واریس و دوران بارداری

یکی از درگیری‌های خانم‌ها بعد از زایمان، دغدغه‌ی درمان واریس بارداری است. بدن زنان در هنگام حاملگی دچار تغییراتی می‌شود، که ناخواسته تاثیرات و عوارضی به همراه دارد. در حدود یک سوم از زنان، واریس در بارداری را تجربه می کنند. دگرگونی‌های فیزیولوژیکی و طبیعی بدن مادر در طی بارداری، به جهت فراهم کردن بستر رشد جنین است، که خواه ناخواه برای مادر باعث ایجاد چالش‌هایی از جمله مشکل درمان واریس بارداری می‌شود.

واریس چیست؟

واریس، تورم رگ‌های سطح پوست است که در برخی موارد نیز دردناک می‌شود. سیاهرگ‌های واریسی، آبی یا بنفش هستند و اغلب در پاها نمایان می‌گردند. هم زمان با رشد کودک و افزایش وزن مادر، این واریس‌ها نیز شدت پیدا می‌کنند. افزایش سطح پروژسترون، باعث شل شدن دیواره رگ‌های خونی شده و علاوه بر این، افزایش حجم خون در بدن، سبب بزرگ شدن رگ‌ها خواهد شد.

علائم واریس در دوران بارداری

رگ‌های ممکن است منجر به تورم قوزه پا شوند و یا احساس درد، سنگینی و تیر کشیدن پاها ایجاد شود. در صورتی که رگ‌های واریسی در ناحیه تناسلی پدیدار شوند، معمولا به شکل رگ‌های بیرون زده، پیچیده و بزرگ در می‌آیند.

بسیاری از زنان در دوران بارداری برای اولین بار واریس را تجربه می‌کنند و در برخی دیگر این واریس از قبل وجود دارد و در بارداری فقط شدت می‌گیرد. واریس در دوران بارداری ممکن است برای شما ایجاد ناراحتی نکند، اما در برخی موارد باعث ایجاد خارش در ناحیه پاها می‌شود. پوست اطراف رگ‌های واریسی ممکن است تپش یا سوزش داشته باشد. این مشکلات معمولا در انتهای روز بیشتر می‌شود، به خصوص اگر شما مدت زیادی ایستاده باشید.

چه زمانی ویار بارداری خطرناک است؟، مقاله‌ای مفید و تاثیرگذار برای بانوان باردار

دلایل ایجاد واریس در بارداری

افزایش میزان خون

در حین دوره بارداری، میزان خونی که بدن تولید می‌کند، افزایش پیدا می‌کند، چرا که به این حجم خون برای دو بدن در حال رشد، نیاز است. با این حال چنین موضوعی می‌تواند فشار بیشتری بر روی رگ‌های خونی بیاورد، به خصوص رگ‌های ناحیه پا که باید برای بازگرداندن خون به قلب با جاذبه زمین مقابله کنند.

افزایش وزن مادر

وزن مادر در دوره حاملگی افزایش یافته و فشاری که ناحیه تناسلی بر روی رگ‌های لگن می‌آورد بیشتر می‌شود؛ در نهایت به دلیل تولید پروستروژن بیشتر در بدن، رگ های شما آرام و ریلکس می‌شوند و زمینه برای پدیدار شدن رگ‌های واریسی فراهم خواهد شد.

افزایش هورمون پروژسترون

سطح خونی این هورمون همگام با پیشرفت حاملگی بالا می رود، از جمله عملکردهای آن می‌توان به شل شدن و انبساط رگ‌ها و دریچه‌های لانه کبوتری اشاره کرد. این امر باعث حرکت کندتر خون در پاها و انباشت خون در وریدهای پا می‌گردد؛ که باعث ایجاد واریس در بارداری و افزایش خطر ایجاد لخته خون در پاهاست.

در ابتلا به واریس، فاکتورهای دیگری مانند سابقه خانوادگی و مدت زمان ایستادن نیز دخیل هستند؛ اگر چه شیوه‌ای قطعی برای پیشگیری از این مشکل وجود ندارد، اما با رعایت مواردی می‌توان شدت آن را کاهش داد.

در بارداری چه نقاطی از بدن مادر دچار واریس می‌شود؟

پا

یکی از انواع واریس که ممکن است زنان باردار به آن مبتلا شوند واریس پا خواهد بود؛ واریس پا ممکن است به علت انقباضات عضلات و اضافه وزن نمایان شود. دو نوع واریس در دوران بارداری روی پاها پدیدار می‌گردد:

واریس طنابی

بهتر است در مورد درمان واریس بارداری به شکل طنابی با پزشک زنان و دکتر قلب و عروق مشورت کنید. البته در بارداری اقدامی به جهت درمان صورت نخواهد گرفت؛ اما لازم است پزشک خود را در جریان بگذارید تا اقدامات پیشگیرانه صورت گیرد.

واریس مویرگی

رگ‌های عنکبوتی و واریس ریز را اغلب خانم‌ها در بارداری مشاهده می‌کنند. این نوع واریس مویرگی، بعد از دو بار زایمان ایجاد می‌شود. این نوع واریس خطری نداشته و مشکل و عوارضی جهت لخته شدن خون در دفعات بعدی ندارد. هم‌چنین برای درمان واریس بارداری به پوشیدن جوراب نیازی ندارد، ولی اگر از نظر ظاهری برای بیمار مشکل‌ساز باشد؛ می‌توان برای درمان واریس بارداری به روش تلفیقی لیزر سطحی و میکرو اسکلروتراپی آن‌ را بهبود بخشید.

شکم

واریس شکم معمولا به دنبال لخته شدن خون در رگ‌های عمقی لگن و سیاهرگ اصلی شکم به وجود می‌آید؛ این نوع واریس چون راه اصلی سیاهرگی مسدود شده است، مشاهده می‌شود. این رگ‌های واریس به صورت جبرانی عمل کرده و در واقع به برگشت خون کمک می‌کنند. راه درمان آن‌ها این است که رگ اصلی لخته شده را توسط استنت و بالون باز کنیم. این روش درمان واریس بارداری را ونوپلاستی می‌گویند، که در بیمارستان انجام می‌شود. پس از انجام ونوپلاستی موفق، به مرور واریس شکم، خود به خود جمع و کوچک می‌شود.

واژن

یکی از انواع واریس بارداری که موجب نگرانی بانوان می‌شود، واریس دستگاه تناسلی در بارداری است، که به نام واریس واژن یا واریس ولو شناخته می‌شود. تقریبا 10 درصد خانم‌های باردار طی ماه پنجم دومین بارداری خود، علائم واریس ولو را نشان می‌دهند. بسیاری از بانوان از عنوان کردن این مشکل خجالت می‌کشند، بنابراین آمار دقیقی از این مسئله در دسترس نیست.

موارد جدی و عوارض واریس چیست؟

تجمع خون در سیاهرگ، به تدریج روی عروق تاثیر می‌گذارد و عوارضی ایجاد می‌کند. تاخیر در درمان واریس بارداری ، موجب نارسایی در خون رسانی و توقف خون در رگ‌ها شده و احتمال بروز لخته، بیشتر می‌شود. عوارض دیگری مانند سنگینی پاها، زخم و آمبولی، در اثر وجود لخته نیز شکل می‌گیرد. آمبولی عارضه بسیار خطرناکی است که در اثر جدا شدن لخته از محل خود و ورود آن به جریان گردش خون و از آن‌جا به داخل قلب و ریه باعث فوت بیمار می‌شود. درگیری سیاهرگ‌های عنکبوتی نیز در واریس دیده می‌شود که مشکل زیادی ایجاد نمی‌کند و تنها اشکال آن از نظر زیبایی است که معمولا بعد از زایمان برطرف می‌شود.

درمان واریس بارداری

ورزش

برای درمان واریس، ورزش کنید. بعضی خانم‌ها می‌گویند که ورزش باعث می‌شود درد رگ‌های واریسی آن‌ها بدتر شود، اما در حقیقت ورزش کردن می‌تواند خیلی مفید باشد. ورزش کردن می‌تواند با کاهش فشار روی عروق به تقویت جریان خون کمک کند و از آن‌جا که از ریسک فاکتورهای رگ‌های واریسی، نشستن طولانی مدت و اضافه وزن است، ورزش کردن برای درمان واریس می‌تواند گامی مفید باشد.

سعی کنید فعالیت‌ها و ورزش‌هایی که انجام می‌دهید، بیشتر باید حالت ترکیبی داشته باشد. اگر رگ‌های واریسی دارید و به دنبال درمان واریس بارداری هستید، پیاده روی می‌تواند گزینه خوبی باشد. ورزش‌های دیگر شامل لانگز، لیفت پا و دوچرخه سواری هم می‌توانند موثر واقع شوند. هم‌چنین دویدن می‌تواند تورم را تشدید کند؛ پس باید در دویدن‌هایتان محتاط باشید و اگر حس می‌کنید شرایط شما را بدتر کرده است، باید زمان آن‌ را کوتاه کنید.

توجه داشته باشید، یکی از کارهایی که نباید سمت آن بروید وزنه برداری است؛ زیرا نباید فشار بیشتری به رگ‌هایتان وارد کنید، که قطعا نمی‌خواهید با فشار آوردن به بدنتان شرایط‌تان را بدتر کنید.

بهترین رژیم غذایی برای کمک به بارداری را در مجله زیبایی روژه بخوانید.

جوراب‌های واریسی

جهت رفع و درمان واریس بارداری ، یکی از بهترین اقدامات این است که جوراب‌های واریسی بپوشید. جوراب‌های واریسی، با فشرده کردن پای شما و انتقال آن به قسمت‌هایی که نیاز است، فشار را از روی رگ‌ها برداشته و به درمان واریس کمک می‌کند.

برای اینکه ببینید آیا جوراب‌های واریسی گزینه مناسبی برای شما هستند یا خیر باید باید نظر پزشک‌تان را بدانید. همچنین باید مطمئن شوید که این جوراب‌ها خیلی برایتان تنگ نباشند. جوراب باید برای شما راحت باشد، نه اینکه جریان خون سایر بخش‌ها را متوقف سازد.

این موضوع به خصوص درباره جوراب‌هایی که درمان واریس بارداری و رگ‌های شکم شما را نیز فرا می‌گیرند، صدق می‌کند. جوراب‌های تنگ که شکم را فرا می‌گیرند، در دوران بارداری گزینه مناسبی نیستند، گرچه به احتمال زیاد در هر صورت شما را آزار خواهد داد.

یکی از مزیای آن‌ها این است که می‌توانند به درد و احساس خستگی پاهای شما کمک کنند و از بروز مشکلات دیگری مثل ایجاد لخته و احساس سرگیجه هنگام بلند شدن جلوگیری کند.

پاهایتان را بالا نگه دارید

در دوران بارداری، هر وقت توانستید پاها‌یتان را بالا نگه دارید. این کار به شما کمک می‌کند تا تورمی که در زانوهایتان وجود دارد را کاهش دهید، که خیلی به درمان واریس کمک می‌کند. اما برای آن که این عمل در بهترین حالت خود انجام شود؛ بهتر است پاهایتان را از سطح قلب خود بالاتر ببرید.

پوشش راحت داشته باشید

برای درمان واریس بارداری ، حتما از لباس‌های زیر مناسب و راحت استفاده کنید که کناره‌های بدن را تحت فشار قرار ندهد. از پوشیدن کمربندها و جوراب‌های کشی خیلی تنگ اجتناب کنید و هم‌چنین کفش‌های پاشنه بلند و تنگ را کنار بگذارید.

وزن‌تان را کنترل کنید

اگر می‌خواهید روش‌های درمان واریس بارداری ثمربخش باشند، مراقب وزن خود باشید. اگر در تمام زندگی‌تان مراقب وزن خود بوده‌اید، بارداری این حس را به شما می‌دهد که وارد یک بوفه آزاد شده‌اید و می‌توانید در آن هرچیزی که می‌خواهید بخورید. اما این اقدام، اشتباه است. چرا که در طی دوران بارداری، شما تنها ۳۰۰ کالری اضافی‌تر از قبل نیاز دارید و در دوران حاملگی، طی مدت زمان کوتاهی، وزنتان به سرعت بالا می‌رود.

به پهلوی چپ بخوابید

این کار از وجود فشار بیشتر بر روی رگ های خونی جلوگیری کرده و به قدرتمند بودن گردش خون بدن کمک می‌کند.

برای پیشگیری و درمان واریس بارداری به این نکات توجه کنید چرا که بسیار موثر خواهند بود:

از ایستادن طولانی مدت اجتناب کنید.

از یبوست خود جلوگیری کنید؛ زیرا سبب فشار به رگ‌های خونی خواهد شد.

اطمینان حاصل کنید که حرکات روده به راحتی صورت می‌گیرد.

استرس را از خودتان دور کنید.

تحرک کافی داشته باشید.

از نشستن طولانی مدت بپرهیزید.

از فعالیت‌هایی که سبب وارد شدن فشار می‌شوند، اجتناب کنید. مانند بلند کردن، هل دادن، کشیدن، عطسه یا سرفه کردن.

استفاده از لباس‌های مخصوص بارداری، نقش زیادی در جلوگیری از بیماری واریس در دوران بارداری دارد.

ورزش روزانه انجام دهید، ورزش و پیاده‌روی مناسب و سالم، می‌تواند گردش خون شما را بهبود بخشد و از ابتلا به بیماری واریس در دوران بارداری جلوگیری کند.

وزن خود را در محدوده توصیه شده حفظ کنید.

هنگام نشستن پاهای خود را دراز کنید.

در هنگام خواب، جوراب بپوشید.

بعد از بارداری می‌توان با روش‌های خاصی مانند لیزر داخل عروقی، تزریق ماده اسکلروزان و… به درمان واریس پرداخت. البته باید توجه داشت که این روش‌ها به هیچ وجه در بارداری، توصیه و استفاده نمی‌شوند. بنابراین هر اقدامی برای درمان واریس پس از زایمان صورت می‌گیرد.

نتیجه گیری

معمولا عروق واریس 4 تا 5 ماه بعد از زایمان برطرف می‌شوند. البته در خانم‌هایی که قبل از بارداری دچار واریس بوده‌اند، احتمال شدت واریس بعد از بارداری زیاد است. هم‌چنین احتمال عود در بارداری‌های بعدی نیز وجود خواهد داشت. حتی ممکن است در بارداری‌های بعدی، درمان واریس بارداری دشوارتر شود.