حس آمیزی روانی یا سینستزیا یک اختلال عصبی است که در آن اطلاعاتی که قرار است تنها یک حس را تحریک کند، چندین حس را تحریک خواهد کرد. افرادی که به بیماری سینستزیا مبتلا هستند، سینستز نامیده می‌شوند.
کلمه synesthesia از کلمات یونانی synth، به معنای با هم؛ و ethesia به معنای ادراک یا احساس گرفته شده است. افراد مبتلا به اختلال سینستزیا اغلب می‌توانند هنگام شنیدن موسیقی رنگ آن را ببینند و هنگام خوردن غذا، طعم‌ها را به حالت گردی یا تیزی بچشند. محققان تاکنون از میزان شیوع بیماری سینستزیا مطمئن نیستند. اما مطالعه‌ای که در سال 2006 انجام شد؛ نشان می‌دهد حدود 2 تا 4 درصد جمعیت به آن مبتلا هستند.
علت حس آمیزی روانی
افراد مبتلا به بیماری حس آمیزی، معمولا با آن متولد می‌شوند (مادرزادی) یا در سنین پایین کودکی به آن مبتلا می‌شوند. همچنین ممکن است در سنین بالاتر نیز ایجاد شود. تحقیقات نشان می‌دهند که سینستزیا می‌تواند به صورت ژنتیکی به ارث برسد.
هر یک از حواس پنجگانه شما، نواحی متفاوتی از مغز را تحریک می‌کنند. برای مثال، نگاه کردن به دیواری به رنگ زرد نئونی، قشر بینایی اولیه (در پشت مغز) را تحریک می‌کند. اما اگر به بیماری سینستزیا مبتلا باشید؛ ممکن است هنگام نگاه کردن به دیوار، احساس کنید که می‌توانید مزه‌ی آن را هم بچشید!
بنابراین، نه تنها قشر بینایی اولیه شما توسط رنگ تحریک می‌شود. بلکه لوب پریتال (که به شما می‌گوید هرچیزی چه طعمی دارد) نیز تحریک می‌شود. به همین دلیل است که محققان معتقدند که در افراد مبتلا به این بیماری ارتباطات زیادی بین بخش‌های مختلف مغز وجود دارد که به محرک حسی متصل هستند.
برخی از مواد می‌توانند باعث شوند که به طور موقت دچار بیماری سینستزیا شوید. استفاده از داروهای روانگردان، می‌تواند تجربیات حسی را تقویت کرده و به هم ارتباط دهد. مسکالین، سیلوسایبین و LSD به دلیل توانایی که در القای این پدیده داشته‌اند، مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. نتیجه نشان داده شده است که محرک‌های دیگری مانند کانابیس، الکل و حتی کافئین نیز باعث سینستزیا موقتی خواهند شد.
علائم اختلال سینستزیا
انواع مختلفی از بیماری سینستزیا وجود دارد که هر کدام علائم مختلفی دارند. سینستزیا حرف به رنگ، که در آن حروف و روزهای هفته را به رنگ‌ها ارتباط می‌دهند. این نوع از ختلال، ممکن است شناخته شده‌ترین باشد. اما سینستزیای صدا به رنگ، سینستزیای اعداد به اشکال و بسیاری از انواع دیگر آن نیز وجود دارند. ممکن است افراد تنها به یکی از انواع سینستزیا یا ترکیبی از چند نوع مبتلا باشند. مبتلایان به هر کدام از انواع بیماری حس آمیزی، این علائم شایع را دارند:
- ادراکات غیرارادی (طعم اشکال، شنیدن رنگ‌ها و …)
- محرک‌های حسی که به طور مداوم و قابل پیش بینی منجر به تعامل بین حواس می‌شوند (برای مثال هر بار که حرفA را می‌بینند، آن را به رنگ قرمز مشاهده می‌کنند)
- توانایی توصیف ادراکات غیرمعمول به دیگران
اگر به بیماری سینستزیا مبتلا هستید. به احتمال زیاد چپ دست می‌باشید و علاقه زیادی به هنرهای تجسمی و موسیقی دارید. به نظر می‌رسد که بیماری حس آمیزی در زنان شایع‌تر است.
تست حس آمیزی روانی
می‌توانید از تست‌های سینستزیای آنلاین استفاده کنید یا اگر باور دارید که به بیماری حس آمیزی مبتلا هستید، برای تشخیص از خودتان سوالاتی بپرسید.
- آیا هنگامی که حرف A را تصور می‌کنید، ذهنتان برای آن رنگی تعیین می‌کند؟
- کل حروف الفبا را در نظر بگیرید. یکی یکی تصور کنید و رنگی را که هنگام تصور حروف در ذهنتان ظاهر می‌شود را بنویسید.
- این کار را یک تا دو ساعت بعد تکرار کنید.
- آیا هر بار که هر یک از حروف را تصور می‌کنید به رنگ یکسانی در ذهنتان ظاهر می‌شود؟
اگر این چنین باشد، ممکن است به بیماری سینستزیا مبتلا باشید. همچنین می‌توانید از روش زیر استفاده نمایید:
- موسیقی کلاسیکی پخش کنید و چشم‌هایتان را ببندید.
- موسیقی انتخاب کنید که از قبل برایتان آشنا نباشد.
- سپس آرام باشید و ببینید که چه چیزی در زمینه دیدتان ظاهر می‌شود.
- موسیقی چه رنگی است؟ آیا به نظر می‌رسد که هر ساز موسیقی رنگ متفاوتی دارد؟
- آیا در کنار آنچه می‌شنوید، ترکیب بصری قوی دارید؟
اگر این چنین است، ممکن است به بیماری حس آمیزی مبتلا باشید.
مزایا و معایت حس آمیزی روانی
برخی از افراد مبتلا به حس آمیزی می‌گویند که شرایط شان ممکن است در برخی موارد ناراحت کننده باشد. به عنوان مثال، دیدن کلمات پرینت شده با رنگ اشتباه، می‌تواند عجیب باشد، یا نامی خاص ممکن است طعمی بد برای یک سینستیت داشته باشد. همچنین برخی دیگر، گزارش می‌دهند؛ احساسات شدید یا احساس خجالت در نوجوانی، زمانی که آنها تجربیاتی که نمی‌دانستند توصیف می‌کردند، برایشان نامطلوب بوده است.
با این حال، اغلب سینستیت‌ها به توانایی‌های خود به عنوان هدیه نگاه می‌کنند و نمی‌خواهند آنها را از دست بدهند. اگر بوی بسیار ناخوشایندی را حس کنید. آیا دلتان می‌خواهد که حس بویایی‌تان را برای همیشه از دست بدهید؟
توانایی تشخیص رنگ‌های مشابه به راحتی و حفظ راحت اطلاعات از جمله مزایایی است که برای سینستیت‌ها وجود دارد. اعداد برای سینستیت‌ها به گونه‌ای دیگر قابل مشاهده هستند. به طور مثال، این افراد ممکن است نتوانند یکی از اعداد شماره تلفن را حفظ کنند. اما حسی به آنها می‌گوید که مثلا آن عدد سبز رنگ بوده است! بنابراین می‌دانیم که این عدد فراموش شده ممکن است 6 باشد.
جالب است بدانید…
شواهدی وجود دارد که سینستزیا ممکن است باعث افزایش خلاقیت شود. یک مطالعه در سال 2004 در دانشگاه کالیفرنیا، روی تعدادی از دانشجویان، تست‌های تورانس (Torrance Tests) برای تفکر خلاقانه را انجام داد. افراد مبتلا به حس آمیزی در هر دسته، بیشتر از 2 برابر سایر افراد امتیاز کسب نمودند. در برخی مواد این شرایط عصبی، حتی منجر به فرصت‌های شغلی منحصر به فرد می‌شود.
به عنوان مثال، برخی از تولید کنندگان خودرو، افراد مبتلا به حس آمیزی را استخدام می‌کنند تا به طراحان کمک کنند، ماشین‌هایی که برای رانندگان به صورت بالقوه خوشایند‌تر هستند، تولید نمایند. باید بدانید که سینستیت‌ها به خوبی کارها را اداره می‌کنند. لیست سینستیت‌های شناخته شده و مشهور بسیار طولانی است. از جمله:
- ولادیمیر نابوکو
- وینسنت ون گوک
- مرلین مونرو
- بیلی جوئل
- مری جی بیلگ
- … .
راه‌های درمان این اختلال
درمانی برای بیماری سینستزیا وجود ندارد. به نظر می‌رسد که بسیاری از افراد، از درک جهان به گونه متفاوت از جمعیت عمومی لذت می‌برند. از طرفی دیگر، برخی از سینستزها احساس می‌کنند که این بیماری آنها را از بقیه جدا کرده است. آنها ممکن است در توضیح تجربیات حسی خود دچار مشکل شوند. چرا که بسیار متفاوت هستند. آشنایی با سایر مبتلایان به اختلال سینستزیا می‌تواند به کاهش حس انزوا کمک کند.
همچنین، صحبت با متخصص سلامت روانی می‌تواند به شما کمک کند تا ارزشی که بیماری حس آمیزی به زندگی‌تان اضافه می‌کند را ببینید. به جای داشتن یک سمت غالبی از مغز راست یا چپ، ممکن است متوجه شوید که هر دو سمت مغزتان هنگامی که کار می‌کنید، به خوبی هماهنگ هستند.
نتیجه گیری
حس آمیزی روانی یا سینستزیا یک اختلال مغزی به حساب می‌آید که علاوه بر مشکلاتی که ممکن است برای برخی بیماران به همراه داشته باشد؛ باعث کشف بسیاری از استعداد‌ها در افراد مبتلا به این اختلال شده است. با این حال، افراد مبتلا به سینستزیا از وجود چنین اختلالی لذت می‌برند و نمی‌خواهند هیچگاه آن را از دست بدهند.
دیدگاهتان را بنویسید