کزاز به نوعی بیماری عفونتی باکتریایی گفته می شود که سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می دهد. بدین صورت که عضلات بدن پس از مبتلا شدن سفت می شوند. کزاز می تواند تمامی قسمت های بدن را درگیر کند. بر اساس آمارهای به دست آمده چیزی حدود 10 تا 20 درصد افرادی که به عفونت کزاز مبتلا می شوند؛ به کام مرگ کشانده خواهند شد. باکتری این بیماری می تواند در خاک، کودهای حیوانی و حتی فلزات پوسیده وجود داشته باشد. در این مقاله قصد داریم به درمان کزاز و هر آن چه که به این بیماری مربوط می شود برای شما توضیح دهیم؛ تا بیش از پیش مراقب سلامتی خود باشید.
شایع ترین علائم کزاز
با توجه به شرایط بدن هر فرد و سیستم ایمنی که دارد؛ ممکن است علائم متفاوتی از بیماری کزاز را تجربه کند. این علائم پس از آن که از طریق زخم وارد بدن شوند؛ پس از چند روز تا چند هفته طول می کشد که خود را نشان دهند. شایع ترین علائم آن به شرح زیر است:
- عضلات فک شخص آلوده به باکتری، سفت شده و به اصطلاح دچار اسپاسم در قسمت ماهیچه های فک خواهد شد.
- ماهیچه های گردن منقبض می شوند.
- شخص در بلع و غذا خوردن دچار مشکل می شود.
- در ماهیچه های شکم احساس انقباض می کند.
- بیمار به دنبال اتفاقات بی اهمیت و جزئی مثل صدای بلند، لمس فیزیکی یا حتی نور دچار اسپاسم های دردناک بدنی به مدت چند دقیقه خواهد شد.
- تب
- تعریق
- بالا رفتن فشار خون
- ضربان قلب بالا
چه مواردی ابتلا به بیماری کزاز را افزایش می دهد؟
هر بیماری بر اثر یکسری مسائل خطرناک ابتلا به آن افزایش می یابد. این موضوع برای کزاز نیز صدق می کند. از جمله مواردی که خطر ابتلا را افزایش می دهد؛ می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تزریق نکردن واکسن کزاز
- داشتن یک زخم روی قسمتی از بدن که می تواند بهترین راه برای ورود باکتری کزاز به بدن باشد.
- زخم هایی که در اثر تراشه هایی مثل چوب، شیشه، خالکوبی، داروهای تزریقی، ناخن و… به وجود آید.
- زخمی که توسط گلوله به وجود آید.
- شکستگی های ترکیبی
- سوختگی ها
- زخم های جراحی
- استفاده از داروهای تزریقی
- نیش یا گاز حشرات و حیوانات
- زخم های پا عفونی
- عفونت های دندانی
- بند ناف آلوده در نوزادان تازه متولد شده که مادرانشان در برابر کزاز ایمن نبوده اند.
روش های تشخیص بیماری کزاز توسط پزشک
زمانی که حس کردید بر اساس یکی از موارد گفته شده که کزاز از طریق آن شیوع پیدا می کند؛ علائم این بیماری را داشتید؛ باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. پزشک ابتدا به بررسی معاینات فیزیکی می پردازد. به طور مثال از سفتی عضلات نقاط مختلف بدن مثل فک یا شکم و یا اسپاسم های دردناک مطمئن می شود. در صورت وجود هر یک از آن ها، چنانچه بیمار قبلا واکسن کزاز تزریق نکرده باشد؛ پزشک او را با استفاده از تزریق واکسن ایمن می کند.
جالب است بدانید که بسیاری از بیماری ها با استفاده از انجام آزمایشات مختلف، مثل آزمایش خون مشخص می شوند. اما تشخیص بیماری کزاز از این طریق امکان پذیر نیست.
علت تپش قلب به همراه راه‌های درمان آن
درمان بیماری کزاز
پس از تشخیص بیماری توسط پزشک؛ با توجه به شرایط شخص برای درمان بیماری کزاز اقدام می کند. درمان های مختلفی برای آن وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- استفاده از یکسری آنتی بیوتیک ها؛ مثل پنی سیلین برای از بین بردن باکتری ها در بدن بیمار. در واقع این دارو برای خنثی کردن ایمونوگلوبین کزاز یا TIG است که در بدن تولید شده اند.
- استفاده از شل کننده های عضلات؛ چرا که این بیماری باعث اسپاسم عضلات می شود.
- تزریق واکسن به بیمار در صورتی که شخص به تازگی آن را تزریق نکرده باشد. البته تزریق واکسن همراه با درمان های دیگر همراه است.
- از دیگر درمان بیماری کزاز می توان به تمیز کردن زخم برای از بین بردن منبع باکتری اشاره کرد.
- گاهی برای درمان بیماری در صورتی که زخم به یک بافت مرده تبدیل شده باشد؛ از یک روش جراحی که دبرید نام دارد، استفاده می شود. در این جراحی بافت مرده از میان برداشته می شود.
- در صورتی شخص برای تنفس به مشکل برخورده باشد؛ از یک لوله تنفس یا دستگاه تهویه استفاده می شود. این دستگاه به بیمار کمک می کند که هوا را از ریه ها جا به جا کند.
درمان بیماری کزاز در دوره های طولانی مدت صورت می گیرد که باید در یک مرکز بهداشتی انجام شود. بر اساس آمار به دست آمده، بسیاری از افرادی که به بیماری کزاز مبتلا می شوند، در صورتی که میزان آن شدید باشد زنده نمی مانند. جالب است بدانید که مرگ در این زمینه در اثر منقبض شدن مجاری هوایی، عفونت های تنفسی و اختلال در سیستم عصبی خودکار است. منظور از سیستم عصبی خودکار، آن دسته از سیستم عصبی است که کنترل عضلات قلبی، عضلات غیر ارادی و غدد را بر عهده دارد. پس از شروع درمان این بیماری و بهبود فرد، ممکن است شخص بیمار در طولانی مدت، به بیماری های روانی نیز مبتلا شود. به شکلی که به مشاوره روانپزشکی نیاز خواهد بود.
داروهایی که برای درمان کزاز مورد استفاده قرار می گیرد؛ شامل موارد زیر است:
- ضد سم ها برای خنثی کردن سم عصبی
- شل کننده های عضلانی برای کنترل اسپاسم ها
- خواب آورها برای تسکین اضطراب
- ضد تشنج ها
- آنتی بیوتیک ها
- واکسن کزاز
کدام دسته از افراد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری کزاز قرار دارند؟
بر اساس مطالبی که در این مقاله در خصوص خطر ابتلا به بیماری کزاز ذکر شد، اغلب افرادی که با خاک و فلزات آلوده در ارتباط هستند به این بیماری مبتلا خواهند شد. کشاورزان و آهنگران نمونه ی بارز این مثال هستند.
گروه دیگری که بیشتر به این بیماری دچار می شوند؛ نوزادانی هستند که هنگام تولد بندنافشان با وسایل استرلیزه بریده نمی شود، یعنی این اشیا آلوده بوده و بدون ضد عفونی کننده استفاده شده اند.
چگونه می توان از ابتلا به بیماری کزاز جلوگیری کرد؟
آمار به دست آمده از کسانی که به بیماری کزاز مبتلا شده اند؛ نشان می دهد که این افراد هیچ گاه در زندگی خود واکسن کزاز تزریق نکرده اند. در نتیجه بدن آن ها در برابر این باکتری مقاومت نمی کند. برای این که افراد به این بیماری مبتلا نشوند و از ابتلا شخص جلوگیری شود، از واکسن سه گانه دیفتری، کزاز و سیاه سرفه یا DTAP استفاده می شود. این واکسن در 5 نوبت به بازو یا ران در سنین مختلف کودکی تزریق می شود که به شرح زیر است:
- ۲ ماهگی
- ۴ ماهگی
- ۶ ماهگی
- ۱۵ تا ۱۸ ماهگی
- ۴ تا ۶ سالگی
در سنین 11 تا 18 سالگی نیز مجددا واکسن تقویتی کزاز تزریق می شود. اما پس از این زمان هر ده سال یکبار نیاز به واکسن خواهد بود. در صورتی که قصد مسافرت به مناطقی که کزاز در آن شایع است را دارید؛ باید در خصوص تزریق واکسن کزاز با پزشک صحبت کنید.
چه زمان به تزریق واکسن کزاز نیاز است؟
علاوه بر زمان هایی که ذکر شد؛ در برخی موارد به طور مجدد نیاز به تزریق واکسن کزاز نیاز خواهد بود. به طور مثال اگر شخص طی یک حادثه دچار زخم عمیق یا عفونی شده باشد و در طول 5 سال گذشته، واکسن اصلی یا تقویتی آن را تزریق نکرده باشد، باید برای تزریق آن در اسرع وقت اقدام کند. گاهی بر اساس تشخیص پزشک و شرایط بیمار، گلبولین ایمنی کزاز نیز برای او تزریق خواهد شد. این واکسن برای پیشگیری از عفونت ناشی از بیماری کزاز است. اما دقت داشته باشید که گلبولین کزاز تنها برای مدت کوتاهی در بدن اثر می کند و پس از آن به توجه پزشکی نیاز است.
هوس های غذایی که نشانه بیماری هستند
آیا بیماری کزاز عوارضی به همراه دارد؟
بدون شک هر بیماری عوارض خاص خود را به همراه دارد. این موضوع برای کزاز نیز صدق می کند. در صورتی که بیمار برای درمان بیماری کزاز به موقع اقدام نکند؛ عوارضی از جمله موارد زیر متوجه شخص خواهد شد:
- شکستگی
در برخی موارد اسپاسم عضلانی به قدری شدید است که منجر به شکستگی استخوان می شود.
- پنومونی آسپیراسیون
دیگر عوارض این بیماری این است که محتویات معده فرد به ریه نفوذ پیدا کرده و در نهایت منجر به بروز ذات الریه خواهد شد.
- لارنگوسپاسم
این عارضه معمولا یک دقیقه طول می کشد، گاهی به قدری شدید است که شخص دچار خفگی می شود.
- آمبولی ریوی
در صورتی که رگ های ریوی دچار انسداد شوند؛ تنفس و گردش خون نیز دچار مشکل می شوند که در این صورت بیمار سریعا باید اکسیژن درمانی یا داروهای ضد لخته را استفاده کند.
نتیجه گیری
کزاز یکی از بیماری های باکتریایی و عفونی است که باعث اسپاسم عضلات یا مشکلات تنفسی می شود. این بیماری توسط خاک، فلزات آلوده یا کود حیوانی به انسان منتقل می شود. برای درمان بیماری کزاز راه های مختلفی وجود دارد که پزشک با توجه به شرایط بیمار آن ها را تجویز می کند. بهترین راه پیشگیری از کزاز تزریق واکسن کزاز است.
دیدگاهتان را بنویسید