یاد گرفتن عادات و آداب صحیح، توسط کودکان از سنین پایین، بسیار ماندگارتر و ارزشی‌تر در ذهن بچه‌ها باقی می‌ماند. در مقابل، همه‌ی والدین دوست دارند که فرزندشان همه جوره حرف اول را بزند و برای تربیت صحیح کودکان نهایت تلاش خالصانه و محبت پدر و مادری خود را خرج می‌کنند. کودکان، صداقت، مهربانی، قدرشناسی، هدفمندی و... را از بزرگترهایشان یاد می‌گیرند. یکی از مهمترین اصول تربیتی به کارگیری روش‌هایی برای تربیت کودکان مسئولیت پذیر است، برای تربیت فرزندانی مسئول به وظایف فردی و بهداشتی؛ تربیت کردن کودکان مسئولیت پذیری که در قبال پذیرش اشتباهات خود شانه خالی نکنند و فرزندانی که نسبت به مسائل و وظایف اجتماعی خود متعهد باشند و آن‌ها را بپذیرند. اینکه شما کودکانی تربیت کنید که برای به نحو احسن انجام دادن مسئولیت‌های واگذار شده به او، تلاش کند و بتوانید این اعتماد به نفس را در بچه‌ها تقویت کنید، بسیار خوب است.
در این مقاله با ذکر چند شیوه برای تربیت کودکان مسئولیت پذیر ، به شما کمک می‌کنیم.
اولین کاری که باید بکنید این است که مسئولیت را نه به عنوان یک بار، بلکه به عنوان یک لذت برای کودکتان تعریف کنید. همه‌ی بچه‌ها خود را به عنوان فردی مسئولیت پذیر و قدرتمند می‌بینند و فکر می‌کنند توانایی انجام هر کاری را دارند. آن‌ها برای داشتن اعتماد به نفس و برای معنی دادن به زندگی‌شان، به این اطمینان نیاز دارند.
حال چگونه این اعتماد به نفس و عزت نفس را در کودکم تقویت کنم تا بتوانم فرزندم را مسئولیت پذیر بار بیاورم؟
روش‌های تربیت کودکان مسئولیت پذیر
تقویت اعتماد به نفس
پدر و مادرها زمانی می‌توانند تربیت کودکان مسئولیت پذیر را به نتیجه برسانند که ابتدا اعتماد به تصمیم گیری‌های شخصی را به او آموزش داده باشند. گاهی وقت‌ها از کودکتان بخواهید که درباره موضوع خاصی تصمیم بگیرد و بداند که حتی اگر اشتباه کرد، شما از او حمایت می‌کنید. اما اجازه دهید که کودکتان در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت کند.
تاثیر فضای مجازی بر کودکان، مثبت یا منفی؟
الگوی خوب کودکتان باشید
اگر از فرزندتان می‌خواهید وسایلش را سر جایش بگذارد، خودتان باید در منزل این کار را انجام دهید و وسایل‌تان را دور و بر خانه پرت نکنید. فراموش نکنید که خودتان باید الگوی خوبی برای آن‌ها باشید تا بتوانید مسئول تربیت کودکان مسئولیت پذیر بشوید.
حل مشکلات شخصی توسط خود کودک
بسیاری از والدین هر روزه دچار این اشتباه می‌شوند که باید تمام مشکلات فرزند خود را رفع و رجوع کنند. هرچند هم که فرزند سن کمی داشته باشد، باید تلاش برای حل مشکلات، به ویژه آن‌هایی که خود باعث‌شان شده است را یاد بگیرد. برای مثال اگر کودک یا نوجوان شما در محیط مدرسه با دوست خود و یا یکی از معلم‌ها دچار مشکل شد، به هیچ عنوان در مراحل اولیه مداخله نکنید. به وی اجازه دهید که خود با چالش ایجاد شده دست و پنجه نرم کند. به جای مداخله‌های بی مورد و بدون نتیجه که هیچ آموزشی نیز برای فرزند به همراه ندارند، جهت تربیت کودکان مسئولیت پذیر ، مهارت‌های حل مسئله را به آن‌ها انتقال دهید و برای افزایش تجربه‌ی آن‌ها همانند یک راهنما عمل کنید.
شرایطی ایجاد کنید که کودک یا نوجوان شما مجبور به تفکر و استفاده از مهارت‌های خود برای کمک به رفع آن شود. حال می‌توانید بررسی کنید که چه کارهایی از دست آن‌ها ساخته است و در چه زمینه‌هایی نیازمند آموزش بیشتر هستند. گاهی وقت‌ها سوالی مطرح کنید و از او بخواهید درباره‌اش فکر کند.
خودش مسئول خراب‌کاری‌هایش باشد
در ابتدا با مهربانی به فرزندتان کمک کنید تا کارهایش را انجام بدهد، او در نهایت یاد می‌گیرد خودش به تنهایی از پسِ آن‌ها بربیاید. اگر با مهربانی و خوش‌رویی به بچه‌ها کمک کنید، در تربیت کودکان مسئولیت پذیر بسیار موثرتر است و آن‌ها زودتر این وظیفه را یاد می‌گیرند. پس به خاطر کثیف‌کاری‌ها ناراحت نشوید. وقتی کودک نوپای شما شیر را روی زمین می‌ریزد، بگویید: «اشکال نداره، با هم تمیزش می‌کنیم» و بعد خودتان یک دستمال بردارید و یکی هم به او بدهید. وقتی کودک پیش‌دبستانی شما کفش‌هایش را سر راه رها می‌کند، کفش‌ها را به دست او بدهید و از او بخواهید آن‌ها را سر جایشان بگذارد، با مهربانی به او بگویید: «همیشه وسایل‌مون رو سر جاش می‌ذاریم.»
این کار را تا وقتی بچه‌ها بزرگ شوند، باید به روش‌های مختلف انجام بدهید. اگر با مهربانی و خوش‌رفتاری به کودکتان تذکر بدهید و کمکش کنید، او هم ناراحت نمی‌شود و غر نمی‌زند. وقتی که با مهربانی به بچه‌ها می‌گویید: «همیشه وسایل‌مون رو سر جاش می‌ذاریم»، «اشکال نداره من کمکت می‌کنم»، «بیا این دستمال رو بگیر، من هم اسفنج رو میارم»، هم زندگی با آن‌ها راحت‌تر می‌شود و کودکان امروز در آینده هم شهروندان بهتری می‌شوند.
مسئولیت را بدجلوه ندهید
وقتی در مورد وظایف صحبت کنید، مسئولیت کودک را بخشی از یک کار تیمی نشان دهید. مثلا بعد از اتمام صبحانه بگویید :"حالا ما ظرف‌های کثیف را در سینک قرار می دهیم". به صورت دائم از کلمه "ما" استفاده کنید تا ببینید چه راحت مسائل حل می‌شوند. از سایر اعضای خانواده و پرستار بچه خود نیز بخواهید این روش را دنبال کنند شما شگفت‌زده خواهید شد که این اقدامات برای بچه‌ها تبدیل به سرگرمی عادی خواهد شد.
برنامه‌ی روزانه
نظم و برنامه‌ریزی در زندگی کودکان بسیار اساسی است، یکی از مهمترین دلایلش هم این است که به آن‌ها فرصت‌های زیادی می‌دهد تا بتوانند خودشان را مدیریت کنند. برای تربیت کودکان مسئولیت پذیر ، ابتدا، برنامه‌ی زمان خواب و جمع کردن اسباب‌بازی‌ها و آماده شدن در صبح را به آن‌ها یاد بدهید. بعد از آن می‌توانند عادات درس خواندن و نظافت شخصی را به‌درستی یاد بگیرند. در نهایت مهارت‌های اولیه‌ی زندگی را از طریق تکرار کارهای خانه مانند شستن لباس‌ها و آماده کردن یک غذای ساده، یاد می‌گیرند.
تشویق با ستایش و تعریف از کودک
بچه‌ها دوست دارند به شما کمک کنند. برای بچه‌ها کارهای روزمره، کار محسوب نمی‌شود. برای تربیت کودکان مسئولیت پذیر و منضبط، به کارهای آن‌ها واکنش مثبت داشته باشید و از الفاظ مثبت برای تشکر استفاده کنید. به طور مثال:
"به تو افتخار می‌کنم که لباست را روی آویز انداختی!" یا، "برای تخلیه زباله از اتاقت متشکرم!" این‌گونه کودکان احساس مالکیت را برای هر نوع اقدام تکراری را توسعه می‌دهند و این ارتباط ثابت، به آن‌ها کمک می‌کند تا ابتکارات خود را در شرایط دیگر، مانند مدرسه و یا بازی بروز دهند.
کتاب تشخیص ترنس (تراجنسی - ترنسکشوال Transsexual) از کودکی + قوانین عجیب ادیان
عکس هایی که شاید برایتان آشنا باشد
قیمت: ۲۹,۰۰۰ تومان
قیمت با تخفیف: ۱۵,۶۰۰ تومان
اطلاعات بیشترکارهای ساده پاداش ندارند
برای پرورش و تربیت کودکان مسئولیت پذیر باید در ابتدا، حد و مرز و زمان معینی برای پاداش مشخص کنید. سیستم پاداش برای یادگیری مسئولیت به فرزند نیست در حالی که پاداش می‌تواند برای بعضی از بچه‌ها موثر باشد، اما پاداش را برای زمانی بگذارید که کودک کاری فراتر از حد انتظار انجام دهد. کودک باید بداند مانند دیگر اعضای خانواده وظایفی دارد که باید انجام بدهد، بدون این که انتظار پاداشی داشته باشد. البته تربیت کودکان مسئولیت پذیر ، ملزم به این است که تشویق‌های کلامی را از او دریغ نکنید و رفتارهای پسندیده فرزندتان را جلوی خودش به زبان بیاورید. این کار باعث می‌شود با شور و شوق بیشتری دوباره آن کار را تکرار کند و در خاطرش ماندگار شود.
از اشتباهش درس بگیرد
کودک باید از انتخاب خود درس بگیرد. بنابراین کاری کنید عواقب سهل انگاری یا اشتباهش را بپذیرد. به عنوان مثال اگر کودک از جمع کردن اسباب بازی‌هایش در اتاق پذیرایی سر باز می‌زند، اسباب بازی‌ها به مدت دو روز از دسترس او دور نگه داشته شوند، اگر لیوان شیر را می‌ریزد، به او دستمالی برای تمیز کردن داده شود یا اگر به خاطر اتلاف وقت سرویس را از دست می‌دهد، با اتوبوس به مدرسه برود. این شیوه به بچه‌ها می‌آموزد که هر سهل انگاری و بی‌مسئولیتی عواقبی در پی دارد که در تربیت کودکان مسئولیت پذیر خیلی موثر است.
توجه...
بروز خشم و عصبانیت فقط کارها را دشوارتر می‌کند. اگر فرزندتان تمایل ندارد کاری را انجام دهد، به طور واضح و فقط یک بار دیگر کاری را که قرار بوده انجام دهد به او یادآوری کنید. بهتر است این یادآوری نیز همراه با شوخی باشد. مثلا بگویید «لباس‌های ریخته شده کف اتاق صدات می‌کنند. کِی می‌خوای جواب‌شون رو بدی؟!» در مواقعی نیز که فرزندتان کارها را با شلوغ کاری انجام می‌دهد، به جای بروز خشم، برای او مشخص کنید این شلوغ کاری ها فقط برای یک بار قابل تحمل‌اند و برای بار دوم تنبیه در پی خواهند داشت.
روش‌هایی برای جدا کردن اتاق خواب کودکان، مقاله‌ای کارآمد برای والدین عزیز.
مسئولیت پذیری فقط برای کارها نیست
به فرزندتان درباره معیارهای دوست خوب و سنجش افراد توضیح دهید و به او بگویید که اگر از دوستانش کسی هست که در دوستی‌شان آسیب می‌رساند، چگونه او را کنار بگذارد. به او بگویید که مسئول شکل دادن یک گروه دوستان خوب است و نباید اجازه دهد فرد یا افرادی معدل این گروه را پایین بیاورند.
برای تربیت کودکان مسئولیت پذیر ، به کودک خود یاد بدهید برای ارتباط با دیگران هم احساس مسئولیت کند. وقتی دختر شما احساسات برادر کوچک خود را جریحه‌دار می‌کند، او را مجبور به عذرخواهی نکنید. در این‌صورت عذرخواهی او واقعی نخواهد بود و به برادرش هم کمکی نمی‌کند. در عوض به احساسات دختر خود گوش بدهید و به او کمک کنید از احساسات پیچیده‌ی خود سر در بیاورد، مخصوصا احساساتی که باعث شده‌اند با برادر خود پرخاشگری کند. بعد از آن، وقتی که حالش بهتر شد، از او بپرسید چه کاری می‌تواند بکند که رابطه‌ی خود را با برادرش بهتر کند. شاید بیشتر آماده‌ی عذرخواهی باشد. ولی شاید هم با عذرخواهی احساس کند غرورش شکسته می‌شود و ترجیح بدهد به جای آن یک داستان برای برادرش بخواند، به او کمک کند میز را بچیند یا او را محکم بغل کند. این به کودکان یاد می‌دهد که رفتارشان با دیگران می‌تواند عواقبی داشته باشد و آن‌ها در برابر رفتارهایی که بروز می‌دهند مسئول هستند. آن‌ها وظیفه دارند که اگر خراب‌کاری کردند، خودشان آن را درست کنند. ولی چون شما او را مجبور نکرده‌اید، باید خودش انتخاب کند که اشتباهش را جبران کند، این باعث می‌شود احساس بهتری پیدا کند و در نهایت باعث می‌شود بخواهد دوباره این کار را تکرار کند.
یکی از اساسی‌ترین روش‌های تربیت کودکان مسئولیت پذیر ، آموختن توانایی مدیریت مالی به او به شمار می‌رود. فرزندان از همان سنین کودکی باید آموزش‌های لازم در راستای نحوه پس انداز پول تو جیبی‌های خود را دریافت کنند. از کودک یا نوجوان خود بخواهید که هر بار مقدار مشخصی از پول تو جیبی خود را کنار بگذارد و خرج نکند.
نتیجه گیری
تربیت کودکان مسئولیت پذیر و متعهد، کار بسیار ساده‌ای است اگر وظیفه ای که به او می‌دهید برای سنش مشکل نباشد، زیرا در غیر این صورت کودک شما ناامید و دل‌زده خواهد شد. اما اگر کارها طوری باشند که کودک از عهده انجام آن‌ها به خوبی برآید، به این ترتیب تشویق می‌شود و می‌خواهد کارهای بیشتری انجام دهد.
دیدگاهتان را بنویسید