تا به حال اسم بیماری سندرم متابولیک را شنیده‌اید؟ از علایم و عوارض آن چه می‌دانید؟
این روزها شاید شنیده باشید که عده‌ای از افراد از این بیماری خطرناک رنج می‌برند. بیماریی که در صورت عدم رعایت بعضی از نکات و نادیده گرفتن آنها ممکن است در کمین همه‌ی ما باشد.
در این مقاله می‌خواهیم با بیماری سندرم متابولیک بیشتر آشنا شویم و راه‌های کنترل و درمان را برای شما شرح دهیم.
سندرم متابولیک چیست؟
به مجموعه‌ای از عوامل که سلامت بدن را به خطر می‌اندازند، سندرم متابولیک گفته می‌شود. این شرایط عبارتند از: فشار خون بالا، دیابت، چاقی شکمی، چربی دور کمر، تری گلسیرید بالا و HDL( چربی خون)؛ که معمولا با هم رخ خواهند داد و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت، سکته را افزایش می‌دهند. اگر شما دچار یکی از علایم فوق هستید، دال بر ابتلا به سندرم متابولیک نیست؛ اما می‌تواند بیماری‌های جدی دیگری را به همراه داشته باشد.
توجه داشته باشید که بدن نیاز دارد قند و نشاسته را تجزیه و به انرژی تبدیل کند. اگر بدن نتواند این انسولین را مصرف نمایید، دیابت یا بیماری قند خون را به همراه خواهد داشت.
ممکن است این بیماری ارثی باشد و فرد در صورت افزایش چربی بدن و عدم فعالیت جسمانی به مقاومت به انسولین و سندرم متابولیک مبتلا شود. همچنین چاقی مرکزی در این بیماری از علایم شایع آن است.
جالب است بدانید همه‌ی صاحب نظران بر سر تعریف سندرم متابولیک توافق ندارند. عده‌ای از پزشکان این دسته از عوامل خطرناک را به اسامی متفاوتی از جمله سندرم X و سندرم مقاومت به انسولین نسبت می‌دهند.
اگر از بیماری پسوریازیس رنج می‌برید، مقاله همه چیز درباره‌ی بیماری پسوریازیس را در مجله زیبایی روژه بخوانید.
چه کسانی در خطر ابتلا به بیماری سندرم متابولیک هستند؟
تخمین زده می‌شود در حدود 20 تا 25 درصد بزرگسالان به این بیماری مبتلا شده‌اند.
این سندرم با چاقی مرکزی و مقاومت به انسولین همراه است. همان طور که گفتیم، چاقی در پرفشاری خون، افزایش کلسترول LDL خون، کاهش کلسترول HDL و هیپرگلیسمی ( افزایش قند خون) از دیگر علائم آن محسوب می‌شود.
افراد مبتلا به بیماری سندرم متابولیک چه علایمی دارند؟
در سندرم متابولیک افراد باید حداقل دارای همزمان بیش از 3 نارسایی مرتبط با متابولیسم باشند. این نارسایی‌ها شامل:
کلسترول HDL پایین خون و مصرف دارو به علت HDL پایین:
زنان: کمتر از (mg/dl) 50
مردان: کمتر از (mg/dl) 40
چاقی مرکزی که با دور کمر اندازه‌گیری می‌شود:
زنان: بیش از 35 اینچ یا 88 سانتی‌متر.
مردان: بیش از 40 اینچ یا 102 سانتی‌متر.
- افزایش فشاز خون به (mg/dl) 130.85 یا بیشتر و یا مصرف دارو به دلیل پرفشاری خون.
- تر‌ی‌گلیسرید ناشتای خون (mg/dl) 150 یا بیشتر و یا دریافت دارو به دلیل افزایش تر‌ی‌گلیسرید خون.
- گلوکز ناشتا (mg/dl) 110 یا بیشتر و یا مصرف دارو برای گلوکز خون بالا.
نکته‌ی مهم
هرچه بیشتر به اجزای سندرم متابولیک مبتلا باشید، بیشتر در معرض خطر قرار دارید. برخی از این بیماری‌های همراه:
- هایپراوریسمی
- آکانتوز نیگریکانس
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
- اختلال نعوظ در مردان
- انسداد عروق کرونر و به دنبال آن سیاه شدن دست و پا
- سکته‌های مغزی
علت بیماری سندرم متابولیک
به صورت طبیعی کبد و دستگاه گوارش وظیفه دارند غذاها را به گلوکز (قند مصرفی مورد نیاز سوخت و ساز) تجزیه کنند. خون، قند ساخته شده را به عنوان سوخت به بافت‌های مختلف بدن می‌رساند. این قند با کمک انسولین وارد سلول خواهد شد. در افراد مبتلا به مقاومت انسولین، سلول‌ها به صورت طبیعی به انسولین پاسخ نمی‌دهند و گلوکز نمی‌تواند به راحتی وارد سلول بشود؛ درنتیجه بدن سعی دارد با افزایش هر چه بیشتر انسولین به ورود گلوکز به سلول کمک کند. در نهایت مقدار انسولین در خون افزایش می‌یابد. همینطور اگر بدن نتواند انسولین را برای کنترل گلوکز خون به حد نرمال تولید کند؛ بیماری دیابت بروز خواهد کرد.
رفع خستگی چشم با روش‌های ساده، یک مقاله بی‌نظیر برای افرادی که به خاطر شغلشان احساس خستگی چشم دارند.
به دنبال افزایش انسولین، سطح تر‌ی‌گلسیرید و دیگر چربی‌های خون نیز افزایش خواهد یافت. همچنین با این شرایط عملکرد کلیه‌ها مختل شده و منجر به افزایش خون می‌شود. این مشکلات، ابتلای بیماری قلبی، سکته، دیابت و دیگر موارد را بیشتر خواهد کرد.
عوامل موثر بر افزایش این بیماری
- چاقی: شاخص توده بدنی یا MBI مقیاسی برای اندازه‌گیری درصد چربی است که بر اساس وزن و قد محاسبه خواهد شد. همچنین افراد با چاقی شکمی سیبی شکل بیشتر در معرض خطر ابتلا به سندرم متابولیک بدن هستند.
- سن: با بالا رفتن سن درصد ابتلا به این بیماری افزایش خواهد یافت؛ بیشتر از 40 درصد از افراد بالای 60 سال در معرض این بیماری قرار دارند. اما افراد در سنین 20 تا 30 سال هم کمتر از 10 درصد از آمار ابتلا به این بیماری را به خود اختصاص داده‌اند.
- نژاد: مردم اسپانیایی در بین کشورهای اروپایی و آسیایی بیشتر از سایر نژادها در خطر ابتلا به این بیماری هستند.
- سابقه‌ی دیابت: کسانی که در تاریخچه‌ی خانواده‌ی خود دیابت نوع دو را داشته باشند و یا در دوران بارداری دچار دیابت شده‌اند؛ احتمال ابتلا به سندرم متابولیک در آنها افزایش خواهد یافت.
- عدم تعادل هورمونی: هورمون‌ها ممکن است در بروز سندروم تخمدان پلی کیستیک که در باروری موثر است، باعث برهم خوردن تعادل هورمونی و ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
نشانه‌هایی که باید جدی گرفته شوند!
تشنگی بیش از حد و یا حتی افزایش ادرار از جمله علایم مهم بیماری قند خون هستند. بهتر است برای اطمینان از وضعیت خود و جلوگیری از ابتلای سندرم متابولیک حتما به پزشک مراجعه کنید.
فشار خون معمولا یک قاتل خاموش است و علایم سردرد، سرگیجه، تاری دید، درد در ناحیه‌ی قفسه سینه و اختلال در تنفس را به همراه دارد.
سالمندانی که تمایل دارند بیشتر از 8 ساعت خواب شبانه داشته باشند و حتی در طول روز چرت بزنند، 15 درصد بیشتر از سایر همسالان خود در معرض ابتلا به این بیماری قرار خواهند گرفت.
راه‌های درمان و کنترل از طریق حذف عادات غلط
کنترل تمام اجزای موثر در ابتلا به سندرم متابولیک کار بسیار دشواری است؛ اما با داشتن فعالیت‌های بدنی، کاهش وزن و ترک سیگار می‌توانید خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.
- رژیم غذایی سالم: قبل از هر چیزی برای داشتن رژیم غذایی سالم سعی داشته باشید با پزشک خود این مسئله را مطرح کنید. در رژیم غذایی خود مصرف میوه، سبزیجات، حبوبات، ماهی و غلات کامل و سبوس‌دار را فراموش نکنید. همچنین از خوردن چربی‌های ناسالم جدا خودداری نمایید.
- ترک سیگار: عده‌ای بر این باورند که سیگار کشیدن باعث کاهش وزن و لاغری می‌شود؛ اما بهتر است بدانید مصرف مداوم سیگار حتی در افراد لاغر هم باعث ایجاد چربی‌های شکمی نیز خواهد شد. استعمال دخانیات مقاومت به انسولین را افزایش می‌دهد و عوارض ناشی از این بیماری را بیشتر خواهد کرد.
- فعالیت بدنی: زیر نظر پزشک روزانه 30 تا 60 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط را داشته باشید. میزان و شدت فعالیت بدنی بسته به شرایط هر فرد متفاوت است. ورزش سنگین در افرادی که اکثر مواقع بدون تحرک بوده‌اند، می‌تواند عوارض جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. از این موضوع غافل نشوید.
- کاهش وزن: با کاهش 5 تا 10 درصد از وزن بدن، سطح انسولین و فشار خون کاهش خواهد یافت. پس اگر شما هم از اضافه وزن رنج می‌برید، دیگر نگران نباشید بهتر است همین حالا دست به کار شوید.
یک باکتری موثر در درمان بیماری سندرم متابولیک!
محققان در مورد نقش باکتری آکرمانسیا موسینفیلا در سلامت کاردیومتابولیک مطالعاتی انجام داده‌اند. این باکتری در لایه مخاطی روده زندگی می‌کند و از بروز دیابت نوع دوم مرتبط با چاقی جلوگیری خواهد کرد. محققان داده‌های 40 نفر مبتلا به پیش دیابت و سندرم متابولیک را مورد بررسی قرار دادند. آنها شرکت کنندگان را به سه گروه تقسیم کردند. گروه اول شبه دارو مصرف کردند، برای گروه دوم باکتری زنده آکرمانسیا و برای گروه آخر، باکتری پاستوریزه به صورت مکمل غذایی در نظر گرفتند.
این مطالعه سه ماه کشید؛ یافته‌های به دست آمده نشان داد افرادی که این نوع باکتری را مصرف کردند با کاهش التهاب کبد، توده چربی، کاهش کلسترول و کاهش وزن مواجه شدند. محققان با انجام این آزمایش ثابت کردند وضعیت سلامت کاردیومتابولیک در افراد مبتلا به سندرم متابولیک که باکتری آکرمانسیا موسینفیلا را به عنوان مکمل غذایی مصرف می‌کردند، به طور قابل توجهی بهبود یافت.
همچنین سری به مطلب لاغری در یک ماه امکان پذیر است بزنید.
پیشگیری بهتر از درمان است
با انجام موارد زیر می‌توانید به راحتی شرایط سندرم متابولیک را کنترل کنید و حتی خطر بروز بیماری‌های قلبی، سکته و دیابت را کاهش دهید:
- انجام فعالیت‌های بدنی را نادیده نگیرید و با شدت متوسط در طول روز آن را انجام دهید.
- سعی کنید در فواصل منظم چکاپ انجام دهید. سطح قند خون، فشارخون و چربی خود را مدام چک کنید. در صورت غیر طبیعی بودن مقدار هر کدام سعی داشته باشید در شیوه‌ی زندگی خود تغییر ایجاد نمایید.
- از مصرف غذا‌های فرایند شده یا پرچرب و به شدت سرخ شده خودداری کنید. نمک را از رژیم غذایی خود حذف کرده و ادویه‌های گیاهی را به عنوان طعم دهنده‌ها جایگزین نمایید. همچنین میزان مصرف گوشت قرمز و پرچرب را به حداقل برسانید.
نتیجه‌گیری
سندرم متابولیک از بیماری‌های شایع و خطرناک در بزرگسالان محسوب می‌شود. در این بیماری باید حداقل سه مورد از چهار مورد شرایط این بیماری را داشته باشید. بهتر است برای پیشگیری و یا کنترل این بیماری آزمایشات لازم را به طور مداوم انجام دهید و اگر دچار این بیماری هستید سعی داشته باشید عادت‌های درست را در زندگی خود به کار ببرید تا از عوارض آن به دور باشید.
دیدگاهتان را بنویسید