول بارداری

آزمایش غربالگری اول در 11 تا 13 هفتگی جنین انجام می‌شود که شامل مراحل زیر است:

• سونوگرافی:

به کمک فرستادن امواج فراصوتی با دستگاه سونوگرافی، می‌توان تصویر جنین را در رحم مادر مشاهده کرد. از این طریق به راحتی ‌می‌توان تشخیص داد که جنین در چه ماه و روزی قرار دارد؛ همچنین سلامت و اندازه اندام‌های مختلف بدن به کمک این راه صورت می‌گیرد. به علاوه با انجام سونوگرافی می‌توان از نقص‌های احتمالی در رشد استخوان‌های جنین پی برده شود.

• آزمایش‌های خون اولیه:

آزمایش خون در این دوران به دو نوع، آزمایش غربالگری یکپارچه ترتیبی و آزمایش غربالگری یکپارچه سرم انجام می‌گیرد. این تست توسط بررسی برخی مواد موجود در خون مانند پروتئین‌های مرتبط با بارداری انجام خواهد گرفت.

• نمونه برداری از پرزهای جفتی:

این نوع آزمایش با نمونه برداری از بافت جفت یا پلاسنتا است که در 10 تا 12 هفتگی جنین انجام می‌گیرد. در این تست اختلالات ژنتیکی مانند نقص‌های مادرزادی یا سندرم داون مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

2- انجام تست غربالگری در سه ماهه دوم بارداری

غربالگری در سه ماهه دوم بارداری همانند سه ماه اول دارای سه مرحله اصلی است:

• آزمایش خون:

آزمایش کوآد مارکر (Quad marker) نوعی از آزمایش خون است که در سه ماهه دوم بارداری انجام می‌شود و برای بررسی نواقص ژنتیکی و مادرزادی مانند سندرم داون صورت خواهد گرفت.

• آزمایش گلوکز:

این آزمایش به منظور تشخیص دیابت در بارداری انجام می‌گیرد که در صورت مثبت بودن نتیجه آزمایش، ممکن است به دلیل درشت بودن فرزند به عمل سزارین و جراحی برای زایمان نیاز باشد.

• آمینوسنتز:

آمینوسنتز به منظور تشخیص اختلالات ژنتیکی مانند مهره شکاف و سندرم داون انجام می‌شود.

با توجه به افزایش بیماری سندرم داون، روش‌هایی گوناگونی به منظور تشخیص این بیماری خطرناک ابداع شده است. اما با این وجود دلایل مختلفی همچون هزینه بالای انجام این تست و خطرات سقط جنین، امکان انجام آزمایش برای تمام مادران باردار مقدور نخواهد بود. به همین دلیل برای شناسایی افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به سندرم داون هستند. روش‌های صورت گرفته است که باید حتما این آزمایش را به منظور تشخیص انجام دهند.

3- انجام آزمایش غربالگری ترکیبی دوران بارداری

در سال‌های اخیر آزمایش‌های گوناگونی به منظور شناسایی زنان بارداری که در معرض خطر ابتلا جنین آنان، به سندرم داون بالا بوده، ابداع شده است. اگر تست غربالگری مثبت باشد، برای این گروه از زنان باردار تست‌های تشخیص تجویز می‌شود. CVS (به دست آوردن سلول‌های جنینی و بررسی کروموزومی آنها) و آمینوسنتز از جمله تست‌هایی که باید انجام ‌شود.

مثبت بودن تست تشخیص به معنی وجود قطعی بیماری یا وضعیتی خاص است؛ در صورتی که هدف از تست غربالگری، ارزیابی احتمال وجود بیماری یا وضعیت خاص خواهد بود. بنابراین این تست، تنها به منظور بررسی وجود احتمال در فرد می‌پردازد. به علاوه انجام این آزمایش برخلاف روش‌های تشخیص، بی‌خطر و کم‌هزینه خواهد بود.

در صورت نیاز، سری هم به مقاله متفاوت هیسترکتومی یا برداشتن رحم بزنید.

یک نکته مهم

بروز سندرم داون با افزایش سن زنان ارتباط مستقیم دارد. به طوری که احتمال بروز این بیماری در جنین خانم‌های باردار تا 30 سالگی تقربیا برابر 1 در 1000 است. اما بعد از این سن، خطر ابتلا به سندرم داون کودک به صورت تصاعدی افزایش خواهد یافت. این افزایش سن در زنان 35 سال به 1 در 250، در 40 سالگی به 1 در 75 می‌رسد. با این حال در 80 درصد موارد، ابتلا به این بیماری پرخطر در زنان 35 سال اتفاق می‌افتد؛ زیرا تعداد بارداری در این سن بسیار افزایش یافته است.

چه افرادی باید تست غربالگری در دوران بارداری را انجام دهند؟

ممکن است افرادی که در سابقه‌ی خانوادگی خود نقایص یا سندرمی نداشته باشند. باز هم کودکانشان به مشکلاتی مبتلا شود. بنابراین توصیه می‌شود تمام خانم‌های باردار در هر سنی، تست غربالگری را انجام دهند تا به راحتی بتوانند از سلامت کودک خود باخبر شوند.

مادران باردار برای انجام آزمایش غربالگری نگران نباشند!

خطر ابتلا به ناهنجاری‌های کروموزومی بسیار پایین است و اکثر نوزادان سالم به دنیا می‌آیند. بنابراین انجام آزمایشات غربالگری را به عنوان یک روش ساده و آسان به منظور اطلاع از سلامت کودک خود بدانید. سعی داشته باشید نگرانی را به خود راه ندهید؛ زیرا اگر با انجام این آزمایش، جنین به سندرم و یا ضایعه خاصی مبتلا باشد، در همان ابتدای بارداری می‌توان اقدامات لازم را به راحتی انجام داد.

مزایای تست غربالگری را دست کم نگیرید!

• پزشک و مادر از سلامت جنین مطمئن‌تر هستند.
• انجام این آزمایش موجب خواهد شد تا مادر، بارداری آسوده‌تری داشته باشد و بدون نگرانی این دوران را پشت سر بگذارد.
• انجام آزمایشات دقیق در سه ماهه اول بسیار مفید است، به طوری که در صورت تشخیص ابتلای جنین به بیماری، مادر می‌تواند با اجازه پزشکی قانونی، به موقع جنین را سقط کند.
• با انجام این تست، والدین از نوزادی که قرار است به دنیا بیاید؛ اطلاعات کامل‌تری دارند و می‌توانند برای او برنامه ریزی و تصمیمات بهتری داشته باشند.
• این آزمایشات زمانی به شما کمک خواهند کرد که توسط پزشک دارای گواهینامه‌ لازم و در مراکز معتبر انجام گیرد.

نتیجه گیری

آزمایش غربالگری یکی از پرکاربردترین روش‌هایی است که به منظور اطمینان از سلامت جنین و یا شناسایی ناهنجارهای کروموزومی در دوران بارداری انجام می‌شود. انجام این آزمایشات برای افرادی که بیشتر در معرض خطر تولد نوزاد بیمار هستند. بسیار ضروری است. اما با این حال توصیه می‌شود که حتما مادران باردار این تست را انجام دهند تا از سلامت جنین خود مطمئن شوند و دوران بارداری خود را بدون استرس و نگرانی پشت سر بگذارند. این مقاله با معرفی اقدامات تشخیص به شما در پیشگیری از تولد نوزاد مبتلا به بیماری‌های ژنتیکی کمک خواهد کرد. بنابراین نگرانی را کنار بگذارید و برای به دست آوردن اطمینان از سلامتی فرزند خود، حتما این تست را انجام دهید.