عوارض نوشابه انرژی زا در هر سن و سالی مشکل ساز خواهد بود. چرا که نوشیدنی‌ها انرژی زا برای افزایش سطح انرژی، هوشیاری و تمرکز در نظر گرفته شده‌اند. مردم در تمام سنین، از آنها استفاده می‌کنند و محبوبیت‌شان روز به روز رو در حال افزایش است. اما واقعیت چیز دیگری است. وجود مقدار زیادی از کافئین در این نوشیدنی‌ها خطر مشکلات قلبی را افزایش خواهد داد.
مصرف نوشیدنی‌های انرژی زا حاوی کافئین، سبب بروز تغییرات بسیاری در سیستم کارکرد قلب و ریتم آن می‌شود. در واقع، پس از دوساعت، باعث ایجاد افزایش فشار خون و کند شدن روند گردش خون در رگ‌ها و در نهایت تخریب کبد خواهد شد. در بسیاری از کشورها مصرف اینگونه نوشابه‌ها ممنوع است یا با علائم هشدار دهنده به فروش می‌رسند. در عربستان سعودی، هر نوع تبلیغ نوشیدنی‌های انرژی زا ممنوع و فروش آنها را در مراکز عمومی، دولتی، آموزشی، بهداشتی و ورزشی قدغن است. زیرا افزودن کافئین به نوشابه‌های الکلی خطرناک است و قضاوت فرد را دچار مشکل می‌کند. اگر شما هم به طور مداوم از این نوشیدنی‌ها استفاده می‌کنید، بهتر است عوارض آن را هم جدی بگیرید.
یک نوشابه انرژی زا چه مقدار انرژی دارد؟
یک بطری از نوشیدنی‌های انرژی زا، مقدار بالایی کافئین، معادل چهار فنجان قهوه تصفیه شده، دو اسپرسو، تقریبا چهار بطری کوکاکولا یا شش فنجان چای دارد. یک فرد سالم به طور متوسط، می‌تواند بین 100 تا 300 و حداکثر 400 میلی گرم کافئین در روز مصرف کند. مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های انرژی زا، می‌تواند باعث خونریزی مغزی شود. زیرا قلب فعالیت کمتری برای رساندن خون دارد، اما فعالیت بدنی را افزایش می‌دهد.
اثرات مصرف نوشابه انرژی زا
اثرات نوشابه‌های انرژی زا توسط سازندگان آن این چنین بیان شده است:
- تحریک متابولیسم
- بهبود وضعیت احساسی(نشاط آوری)
- افزایش تمرکز و سرعت واکنش
- بهبود و افزایش عملکرد
- افزایش انرژی و رفع خستگی
- تقویت حافظه
اما توجه داشته باشید که همواره تبلیغ اینگونه فرآورده‌ها با چاشنی اغراق و بزرگنمایی همراه است. همچنین بر اساس پژوهش‌های به عمل آمده، افزایش انرژی به دنبال مصرف نوشیدنی‌های انرژی زا تا حدود زیادی نیز جنبه روانی دارد. یعنی این نوشابه‌ها به عنوان یک دارونما عمل کرده و احساس افزایش انرژی را به مصرف کنندگان القا می‌کنند.
مواد به کار رفته شده در یک نوشابه انرژی زا
نوشیدنی‌های انرژی زا، حاوی مواد گوناگونی مانند کربوهیدرات‌ها (قندها)، ویتامین‌ها، مواد معدنی و مواد محرکی مانند کافئین، تورین (یک اسید آمینه، پیش ساز پروتئین)، گلوکورونولاکتون (یک ماده طبیعی که در بدن از تجزیه قند ساده گلوکز ایجاد می‌شود)، اسیدهای آمینه، هیدرات‌های کربن و اغلب عصاره گیاهان دارویی مانند جنسینگ هستند. معمولاً مصرف کننده، پس از مصرف اینگونه نوشابه‌ها انرژی زیادی می‌گیرد. مواد تشکیل دهنده عموم نوشیدنی‌های انرژی زا را می‌توان به صورت زیر دسته بندی نمود:
- افدرین
- تورین
- جینسینگ
- ویتامین گروه B
- دانه گوآرانا
- کراتین
- گلوکورونولاکتون
- شکر
عوارض نوشابه انرژی زا
- نوشیدن‌های انرژی زا اعتیاد آوری هستند. ترکیبات اعتیاد آور آن، شامل کافئین و گوارانا است که با مصرف طولانی مدت، می‌توانند وابستگی جسمی ایجاد کند. اما از آنجایی که علائم محرومیت از آنها خفیف و تنها ممکن است با سردرد همراه باشد، اعتیاد به نوشابه‌های انرژی زا عمدتاً جنبه روانی دارد.
- مصرف زیاد نوشابه‌های انرژی زا موجب اسهال، تهوع، استفراغ، دل درد، افزایش گاز روده، و بی‌خوابی خواهد شد.
- اختلال در الکترولیت‌های بدن، بی‌نظمی ضربان قلب، افزایش فشار خون، افزایش ضربان قلب (حتی تپش قلب)، کم آبی بدن و بی‌خوابی می‌توانند اثرات کوتاه مدت این نوشیدن‌ها باشد.
- نوشابه‌های انرژی زا تمام مضرات نوشابه‌های گازدار را نیز دارند.
- مواد محرک موجود در ترکیب نوشیدنی‌های انرژی زا فشار خونو ضربان قلب را افزایش می‌دهند، در نتیجه مصرف آنها در حین انجام فعالیت‌های ورزشی شدید و سنگین که فشار خون و ضربان قلب ورزشکار افزایش می‌یابد، خطرناک بوده و ممکن است باعث بروز عوارض قلبی- عروقی از جمله انواع بی نظمی در ضربان قلب، ایست ناگهانی و سکته‌های قلبی و مغزی گردد.
- درصد بالای انواع کربوهیدرات‌ها و قندهای موجود در ترکیب نوشیدنی‌های انرژی زا برای سلامت دهان و لثه‌ها مضر بوده و در صورت رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان، می‌تواند فساد دندان‌ها را به همراه داشته باشد.
- در هم آمیختن نوشابه‌های انرژی زا و الکل و یا مصرف همزمان آنها خطرناک است. از آنجایی که الکل یک سرکوب‌گر و نوشابه انرژی زا یک محرک است. اثرات محرکی نوشابه‌های انرژی زا در ارزیابی و پایش میزان سرخوشی و غلظت الکل خون شما ایجاد تداخل می‌کند. بنابراین ممکن است درصد الکل خون شما بالا رفته باشد. اما از آنجایی که احساس گوش بزنگی می‌کنید متوجه آن نخواهید شد.
- مشروبات الکلی و نوشابه‌های انرژی زا هر دو باعث کم آبی بدن می‌گردند. کم آبی، متابولیزه شدن الکل را کاهش داده و احتمال بروز مسمومیت از الکل را افزایش خواهد داد. همچنین مصرف همزمان نوشابه‌های انرژی زا و مشروبات الکلی، باعث بروز ریتم نامنظم و غیر طبیعی قلب می‌شود.
- تاخیر در بارداری، وزن کم نوزاد به هنگام تولد و همچنین مرگ جنین از عوارض این نوشابه‌ها برای زنان باردار هستند.
- شاید این نکته تا حدودی عجیب به نظر برسد. اما علی‌رغم اینکه بسیاری از ورزشکاران از این نوشابه‌ها برای کسب انرژی بیشتر استفاده می‌کنند. عوارض چاقی آن را جدی نمی‌گیرند.
- استفاده زیاد از این نوشابه‌ها می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع دوم را به شدت افزایش دهد.
ورزشکارانی که نوشیدن‌های ورزشی مصرف می‌کنند در نظر داشته باشند:
آبرسانی و هیدراتاسیون موثر، تجدید و جبران ذخایر الکترولیت بدن، تامین انرژی برای افزایش کارآیی عضلات، در حین فعالیت‌های ورزشی و افزایش سرعت ریکاوری بعد از انجام فعالیت‌های ورزشی، دلایل مصرف این نوشیدنی‌ها توسط ورزشکاران است. جالب است بدانید که ترکیبات تشکیل دهنده نوشابه‌های ورزشی، در اکثر مواقع فاقد مواد محرک و ممنوعه هستند. همچنین حدود 6 تا 8 درصد کربوهیدرات در ترکیب این نوشیدنی‌ها وجود دارد که حاوی الکترولیت به ویژه املاح سدیم و پتاسیم هستند که ممکن است دارای ترکیباتی مانند ویتامین‌ها و ترکیبات گیاهی و یا پروتئین باشند.
ورزشکاران باید دقت داشته باشند که تولید کنندگان نوشابه‌های انرژی زا در تهیه محصولات خود از ترکیباتی استفاده می‌کنند که بر روی بطری قید نمی‌شود. همین مسئله ممکن است به نوعی برای ورزشکاران حرفه‌ای خطر آفرین باشد. و احتمال آلودگی به مواد ممنوعه، به خصوص ترکیبات محرک و در نتیجه مثبت شدن نتیجه آزمایش دوپینگ ورزشکاران، را در حین مسابقات بالا ببرد.
توصیه آخر
اگر شما هم تاکنون در مصرف نوشیدنی‌های انرژی زا زیاده روی می‌کردید و از عوارض آن مطلع نبودید. توصیه می‌شود، همین حالا مصرف این نوشابه‌ها را متوقف کنید تا از عوارض و مشکلات جدی آن بر روی سلامتی جلوگیری نمایید. امیدواریم مطالعه این مقاله، بتواند جلوی خطرات احتمالی که این نوشیدنی‌ها برای بدن ایجاد می‌کند را بگیرد.
چیکار میشه کرد