امروزه 10 تا 20 درصد از مردم با علائم میگرن درگیر هستند، بیماری‌ای که به شدت، کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد و فرد را از فعالیت بهینه عقب می‌اندازد، تا حدی که سازمان بهداشت جهانی میگرن را در بین بیشترین بیماری‌های ناتوان کننده ( disabling ) دسته‌بندی می‌کند.
میگرن چیست؟
میگرن یک بیماری عصبی است. علائم میگرن اغلب با سردردهای شدید و ناتوان کننده مشخص می‌شود. علائم میگرن ممکن است شامل تهوع، استفراغ، مشکل در صحبت کردن، بی حسی یا سوزن سوزن شدن و حساسیت به نور و صدا باشد. میگرن اغلب در خانواده‌ها ارثی است و در سنین مختلف تاثیر می‌گذارد.
انواع میگرن
انواع مختلفی از میگرن وجود دارند. دو نوع رایج‌تر آن عبارتند از:
میگرن با تاری دید (میگرن کلاسیک)
میگرن بدون تاری دید (میگرن ساده)
انواع دیگر میگرن در ادامه معرفی شده‌اند.
میگرن قاعدگی (Menstrual migraine)
این سردرد، در دوران قاعدگی ماهیانه بانوان دیده می‌شود.
میگرن خاموش (Silent Migraine)
این نوع از میگرن که به آن «میگرن آسفالژیک» یا «غیر سری» هم گفته می‌شود، تنها با تاری دید همراه است و سردرد واضحی در آن دیده نمی‌شود.
علت لرزش دست به همراه راه درمان را در روژه مگ بخوانید
میگرن و سرگیجه (Vestibular Migraine)
این نوع میگرن که به سرگیجه میگرنی هم معروف است، بیشتر در افرادی با سابقه بیماری‌های روحی دیده می‌شود و با درجاتی از سرگیجه، عدم تعادل، حالت تهوع و استفراغ، همراه است و حتی ممکن است بدون درد شدیدی در ناحیه سر باشد.
میگرن شکمی (Abdominal Migraine)
کارشناسان درباره این نوع از میگرن، چیز زیادی نمی‌دانند. اما آن‌چه از علائم میگرن شکمی مشخص است، این است که باعث درد معده، حالت تهوع و استفراغ می‌شود. این نوع از میگرن، اغلب در کودکان اتفاق می‌افتد و ممکن است با گذشت زمان به سردردهای میگرنی کلاسیک تغییر کند.
میگرن همی‌پلژیک (Hemiplegic Migraine)
این نوع با یک دوره فلج (همی‌پلژی) یا ضعف در یک طرف بدن همراه است. هم‌چنین ممکن است فرد، احساس بی‌حسی، سرگیجه یا تغییر در بینایی داشته باشد. از آن‌جا که این علائم، نشانه‌های سکته مغزی نیز هستند، بهتر است – به ویژه در صورت بروز بی‌دلیل آن‌ها – هر چه سریع‌تر از پزشک کمک بگیرید.
میگرن چشمی (Ophthalmic Migraine)
این نوع که با عنوان میگرن شبکیه نیز معروف است، باعث از بین رفتن جزئی یا کامل بینایی در یک چشم، برای حدود یک ساعت می‌شود. این اختلال در بینایی، با درد شدیدی در پشت چشم همراه است که به تدریج، در دیگر بخش‌های سر، منتشر می‌شود. در صورت بروز هرگونه تغییر بینایی، فوراً کمک پزشکی دریافت کنید.
میگرن با اورای ساقه مغز (Migraine with Brainstem Aura)
این میگرن با اختلال در حفظ تعادل شناخته می‌شود. سرگیجه، گیجی یا از بین رفتن تعادل ممکن است قبل از سردرد اتفاق بیفتد. معمولا، درد، قسمت پشت سر را درگیر می‌کند. در بیشتر موارد، علائم میگرن به طور ناگهانی شروع می‌شوند و با ایجاد مشکل در حرف زدن، زنگ زدن در گوش و استفراغ همراه هستند. این نوع میگرن، به شدت با تغییرات هورمونی ارتباط دارد و عمدتاً بر زنان بالغ جوان تاثیر می‌گذارد.
میگرن پایدار (Status Migrainosus)
این نوع شدید میگرن ممکن است بیش از 72 ساعت طول بکشد. درد و حالت تهوع آنقدر شدید است که گاهی، مراجعه به بیمارستان، ضروری است. مصرف یا ترک بعضی داروها می‌تواند باعث بروز علائم میگرن پایدار شود.
میگرن فلج کننده چشم (Ophthalmoplegic Migraine)
این نوع میگرن، باعث درد اطراف چشم و فلج عضلات اطراف آن می‌شود. این یک فوریت پزشکی است، چراکه علائمی از این دست، ممکن است در اثر فشار بر اعصاب پشت چشم یا به واسطه آنوریسم (بزرگ شدن یا بیرون‌زدگی دیواره یک سرخرگ) ایجاد شود. علائم دیگر این نوع میگرن عبارتند از: افتادگی پلک، دوبینی و اختلال در بینایی.
علائم میگرن را در مراحل مختلف آن بشناسید
البته که میگرن، انواع مختلفی دارد و نشانه‌های آن از فردی به فرد دیگر، متفاوت است. اما تقریبا در بیشتر افراد، هر مرحله از پیشرفت آن، با مجموعه‌ای از نشانه‌های ثابت، همراه است که در ادامه، به آن‌ها می‌پردازیم.
علائم میگرن به طور کلی چیست؟
از شایع‌ترین نشانه‌ها و علائم میگرن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– سردرد در یک سمت سر
– دیدن اشکال مختلف، نقاط روشن یا درخشان از نور
– پین‌ها و سوزن‌ها در یک دست یا پا
– ضعف یا بی حسی در صورت یا یک طرف بدن
– مشکل صحبت کردن
– حرکات غیر قابل کنترل یا حرکات دیگر
– تهوع و استفراغ
– تاری دید
– نوسان خلق
– گیجی
– سرگیجه
– ضعف
علائم میگرن در هر مرحله
مرحله پیش درآمد
مرحله «پیش درآمد» (Prodrome)، چند ساعت یا یکی دو روز پیش از آغاز سردرد اصلی، شروع می‌شود. حدود ۶۰ درصد افراد، در این مرحله، متوجه علائم زیر می‌شوند:
علائم میگرن پیش درآمد
- حساسیت به نور، سر و صدا و بو
- خستگی
- هوس غذا یا عدم اشتها
- تغییرات خلق و خوی
- عطش شدید
- نفخ
- یبوست یا اسهال
مرحله اورا
مرحله اورا یا «هاله بینایی» «تاری دید» (Aura)، همراه با علائمی ناشی از سیستم عصبی است و غالباً بینایی فرد را درگیر می‌کند. علائم، در طول 5 تا 20 دقیقه، به تدریج، نمود می‌یابند و شدت می‌گیرند. این مرحله، تقریبا کمتر از یک ساعت طول می‌کشد و با علائم زیر، همراه است.
علائم میگرن اورا
- دیدن نقطه‌های سیاه
- خط‌های موج‌دار
- نورهای چشمک زن یا دیدن چیزهایی که وجود ندارند (توهم)
- دید تونلی
- ناتوانی در دیدن اطراف
- سوزن سوزن شدن یا بی حسی در یک طرف بدن
- ناتوانی در واضح صحبت کردن
- احساس سنگینی در بازوها و پاها
- شنیدن صدای زنگ در گوش
- ایجاد تغییر در حس‌های بویایی، چشایی و لامسه
مرحله آئورا یا تاری دید
در این مرحله، مغز قادر به پردازش صحیح پیام‌های ارسالی از چشم نیست. بنابراین، بخشی از مناظر اطراف، تار، دیده می‌شوند.
مرحله حمله میگرن
مرحله (Attack) سردرد میگرنی، اغلب، به صورت یک درد مبهم، آغاز می‌شود و به تدریج به یک واضح پالس‌دار تبدیل می‌شود که فعالیت بدنی، آن را تشدید خواهد کرد. ممکن است این درد، در یک طرف سر، احساس شود و سپس به بخش دیگر حرکت کند. هم‌چنین برخی از افراد، دردهای میگرنی را در کل ناحیه سر، احساس می‌کنند.
تقریبا 80 درصد افراد، در هنگام میگرن، حالت تهوع دارند و این حس در حدود نیمی از آن‌ها به استفراغ، منجر می‌شود. رنگ‌پریدگی، ضعف و بی‌حالی، از دیگر نشانه‌های این مرحله از میگرن به شمار می‌روند.
بیشتر دردهای میگرنی، حدود ۴ ساعت طول می‌کشند. اما موارد شدیدتر، ممکن است تا سه روز ادامه یابند. بیشتر افراد دارای میگرن، در طول ماه، به طور متوسط بین دو تا چهار حمله میگرنی را تجربه می‌کنند. گروه دیگری از افراد میگرنی، هر چند روز یک بار، یک حمله را از سر می‌گذرانند، در حالی که گروه سوم، ممکن است در طول سال، تنها یک یا دوبار، سردردی شدید ناشی از میگرن را تجربه کنند.
مرحله پس اثر
مرحله «پس اثر» (Posdrome)، ممکن است حداکثر تا یک روز پس از پایان سردرد میگرنی ادامه یابد. علائم میگرن در این مرحله، عبارتند از:
علائم میگرن پس اثر
- احساس خستگی یا گرسنگی شدید
- احساس غیرعادی سرحال بودن و شادابی
- درد عضلانی یا ضعف
- هوس غذا یا عدم اشتها
علت بروز علائم میگرن چیست؟
محققان به قطعیت علت میگرن را مشخص نکرده‌اند. با این حال، آن‌ها برخی از عوامل موثر در ایجاد شرایط را پیدا کرده‌اند. این شامل تغییراتی در مواد شیمیایی مغز مانند کاهش سطح سروتونین شیمیایی مغز است .
عوامل دیگری که میگرن را ایجاد و تشدید می‌کنند، عبارتند از:
– چراغ‌های روشن
– گرمای شدید یا سرمای شدید
– کمبود آب بدن
– تغییرات فشار هوا
– تغییرات هورمون در زنان، مانند نوسانات استروژن و پروژسترون در دوران قاعدگی، بارداری یا یائسگی
– استرس زیاد
– صداهای بلند
– فعالیت بدنی شدید
– نخوردن وعده‌های غذایی
– تغییرات در الگوهای خواب
– استفاده از داروهای خاص ، مانند داروهای ضد بارداری خوراکی یا نیتروگلیسیرین
– بوی غیرمعمول
– غذاهای خاص
– سیگار کشیدن
– مصرف الکل
– مسافرت
پیشگیری از علائم میگرن آزاردهنده
تاکنون، درمان قطعی برای میگرن، پیشنهاد نشده است و داروهای موجود، تنها علائم ناشی از میگرن را کاهش یا متوقف می‌کنند، اما مانع از بروز حملات بعدی میگرنی نمی‌شوند. با این حال، راه‌های ساده و ارزانی برای پیشگیری از بروز حملات میگرنی وجود دارد، که بخشی از آن‌ها در ادامه، آمده‌اند:
محرک‌ها را شناسایی و از آن جلوگیری کنید. الگوی علائم میگرنی خود را در یک دفترچه بنویسید و آن را پیگیری کنید تا علت سردردهای خود را شناسایی کنید.
استرس را مدیریت کنید. از روش‌های آرامش‌بخش، مانند مدیتیشن، یوگا و نفس عمیق کشیدن کمک بگیرید.
در یک برنامه زمانی منظم، غذا بخورید.
مایعات زیادی بنوشید.
به میزان کافی استراحت کنید.
به طور منظم، ورزش متوسط انجام دهید.
درمان علائم میگرن با انواع دارو
داروهای مسکن برطرف کننده علائم میگرن
انواع مختلفی از داروهای مسکن برای درمان سردرد وجود دارند. برخی از رایج‌ترین این داروها را در ادامه معرفی کردیم:
آسپرین، ناپروکسن، ایبوپروفن و استامینوفن جهت درمان دردهای میگرنی در داروخانه‌ها موجودند. اگرچه ممکن است این داروها مفید باشند، اما بیماران باید از استفاده‌ی بیش از حد این داروها برای جلوگیری از عوارضی مثل مسمومیت، زخم معده و سایر مشکلات گوارشی، اجتناب کنند.
با گردن درد چه باید کرد؟
درمان علائم میگرن با تریپتان‌ها
تریپتان‌ها، معمولا شایع‌ترین داروهایی هستند که برای درمان میگرن و کاهش علائم میگرن به کار می‌روند. با این حال افراد مبتلا به فشار خون، بیماری‌های قلبی، سکته‌ی مغزی و کسانی که داروهای خاصی می‌گیرند ممکن است قادر به استفاده از تریپتان‌ها نباشند، چون مصرف تریپتان‌ها در این افراد ممنوعیت دارد. متاسفانه ممکن است با استفاده از تریپتان‌ها، تهوع، سرگیجه و درد قفسه سینه رخ دهد.
درمان نشانه های میگرن ارگوتامین‌ها
دسته دیگری از داروها که در درمان میگرن از آن‌ها استفاده می‌شوند، ارگوتامین‌ها هستند؛ اما این داروها به اندازه تریپتان‌ها در درمان دردهای میگرنی موثر نیستند. این داروها عوارضی مانند تهوع، سرگیجه، درد عضلانی، طعم بد و غیر معمول در دهان دارند. ممکن است ارگوتامین‌ها با داروی دیگری تداخل داشته باشند؛ بنابراین با توجه به این عوارض جانبی و تداخلات دارویی و اثرات کمتر نسبت به تریپتان‌ها مصرف این دسته از داروها محدودتر شده است.
نتیجه گیری
علائم میگرن و سردردهایش می‌توانند شدید، طاقت‌فرسا و ناراحت‌کننده باشند. دلیل بعضی از سردردهای مزمن، استفاده‌ی بیش از حد از داروهای مسکن است. از مصرف داروهای ضدمیگرن بیشتر از دو بار در هفته خودداری کنید. هم‌چنین استفاده و یا کاهش داروهای ضد میگرن باید تحت نظارت پزشک صورت بگیرد.
دیدگاهتان را بنویسید