با بیماری تب حلزون آشنا شوید

بیماری تب حلزون یا شیستوزمیازیس، یک بیماری شایع در جهان است که توسط نوعی کرم انگلی به وجود می‌آید. این نوع کرم، گونه‌های مختلفی دارد و تا حدودی بر روده و سیستم ادراری تاثیر می‌گذارد. اما به علت اینکه در رگ‌های خونی زندگی می‌کند، می‌تواند به قسمت‌های دیگر بدن نیز آسیب وارد کند. عامل این بیماری، انگلی به نام شیستوزما است. بدن فرد به وجود این انگل واکنش نشان می‌دهد و علائمی را در فرد ظاهر می‌کند. دقت داشته باشید که عوارض آن می‌تواند به مدت طولانی ادامه یابد. این بیماری می‌تواند قسمت‌های مختلف بدن، از جمله ریه‌ها، سیستم عصبی و مغز را تحت تاثیر قرار دهد. ناحیه آسیب دیده، به نوع انگل بستگی دارد. در ادامه می‌خواهیم در مورد بیماری تب حلزون ، علائم و راه‌های درمان آن توضیح دهیم. پس توصیه می‌شود، به منظور کسب آگاهی بیشتر، این مقاله را تا انتها مطالعه نمایید.

بیماری تب حلزون چیست؟

این عارضه نوعی بیماری شایع و انگلی محسوب می‌شود. معمولا تب حلزون را با نام‌های شیستوزمیازیس، بیلارزیا و تب کاتایاما می‌شناسند. شیستوزما، نوعی کرم پهن است که در آب‌های شیرین دارای حلزون زندگی می‌کند. این عارضه، 5 گونه دارد که در ایران تنها نوع ادراری یا هماتوبیوم آن بیماری ایجاد می‌کند.

توجه داشته باشید که، تب حلزون معمولا بلافاصله کشنده نخواهد بود. اما یک بیماری مزمن است که می‌تواند به طور جدی اندام‌های داخلی را دچار آسیب کند. در واقع، این بیماری در کودکان می‌تواند منجر به کاهش رشد و مشکلات شناختی شود. بعضی از گونه‌های آن می‌توانند روی پرندگان و پستانداران نیز تاثیرگذار باشند.

انواع شیستومیازیس را بشناسید

همانطور که گفته شد، این عارضه گونه‌های مختلفی دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

شیستوزوما هماتوبیوم

میزبان اصلی و نهایی این بیماری، انسان است. اما میزبان واسط آن حلزون آبزی بالینوس خواهد بود. این کرم در ایران، در خوزستان اندمیک وجود دارد.

این انگل، در داخل رگ‌های خونی کبد بالغ می‌شود. کرم‌های ماده، از راه جریان خون وارد رگ‌های خونی مجاری ادراری شده، که در کیسه ادرار و حتی در رگ‌ها و مویرگ‌های انتهایی مجاری ادرار مستقر می‌شود. بنابراین این کرم‌ها بیماری شیستوزمیازیس ادراری را در انسان ایجاد می‌کنند. و در نهایت از راه ادرار دفع می‌شوند.

شیستوزوما مانسونی

میزبان اصلی این نوع عارضه، انسان و برخی جوندگان و پستانداران هستند. اما میزبان واسط آنها حلزون آبزی بیوم فالاریا است. کرم‌های ماده و نر، در رگ‌های خونی سیاهرگی کبدی، بالغ خواهند شد. بعد از اینکه جفت گیری صورت گرفت، کرم‌های ماده در رگ‌های خونی کبد تخم گذاری می‌کنند. اما برخی یا اکثریت آنها، در رگ‌های مزانتریک روده مستقر شده و همان جا، تخم گذاری ‌خواهند کرد. در نهایت این کرم‌ها، از راه مدفوع دفع می‌شوند.

شیستوزوما ژاپونیکوم

این کرم طیف وسیعی از پستانداران و جوندگان و انسان را مورد هدف قرار می‌دهد. به همین دلیل، به آن شیستوزوما زئونوس می‌گویند. میزبان واسط آن، حلزون آبزی اونکوملانیا است. این کرم در سیاهرگ‌های کبدی بالغ شده و بعد از جفت گیری، کرم ماده در داخل رگ‌های مزانتریک روده باریک و یا مزانتریک روده بزرگ، مستقر و تخم گذاری می‌کنند.

شیستوزوما مکونوگی و اینتر کالاتوم

میزبان اصلی این عارضه، انسان بوده که میزبان واسط آنها حلزون آبزی بالینوس است. این کرم‌ها در رگ‌های خونی مزانتریک زندگی کرده و در کبد بالغ می‌شوند. اما کرم ماده در رگ‌های مزانتریک تخم گذاری می‌کند و به همین دلیل، تخم‌ها در مدفوع مشاهده می‌شود.

راه‌های انتقال شیستومیازیس به انسان

طبق گفته سازمان بهداشت جهانی، عفونت زمانی آغاز خواهد شد، که فرد در معرض تماس مستقیم با آب شیرین، یعنی جایی که برخی انواع حلزون آبی حامل کرم وجود دارند، قرار بگیرد. این بیماری ممکن است از راه نوشیدن آب، شنا کردن، شستن و یا خوردن غذاهای آلوده به آبی که دارای حلزون است، منتقل شود. شکل آلوده کننده کرم، که از حلزون سرچشمه می‌گیرد و با نام سرکاریا شناخته می‌شود؛ می‌تواند هنگام تماس فرد با آب آلوده از طریق پوست وارد بدن شده و به کرم‌های بالغ در خون انسان، تبدیل شود. تب حلزون با توجه به نوع کرم، می‌تواند قسمت‌های ذکر شده زیر از بدن انسان را تحت تاثیر قرار دهد. به طور مثال:

• روده
• طحال
• مغز
• کبد
• نخاع
• ریه‌ها
• سیستم ادراری که خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می‌دهد

علائم و نشانه‌های بیماری تب حلزون

دقت کنید که تاثیر یک عفونت؛ به نوع کرم و مرحله آن بستگی دارد. علائم، زمانی ظاهر می‌شوند که بدن به وجود تخم‌ کرم‌ها واکنش نشان دهد. 2 مرحله برای بروز عفونت و نوع علائم وجود دارد:

بیماری تب حلزون ، مرحله حاد

نشانه‌ها در مرحله حاد می‌توانند بین 14 تا 84 روز پس از بروز عفونت، ظاهر شوند. فرد ممکن است تقریبا 3 تا 8 هفته پس از بروز عفونت، علائم زیر را تجربه نماید:

• بثورات
• تب
• سر درد
• درد بدن
• مشکلات تنفسی

بیماری تب حلزون ، مرحله مزمن

اکثر افراد در مراحل اولیه، متوجه بروز هیچ علائمی نخواهد شد. اما در صورت پیشرفت بیماری، ممکن است انواع نشانه‌ها ظاهر شوند. این علائم به نوع انگل بستگی دارد. اگر انگل‌ها بر روی کبد یا روده تاثیر بگذارند، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اسهال
• یبوست
• وجود خون در مدفوع
• فشار خون بالا
• زخم‌های روده
• فیبروز کبدی

اگر انگل‌ها بر سیستم ادراری تاثیر گذاشته باشند، ممکن است علائم زیر در فرد ظاهر شود:

• وجود خون در ادرار
• درد به هنگام دفع ادرار
• خطر ابتلا به سرطان مثانه

روش‌های درمان

هیچ واکسنی برای شیستوزمیازیس وجود ندارد. اما درمان می‌تواند به کاهش تاثیر عفونت در فرد کمک کند. اگر نتیجه آزمایش فرد مثبت باشد، مصرف دوره کوتاهی از دارو پرازیکوانتل (در صورت عدم عوارض) می‌تواند موثر باشد. این دارو در مرحله پیشرفته تب حلزون نیز بسیار تاثیرگذار خواهد بود. اما از عفونت مجدد جلوگیری نخواهد کرد. افرادی که در مناطق پرخطر زندگی می‌کنند، می‌توانند یک دز خوراکی از پرازیکوانتل را برای کاهش احتمال عفونت و عوارض آن، طبق نظر پزشک، مصرف نمایند. احتمال دارد افراد چندین بار در سال به این درمان نیاز داشته باشند. در حال حاضر محققان در حال تلاش برای ابداع واکسن این بیماری مزمن هستند.

افرادی که در خطر ابتلا به این انگل قرار دارند؛ توجه داشته باشند که …

• از آب سالم جهت آشامیدن، استحمام و شستن لباس‌ها استفاده کنند.
• توالت‌های بهداشتی استفاده کنند.
• بیماران برای قطع زنجیره انتقال، روش‌های درمانی را به کار بگیرند.
• جلوگیری از بازی و شنای کودکان در کانال‌های آبیاری که احتمال آلودگی وجود دارد.
• شبکه مناسب برای فاضلاب انسان ایجاد شود.
• با حلزون‌های ناقل بیماری مبارزه شود.

نتیجه گیری

بیماری تب حلزون یک بیماری شایع و نسبتاً مزمن است که در صورت درمان نشدن، می‌تواند سلامت فرد را به خطر بیندازد. این عارضه در اثر نوعی کرم انگلی در انسان ایجاد می‌شود که میزبان واسط آن، برخی حلزون‌های آب‌های شیرین هستند. به منظور پیشگیری از ابتلا به این انگل، توصیه می‌شود تا حد امکان از مصرف آب‌های آلوده دوری کنید. تا از تجمع این انگل در بدن جلوگیری نمایید.