جلوگیری از پیش داوری وقضاوت کردن افراد، می تواند در بهبود روابط و طرز فکر بهتر ما اثرگذار باشد. پیش داوری یا همان قضاوت زود هنگام نسبت به یک مسئله یا یک فرد است. که معمولا قبل از این که شخص اطلاعاتی کسب کند و موضوع را بررسی کند به آن می‌پردازد.
پیش داوری چیست؟
پیش داوری یعنی قبل از این که موضوعی را مورد بررسی قرار دهیم، درباره آن قضاوت و پیش داوری کنیم. پیش داوری طبق حقیقت نبوده و در واقع بر اساس حدس که در ذهن شخص است شکل می‌گیرد.
پیش داوری سبب بروز مشکلاتی مانند ارتباط با دیگران می‌شود. یکی از مشکلاتی که معمولا افراد با آن رو به رو می‌شوند همین قضاوت است. همه‌ی ما معمولا در هنگام صحبت کردن با دیگری قبل از آن که صحبت او به اتمام برسد، جواب های خود را آماده می‌کنیم.
اگر پیش داوری و زود قضاوت کردن تبدیل به یک عادت شود رفتار فرد همراه با تحقیر طرف مقابل خواهد بود. این پیش داوری ها معمولا به طور ناآگاهانه اتفاق می‌افتد. و با گذشت زمان باعث می‌شود تا ما نتوانیم یک ارتباط خوب با افراد جامعه برقرار کنیم.
زمانی که شما حقایق را به غلط تفسیر می‌کنید باعث شده تا طرف مقابل به شما بدبین شود.
چگونه به آینده امیدوار باشیم؟
انواع پیش داوری
پیش داوری می‌تواند به خاطر عواملی همچون جنسیت، نژاد، ملیت و غیره باشد. از رایج‌ترین نوع پیش داوری می‌توان به مواردی چون نژاد پرستی، جنسیت گرایی، ملیت گرایی، تبعیض طبقاتی، ملیت گرایی، مذهبی و بیگانه هراسی اشاره کرد.
شیوه های ابراز پیش داوری
پیش داوری یک نگرش است و سه عنصر اساسی به نام عنصر شناختی، عنصر عاطفی و عنصر رفتاری دارد. عنصر شناختی معمولا به شکل تصورات کلیشه ای است، عنصر عاطفی یک حس قوی از خصومت بوده وعنصر رفتاری می‌تواند به شکل های مختلف مانند تحقیر کردن، بد گویی و ناسزا گفتن، گفتن جوک های قومیتی و نژادی، فاصله گرفتن و دوری کردن بدون هیچ دلیلی، ظاهر شود.
آگاهی از از شیوه پیش داوری کمک می‌کند تا شما تعصب های خود را بشناسید و بتوانید در مقابل پیش داوری رفتاری مناسب داشته باشید.
دلایل پیش داوری
- وجود رقابت های اقتصادی و سیاسی و یا تسلط گروهی بر گروهی دیگر و انواع بی عدالتی ها می‌تواند باعث ایجاد پیش داوری شود.
- دلیل دیگر پیش داوری این است که گاهی در هنگام بروز مشکلات و ناخوشی ها شخص تمایل دارد ناراحتی خود را متوجه اشخاصی کند که از آن ها متنفر است.
همچنین اشخاصی مانند افراد متعصب و استبدادی بیشتر تمایل به پیش داوری دارند. افراد استبدادی دارای ویژگی های زیر هستند.
- در عقاید و افکار خود خشک هستند. به صورت افراطی به ارزش های سنتی پای بند بوده و در مقابل ضعف های خود بسیار ضعیف عمل می‌کنند. این افراد بسیار مجازات کننده هستند و سوء ظن زیادی دارند.
- و برای کسانی که صاحب قدرت هستند ارزش و احترام زیادی قائلند.
روش های کاهش پیش داوری
از بین رفتن کامل پیش داوری تقریبا غیر ممکن است؛ اما روش هایی برای کاهش آن وجود دارد که در ادامه آن ها را معرفی می‌کنیم.
باید به افرادی که دچار پیش داوری می‌شوند اطلاعات واقعی داد؛ این امر باعث کاهش پیش داوری می‌شود. مورد بعد این که اگر پیش داوری عمیق و مربوط به شخصیت افراد نبوده با برقرار کردن موقعیت مساوی برای آن ها پیش داوری را کاهش دهیم. مخصوصا اگر این حمایت از طرف سازمان یا نهاد مربوط باشد. دو گروه که با هم دشمنی داشته را در موقعیت های مشترک و پروژه های مشترک قرار دهیم. تا به صورت یکپارچه کار کنند.
قرار دادن ادراک خوب به جای ادراک بد یعنی طبقه بندی و تمایز بین دو گروه را تغییر داد. این طبقه بندی را به سه روش می‌توان تغییر داد.
اول این که مجدد طبقه را انجام دهیم به شکلی که اعضای دو گروه خود را متعلق به یک گروه بدانند. دوم انفرادی کردن است و نباید بر تفاوت های دو گروه تاکید کنید. و مورد سوم طبقه بندی متقاطع است. اگر فردی در چند طبقه اجتماعی مختلف حضور داشته باشد ذهن او از پیش داوری دور می‌شود.
پیش داوری ممنوع!
زمانی که می‌گوییم شخصی زود قضاوت و پیش داوری می‌کند در ذهن ما فردی ضعیف و عجول تصور می‌شود که قدرت قضاوت کردن ندارد. همانطور که در ابتدا اشاره کردیم پیش داوری براساس واقعیت نیست و ساخته های ذهن ما است.
وقتی که به پیش داوری عادت می‌کنید رفتار شما در مقابل مردم غیر منصفانه خواهد بود. مثلا در مورد شخص یا گروهی فرضیاتی را در ذهن خود در نظر می‌گیریم؛ بدون آن که تلاش کنیم حقیقت را بفهمیم و بر اساس همین فرضیات عمل می‌کنیم. تمامی این موضوعات باعث می‌شود نتوانیم به خوبی در جامعه حضور پیدا کنیم و برقراری ارتباط برایمان دشوارتر خواهد بود.
جلوگیری از پیش داوری
برای جلوگیری از پیش داوری باید ابتدا یاد بگیریم افکار خود را کنترل کنیم و در مورد مسائلی که آگاهی کافی نداریم پیش داوری نکنیم و سعی کنیم رفتاری منطقی داشته باشیم.
می‌توانیم با تمرین کردن جلوی واکنش های سریع خود را بگیریم و بتوانیم در برابر مسائل مختلف آگاهانه عمل کنیم. و از اعمال و صحبت های خود مطمئن باشیم.
تاثیر مثبت جلوگیری از پیش داوری
- جلوگیری از پیش داوری باعث افزایش سازگاری شده و این اشخاص در موقعیت های مختلف ذهنی آرام و قوی خواهند داشت.
- همچنین باعث تصمیم گیری درست در موقعیت های مختلف می‌شود و سبب می‌شود درک درستی از موقعیت داشته باشید و واکنش درستی نشان دهید.
- افرادی در مورد جامعه و اطرافیان خود قضاوت و پیش داوری نمی‌کنند از سلامت روانی بیشتری برخوردارند و در اکثر مواقع آرامش فکری مناسب دارند. با دوری کردن از پیش داوری می‌توانید روابط اجتماعی مثبت و موفقی داشته باشید.
- داشتن تفکر مثبت در مورد مسائل باعث حفظ آرامش روانی می‌شود و افرادی که پیش داوری می‌کنند معمولا منفی گرا هستند و نمی‌توانند رفتار مثبتی داشته باشند.
- همچنین اگر فردی به پیش داوری عادت کرده باشد معمولا در مورد خود نیز این رفتار را دارند. مثلا این افراد در انجام کاری به طور ذهنی خود را شکست خورده می‌دانند. اما اشخاصی که عزت نفس بالایی دارند و از پیش داوری در مورد دیگران پرهیز می‌کنند زندگی موفق ترو آرامش خاطر بیشتری دارند.
با این روش‌ها، زمان را مدیریت کنید
سه علت اصلی قضاوت دیگران
1- یکی از دلایل آن این است که آن رفتار را برای خودتان نمی‌تواند تحمل کنید
مثلا اگر شما یک فرد ساکت و خجالتی باشید؛ اگر با یک شخص اجتماعی و مخالف رفتار خود رو به رو شوید ممکن است این گونه قضاوت کنید که آن شخص چقدر پر سر و صدا و آزار دهنده است.
بنابراین چون شما نمی‌توانید مانند او رفتار کنید؛ این گونه در مورد او پیش داوری می‌کنید. این قضاوت و پیش داوری کردن به این دلیل است که شما نمی‌توانید به طور کامل خودتان را بروز دهید به همین خاطر از کسانی که این رفتار را دارند دوری می‌کنید.
2- آگاهی لازم را ندارید
دومین علت این است که شما نیز دقیقا همان رفتار را انجام می‌دهید؛ اما از آن آگاهی ندارید و اگر همان رفتار را در دیگران ببینید از او دوری می‌کنید. حتما تا به حال برای شما نیز پیش آمده که اگر کسی در مورد آشنایان خود شکایت می‌کند، شما با خود فکر می‌کنید که خود او هم دارد این رفتار را انجام می‌دهد.
بهتر است گاهی نگاهی به خود بیندازید شاید خیلی از رفتارهایی که دوست ندارید دیگران آن را انجام دهید، را دارید. با این کار بهتر می‌توانید خودتان را بپذیرید و احساس درک بیشتری نسبت به دیگران دارید.
3- ممکن است شما فردی حسود باشید
به همین خاطر به داشته های دیگران حسودی می‌کنید و در مورد دیگران پیش داوری و قضاوت می‌کنید. برای مثال ممکن است کسی که به یک موفیقت دست پیدا کرده شما را یاد شکست خود بیندازد برای همین به موفقیت او حسادت می‌کنید، و سعی می‌کنید در آن شخص ایرادی پیدا کنید تا کمبودهای خود را جبران کنید.
هیچ کدام از این دلایل باعث نمی‌شود تا شما با قضاوت کردن حس خوبی پیدا کنید؛ زیرا پیش داوری و قضاوت کردن دارای بار منفی است. برای این که خودتان به آرامش برسید و بتوانید به دیگران عشق بورزید باید آن ها را همان گونه که هستند بپذیرید. برای شروع باید ابتدا یاد بگیرید تا به خود احترام بگذراید و به خود عشق بورزید.
نکات پایانی
اگر می‌خواهید از مقایسه کردن دوری کنید و دست بردارید باید بدانید که مقایسه کردن و قضاوت کردن کار درستی نیست؛ زیرا همیشه کسانی بهتر از ما و در شرایط بهتر وجود دارند. بنابراین تا زمانی که دست از مقایسه کردن بر ندارید از زندگی راضی نخواهید بود.
همانطور که گفته شد مقایسه کردن باعث می‌شود تا از کسانی که در شراط بهتر هستند دوری کنید و نسبت به آن ها حس تنفر پیدا کنید. این رفتارها باعث می‌شود تا در مقابل دیگران کمالات خود و شرایط خود را به رخ بکشید.
هیچ کدام از ما از درون انسان های دیگر آگاهی نداریم و نیت های آن ها را نمی‌دانیم. و تنها خداوند است که از درون هر آدمی خبر دارد و تنها اوست که می‌تواند قضاوت کند. پس باید بدانید پیش داوری کردن در مورد دیگران چه خوب و چه بد در صلاحیت ما نبوده و ما حق نداریم در مورد دیگران قضاوت کنیم.
دیدگاهتان را بنویسید