همه چیز درباره‌ی بیماری پسوریازیس

بیماری پسوریازیس یک عارضه‌‌ی مزمن پوستی است که باعث می شود، سلول‌هایی به سرعت در سطح پوست، به وجود بیایند و شروع به ریزش کنند. خوشبختانه بیماری پسوریازیس مسری نبوده و چندان شایع نیست؛ اما التهاب ناشی از بیماری پسوریازیس بسیار آزاردهنده است.

بیماری پسوریازیس چیست؟

بیماری پسوریازیس که نام دیگر آن داء الصدف است سبب می‌شود که سلول‌های پوستی 10 برابر سریع‌تر از حد نرمال تکثیر یابند و در پی آن روی پوست ضخیم شده، فلس‌های نقره‌ای و لکه‌های قرمز، خشکی و خارش ایجاد شود؛ بیماری پسوریازیس ژنتیکی بوده و به هیچ عنوان مسری و واگیردار نیست. این بیماری یک واکنش و مرض خود ایمنی است. یعنی بدن علیه خودش عمل می‌کند. سلول‌های مرده و آسیب‌دیده پوست انسان دائم در حال ریزش هستند و سلول‌های سالم و جدید جایگزین آن‌ها می‌شوند، ولی در این بیماری به دلیل سیگنال‌ها و دستورات اشتباهی که به سلول‌های پوستی می‌رسد، سلول‌ها با سرعتی بسیار بیشتر از ریزش سلول‌ها، تولید می‌شوند. به این ترتیب پسوریازیس سبب پوسته‌پوسته شدن پوست می‌شود و ظاهری نامناسب به پوست فرد می‌دهد.

علائم بیماری پسوریازیس

این بیماری در افراد مختلف به صورت‌های مختلفی بروز پیدا می‌کند، اما به طور کلی بهتر است بدانید بروز لکه‌های قرمز رنگ بر روی پوست از علایم شایع بروز بیماری پسوریازیس است. ابتدا نقاط کوچکی از بدن درگیر می‌شوند و سپس کل پوست را در بر می‌گیرد. پیدایش لکه‌های قرمز رنگ با پوسته‌های ضخیم نقره‌ای رنگ می‌شود، پوسته پوسته شدن مدام پوست، خشک شدن آن، ایجاد ترک خوردگی و خونریزی را به دنبال خود دارد.

نقرس را با این روش ها درمان کنید، یک مقاله جامعه و مفید برای درمان نقرس.

اغلب اوقات وقتی پوست ناگهان خشک می‌شود خارش، سوزش و درد را به همراه دارد و سبب بروز بی‌قراری و حالت‌های ناخوشایند در فرد مبتلا به بیماری پسوریازیس می‌گردد.

علایم این بیماری به چند دسته زیر طبقه بندی می‌شوند:

• وجود نقاط ملتهب و قرمز بر روی پوست که دارای پوسته‌های ضخیم و نقره‌ای هستند
• لکه‌های پوسته پوسته کوچک همراه با خونریزی
• خارش و سوزش شدید در این نقاط
• تغییر فرم ناخن به ناخن‌های ضخیم و فرو رفته
• مفاصل دردناک و متورم
• انواع بیماری پسوریازیس

لکه‌های پسوریازیس می‌توانند در چندین نقطه از پوست رشد کنند و حالتی مثل شوره سر را به وجود آورند و یا می‌توانند شامل نقاطی وسیع‌تر بر روی دیگر قسمت‌های پوست باشند. انواع پسوریازیس اغلب به مدت چند هفته یا چند ماه فرسوده می‌شوند و در نهایت از بین می‌روند و بعد از یک یا دو روز پوست به حالت اولیه باز می‌گردد. اما همان‌طور که گفته شد تحت شرایط گوناگون، پسوریازیس در حالت رفت‌و‌آمد است.

انواع پسوریازیس

پسوریازیس اریترودرمیک

این بیماری در اثر آفتاب سوختگی شدید و عفونت‌های بدنی رخ دهد.

 پسوریازیس پلاک (Plaque psoriasis)

شایع‌ترین نوع پسوریازیس است که حدودا 90 درصد از انواع این بیماری را تشکیل می‌دهد. علامت آن پوستی خشک است که زخم‌های قرمز رنگ به همراه فلس‌های نقره‌ای روی آن‌ها را پوشانده‌اند. زخم‌های پلاکی ممکن است همه جای بدن را درگیر کنند ولی اغلب اوقات این زخم‌ها را در نواحی زانو و آرنج می‌بینیم.

 پسوریازیس پوست سر (Scalp psoriasis)

این نوع از بیماری پسوریازیس سبب درگیری پوست سر می‌شود و گاهی موجب ریزش موقتی پوست سر هم می‌گردد که بعد از درمان این بیماری این مشکل هم برطرف خواهد شد.

 پسوریازیس ناخنی (Nail psoriasis)

در نیمی از مواقع این بیماری به ناخن‌های فرد نیز آسیب زده و سبب مشکلاتی در آن‌ها نیز می‌شود؛ از جمله سوراخ شدن ناخن‌ها، غیر عادی شدن شکل ناخن‌ها، کنده شدن ناخن‌ها و تغییر رنگ آن‌ها.

 پسوریازیس قطره‌ای (Guttate psoriasis)

در این نوع از پسوریازیس نقاطی شبیه به قطره در نواحی قفسه سینه، دست‌ها، پاها و پوست سر ایجاد می‌شود.

پسوریازیس مفصلی

در این بیماری علاوه بر بروز علایم پوستی، مفاصل به شدت درگیر می‌شوند و درد زیادی به بیمار متحمل می‌کند.

پسوریازیس معکوس (Inverse psoriasis)

در این حالت زخم‌هایی قرمز رنگ و نواحی ملتهب در زیر بغل، کشاله ران، دور اندام‌های جنسی و زیر سینه‌ها (مخصوصا اگر بزرگ باشند) ایجاد می‌شود که با دستکاری و مالیدن و نیز با تعریق، تشدید می‌شوند.

پسوریازیس پوسچولر

این بیماری معمولا در ناحیه دست پا و نوک انگشتان رخ می‌دهد، این بیماری می‌تواند باعث تب شدید و اسهال شود.

چه چیزهایی می‌توانند زمینه ساز بیماری پسوریازیس باشند؟

ابتلا به پسوریازیس می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، که از بین آن‌ها سابقه‌ خانوادگی و ژنتیک نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. از دیگر عوامل، می‌توان به کمبود ویتامین دی، آب‌و‌هوای سرد، مصرف بیش از حد الکل، عفونت‌ها؛ مخصوصا عفونت گلو یا برفک دهان، صدمه به پوست و سیگار کشیدن اشاره کرد.

عوامل تشدید کننده‌ی بیماری پسوریازیس

رژیم غذایی

رژیم غذایی یکی از مهم‌ترین موارد تحریک پسوریازیس است. افراد مبتلا به بیماری پسوریازیس، معمولا نسبت به مرکبات، شیر کامل، گلوتن و غذاهای چرب واکنش نشان می‌دهند و توصیه می‌شود در مصرف این مواد غذایی محتاط باشند. غذای کنسروی و آماده، فست فود، گوشت قرمز و ادویه برخی از مواد غذایی ممنوعه برای بیماران مبتلا به پسوریازیس هستند.

نوشیدنی‌های الکلی

نوشیدنی‌های الکلی یکی از مهم‌ترین دلایل عود علایم بیماری پسوریازیس است.

نور خورشید

نور مستقیم خورشید یکی از دلایل تحریک بیماری پسوریازیس است؛ در حالی که نور ملایم خورشید، علایم بیماری را بهبود می‌بخشد.

هوای سرد و خشک

هوای سرد و خشک سبب تحریک پوست شده و علایم بیماری پسوریازیس را تشدید می‌کند؛ بنابراین به بیمار توصیه می‌شود در فصل سرما از مرطوب کننده استفاده کند.

استرس

استرس یکی از مهم‌ترین دلایل عود علایم بیماریست. یوگا و مدیتیشن دو روش موثر برای کاهش استرس است.

سابقه خانوادگی

سابقه خانوادگی یکی از مهم‌ترین عوامل خطر است. داشتن یک والد پسوریازیسی، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد و داشتن دو والد مبتلا به بیماری پسوریازیس خطر بیشتری را به همراه دارد.

مقاله کلاژن، غذای مورد علاقه پوست و مو را در مجله زیبایی روژه بخوانید.

اضافه وزن

پژوهش‌های منتشر شده در نشریه JAMA نشان می‌دهد، ارتباط مستقیمی بین رژیم غذایی پر کالری و اضافه وزن و تشدید علایم پسوریازیس وجود دارد.

سیگار

تنباکوی موجود در سیگار یکی از مهم‌ترین عوامل تشدید کننده بیماری پسوریازیس است.

عوامل دارویی

برخی از داروها مانند داروهای مسدود کننده بتا، برای کاهش فشار خون و داروهای استروییدی، سبب حمله پسوریازیس می‌شوند؛ بنابراین باید قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت کرد.

عفونت

عفونت‌های رایجی مانند گلودرد استرپتوکوکی، برفک و عفونت‌های تنفسی می‌تواند محرکی برای شروع پسوریازیس باشد. اگر سابقه عفونت دارید، دراوایل فصل سرما به پزشک مراجعه کنید.

درمان پسوریازیس

درمان‌های موضعی

اسید سالیسیلیک

برخی از پزشکان برای بیماران مبتلا به پسوریازیس پماد اسید سالیسیلیک تجویز می‌کنند، این دارو زخم‌ها را پوسته پوسته می‌کند و پوست را صاف و نرم می‌گرداند. با این اوصاف استفاده از اسید سالیسیلیک بر روی سطح وسیعی از پوست، می‌تواند جذب شدن بیش از حد این ماده و بروز عوارض جانبی متعددی را در پی داشته باشد، عوارضی از قبیل سوزش پوست، ضعیف شدن ساقه مو و در نتیجه شکسته شدن و ریزش مو. تاثیر این درمان را می‌توان از متوسط تا عالی در نظر گرفت.

کرم‌های استروئیدی

این کرم‌ها اصلی‌ترین راه درمان پسوریازیس به شمار می‌روند، زیرا التهاب و سوزش پوست را کاهش داده و خارش را از بین برده و تولید بیش از حد سلول‌های پوستی ( که عامل اصلی این بیماریست) را متوقف می‌کند. داروهای قوی‌تر تاثیر بیشتری نسبت به انواع ملایم‌تر دارند، لیکن عوارضی همچون تلانژکتازی و نازک شدن پوست را به همراه خواهد داشت. این دارو می‌بایست دقیقا مطابق با دستورالعمل پزشک مصرف شود.

پمادهای موضعی حاوی کلسی پوتریول

کلسیپوترین (پماد دایونکس)، یکی از مشتقات مصنوعی ویتامین D، در درمان پسوریازیس بسیار موثر و مناسب عمل کرده است، علی‌الخصوص زمانی که با پماد موضعی کورتیکواستروئید ترکیب می‌شود. برای اجتناب از عوارض جانبی این دارو می‌بایست مقادیر محدودی از آن را مورد استفاده قرار داد.

پمادها و شامپوهای قطران زغال سنگ (Coal tar)

این محصولات می‌توانند سرعت رشد سلول‌های پوستی را کاهش داده و علائم این بیماری را تسکین بخشند، اما برخی از افراد نسبت به عوارض جانبی این داروها حساس و آسیب پذیرند. عوارضی مانند فولیکولیت و جوش‌های کورک مانندی که پیازچه مو را هدف می‌گیرند. این داروها می بایست تحت نظر پزشک مصرف شوند.

رتینوئیدها

این داروها یکی از مشتقات مصنوعی ویتامین A هستند، که می‌تواند در بهبود بیماران مبتلا به پسوریازیس موثر واقع شود، لیکن همچون استروئیدها سریع عمل نمی‌کنند. ممکن است رتینوئیدها خشکی و سوزش پوست را در پی داشته باشند.

نور درمانی

مقادیر معمول نور آفتاب (نه به اندازه‌ای که سبب آفتاب سوختگی شود) می‌تواند به التیام زخم‌های پسوریازیس کمک شایان ذکری کند. در مواردی که درمان پسوریازیس دشوار می‌شود و فرد به اکثر روش‌ها پاسخ نمی‌دهد، بسیاری از پزشکان به نوردرمانی روی می‌آورند. یکی از موثرترین انواع نوردرمانی PUVA (ترکیب داروی پسورالن و اشعه ماوراء بنفش A یا UVA) است. البته این روزها PUVA کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، چرا که تحقیقات نشان می‌دهد نوردرمانی خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد، حتی ده‌ها سال پس از آن که فرد بیمار درمان را خاتمه داده است. برخی پزشکان درمان با اشعه ماوراء بنفش B را تجویز می‌کنند؛ می توان این روش درمانی را به تنهایی یا در ترکیب با سایر روش‌ها از قبیل قطران زغال سنگ به کار بست. در اینجا از اشعه ماوراء بنفش هدف داری موسوم به UVB استفاده می‌شود. این روش به اندازه PUVA موثر است، با این تفاوت که خطر ابتلا به سرطان با این نوع درمان کاهش می‌یابد.

داروهای خوراکی

زمانی که سایر روش‌های درمانی مؤثر نیستند، پزشکان چاره‌ای نخواهند داشت جز تجویز داروهای خوراکی که متاسفانه برخی از آن‌ها تاثیرات نامطلوبی بر سیستم ایمنی بدن می‌گذارد. یکی از این داروها، متوتریکسات است (که در شیمی درمانی و آرتریت یا التهاب مفاصل نیز کاربرد دارد) و می‌تواند به نحو تحسین برانگیزی زخم‌های پسوریازیس را پاکسازی کند. اما می‌تواند عوارض جانبی نامطلوبی داشته باشد، لذا مصرف آن می‌بایست تحت نظر پزشک صورت گیرد و به طور منظم از فرد بیمار آزمایش خون گرفته شود. رتینوئیدهای خوراکی (دارای خواصی مشابه ویتامین A)، می‌تواند تا حدی در درمان بیماران مبتلا به بیماری پسوریازیس موثر باشد.

هشدار

داروهای نام برده، باید زیرنظرو طبق دستورپزشک معالج مصرف شود.

درمان پسوریازیس با تغذیه

اولین قدم در درمان این بیماری، اصلاح رژیم غذایی است. تغییر سبک زندگی به شیوه زندگی شهری و زندگی ماشینی و شرایط و مشغله‌های مربوط به آن، باعث شده که آداب صحیح تغذیه به تدریج از یاد برود و عادات نادرست غذایی جایگزین آن شود. به همین دلیل شیوع بیماری‌های صعب العلاج از جمله پسوریازیس، رو به افزایش است. از این رو اصلاح رژیم غذایی و پرهیز از مواد غذایی حاوی ترکیبات سمی و خطرناک در کمک به بهبود بیماری نقش به سزایی دارند.

عدم رعایت دستورات و پرهیزات غذایی موجب می‌شود که اخلاط نامناسب مولد بیماری هرچه بیشتر در بدن تجمع یابند و حتی اگر بیمار، داروهای تجویز شده را درست و به موقع مصرف نماید، باز هم پاسخ درمانی قابل قبولی را نمی‌توان انتظار داشت؛ چرا که مواد زایدی که با کمک دارو از بدن خارج می‌شوند، با مصرف مواد غذایی نامناسب مجددا وارد بدن می‌شوند.

درمان خانگی پسوریازیس

آلوئه ورا

در طب سنتی از ژل موجود در داخل گیاه آلوئه ورا برای درمان زخم‌های پوستی استفاده می‌شود. هم‌چنین استفاده از پمادهای حاوی آلوئه ورا می‌تواند به کاهش قرمزی، پوسته پوسته شدن و التهاب ناشی از بیماری پسوریازیس کمک کند. افراد باید آلوئه ورا را مستقیما روی پوست خود مالیده و از مصرف خوراکی آن خودداری کنند.

مرطوب کننده‌ها

خارش و پوسته پوسته شدن پوست، باعث ایجاد ظاهر ناخوشایند پسوریازیس و احساس بدی در بیمار می‌شود. بنابراین مرطوب نگه داشتن پوست امری ضروری است. بر اساس نظر آکادمی درماتولوژی آمریکا، استفاده از کرم مرطوب کننده یا امولینت‌ها (نرم کننده‌های پوست) روشی استاندارد در کنار سایر روش‌های درمانی است.

استفاده از پمادهای قوی یا کرم‌های غلیظ، به صورت سه بار در روز، می‌تواند به کنترل علائم و تسکین پوست کمک کند. افراد مبتلا به پسوریازیس باید کرم‌های فاقد عطر و رنگ و دارای برچسب “مخصوص پوست‌های حساس” را انتخاب کنند.

سرکه سیب

شواهد روایی و غیرقابل استناد، حاکی از آن است که سرکه سیب ممکن است به تسکین خارش و سوزش ناشی از پسوریازیس پوست سر کمک کند، اگرچه استفاده از سرکه سیب برای بخش‌هایی از پوست که ترک خورده‌اند مناسب نیست.

سرکه سیب دارای خاصیت میکروب کشی بوده و می‌تواند به تسکین پوست سر کمک کند. برای ملایم‌تر شدن درمان، می‌توانید سرکه را با مقدار مساوی آب رقیق کنید. اگر در حین استفاده یا بعد از آن، احساس سوزش داشتید، حتما استفاده از آن را قطع کنید.

پانسمان مرطوب و حمام آب گرم با نمک یا جو دوسر

اگرچه حمام کردن و دوش گرفتن بسیار آرامش بخش است، اما اگر برای طولانی مدت و با آب خیلی داغ صورت گیرد، باعث از بین رفتن چربی طبیعی پوست و بدتر شدن پسوریازیس می‌شود.

حمام آب گرم به همراه جو دو سر کلوئیدی و یا نمک اپسوم می‌تواند تسکین دهنده باشد و علائم بیماری پسوریازیس را تا حد زیادی کاهش دهد. طبق تحقیقات انجام شده، حمام جو دوسر یا پانسمان‌های مرطوب می‌تواند خارش پوست را تا حدودی کاهش دهد. همچنین حمام گرم با روغن حمام مناسب، می‌تواند به مرطوب شدن پوست کمک کند. استفاده از مرطوب کننده مناسب بلافاصله بعد از استحمام و در حالی که هنوز پوست نمناک است، می‌تواند مانع از دست رفتن رطوبت پوست شود.

نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که “نمک دریای مرده”،  ممکن است به بهبود خشکی پوست و کاهش التهاب کمک کند. این نمک از دریای مرده در اردن استخراج می‌شود. ساختار آن با نمک دیگر دریاها و اقیانوس‌ها بسیار متفاوت بوده و بخش عمده‌ آن املاح منیزیم است.

ورزش کردن را فراموش نکنید

برخی از مبتلایان به پسوریازیس با احتمال بیشتری دچار اضافه وزن می‌شوند و بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت نوع ۲ قرار دارند. ورزش کردن می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری‌ها را کاهش دهد. رژیم غذایی صحیح برای داشتن وزنی سالم و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و دیگر انواع بیماری‌ها اقدامی بسیار ضروری جهت درمان بیماری پسوریازیس است.

نتیجه گیری

بیماری پسوریازیس دو تا سه درصد افراد سفید پوست را تحت تاثیر قرار می دهد. عود علایم این عارضه در فصل سرما بیشتر دیده می شود. بیماری پسوریازیس دارای دوره‌های عود و بهبود است. در زمان عود بیماری، علائم رو به بدتر شدن می‌روند و در دوره بهبود، ممکن است بیمار هیچ علامتی نداشته باشد. دوری از محرک‌ها تا حد امکان، می‌تواند به جلوگیری از عود یا شعله ور شدن پسوریازیس کمک کند.