معرفی بهترین راه های درمان افسردگی در بارداری

افسردگی در بارداری چیست؟

دوران بارداری و تغییرات روحی و جسمی ناشی از آن، یکی از حساس‌ترین مقاطع زندگی برای هر خانمی‌ست. در این دوران، به دلیل تغییرات هورمونی و جسمی، اخلاقیات مادر هم تحت تاثیر این دگرگونی قرار می‌گیرد. طبق تحقیقات از هر 5 مادر باردار، یک مادر، حداقل 2 هفته درگیر علائم افسردگی در دوران بارداری می‌شود و از هر10 مادر باردار، یک نفر به افسردگی حاد در این دوران دچار خواهد شد. افسردگی در دوران حاملگی چه به صورت سطحی و مقطعی و چه در درجه‌ی بیشتر و حادتر باید درمان شود. در حاملگی، همه‌ی اطرافیان مادر، تمام رفتارهای ناهنجار او را، ناشی از تغییرات هورمونی می‌دانند و آن را جدی نمی‌گیرند و این گونه افسردگی نادیده گرفته شده و روش‌های درمانی برای آن چاره نمی‌شود. عدم توجه و تشخیص افسردگی مادر در دوران بارداری سبب بروز اختلالات خلقی و حتی افسردگی شدیدتر در دوران پس از زایمان می‌شود. پزشک متخصص ناظر بر احوالات مادر و اطرافیان، باید به حالات وی توجه داشته باشند و در صورت وجود علائم افسردگی به فکر درمان افسردگی در بارداری باشند تا از تشدید آن و عوارض بدتر آن پیشگیری کنند.

چه عواملی زمینه‌ی افسردگی در طول بارداری را فراهم می‌کنند؟

عواملی همچون حاملگی در سن کم، بارداری ناخواسته و تنها ماندن در طول دوران حاملگی می‌تواند سبب بروز افسردگی شود.

سابقه‌ی خانوادگی یا شخصی از افسردگی

اگر قبل از بارداری، در هر برهه‌ی زمانی دچار افسردگی شده بودید؛ احتمال بروز آن در دوران بارداری نیز وجود خواهد داشت. همچنین اگر در گذشته کسی در خانواده بنا به هر دلیلی، مدتی از افسردگی رنج می‌برده، احتمال اینکه گریبان شما هم بگیرد وجود دارد. لزوما تجربه‌ی فردی از افسردگی نباید به صورت حاد رخ داده باشد؛ ممکن است شما در مدت کوتاهی در شرایط استرس زا و اضطراب آور قرار گرفته باشید و اکنون درمعرض افسردگی قرار بگیرید.

روزمرگی استرس آور

مشغله‌ها و سختی‌های زندگی ممکن است شما را در شرایط سخت و استرس زا قرار دهد. وضعیت اقتصادی و مالی نامناسب خانواده، از دست دادن اعضای خانواده، از دست دادن موقعیت شغلی و … همه و همه می‌توانند زمینه ساز بروز افسردگی شوند و به خصوص در دوران حاملگی نیازمند کنترل و درمان افسردگی در بارداری هستند.

تجربه‌ی تلخ بارداری

داشتن سابقه‌ی سقط جنین یا زایمان ناموفق شما را برای ابتلا به افسردگی در بارداری مستعدتر می‌کند. برای درمان افسردگی در بارداری ابتدا باید با این تجربیات ناگوار گذشته کنار بیایید و آن‌ها را فراموش کنید. اگر مدت کوتاهی از سقط جنین‌تان می‌گذرد شما به زمان نیاز دارید، تا وقت کافی برای ترمیم عاطفه و روحیه‌ی از دست رفته‌تان را داشته باشید.

واریس و دوران بارداری، یک مقاله کاربردی در مجله زیبایی روژه

هم‌چنین کسانی که تحت درمان ناباروری هستند و راه‌های زیادی را امتحان کرده‌اند، نسبت به اضطراب یا ابتلا به افسردگی آسیب پذیرترند؛ چرا که تاثیرات جانبی و روانی آن تا ماه‌ها بعد با مادر همراه است.

تجربه‌ی آزار و سوء استفاده‌ی جنسی

زنانی که در گذشته‌ی خود مورد  سوء استفاده‌ی روانی، جنسی و جسمی قرار گرفته باشند؛ ممکن است اعتماد به نفس خود را از دست بدهند و دچار احساس درماندگی و ترس و تنهایی شوند. ممکن است هنگامی که آماده‌ی مادر شدن می‌شوید، این خاطرات در شما زنده شود و این فشار روحی، شما را در معرض افسردگی قرار می‌دهد و به درمان افسردگی در بارداری نیاز پیدا خواهید کرد.

مشکلات مربوط به حاملگی

یک حاملگی پیچیده یا با ریسک بالا می‌تواند هزینه‌ی عاطفی زیادی را در بر داشته باشد. به ویژه اگر مجبور هستید هفته‌ها در رختخواب استراحت کرده یا آزمایش‌های متعدد ژنتیک را تحمل کنید (زنانی که نوزادان دو قلو باردار هستند در این دسته قرار می‌گیرند). تحمل کردن فشار ناشی از روش‌های دشوار همراه با نگرانی از سلامت نوزاد، معمولا کار آسانی نیست. هم‌چنین اگر قادر به کار کردن نباشید یا نتوانید چیزهای دیگری را که به انجامشان عادت کرده‌اید، انجام دهید، حفظ تعادل عاطفی برایتان دشوار می‌شود. با پزشک خود در مورد سلامت روانی‌تان صحبت کنید. در پیش گرفتن اقدامات مناسب نیز، می‌تواند خطر بروز مشکلات پس از تولد نوزاد را برای شما کاهش دهد و کمک‌تان می‌کند تا روند درمان افسردگی بارداری را بهتر طی کنید.

مشکلات در رابطه‌

اگر درگیر رابطه‌ای هستید که دچار مشکل شده است و به عنوان یک زوج نمی‌توانید با صحبت کردن مسائل را حل کنید نزد مشاور بروید و برای حل این مسئله مراجعه کنید. این فکر که با ورود نوزادتان همه چیز حل می‌شود، کاملا اشتباه است. این تازه وارد فشاری را که به رابطه شما وارد می‌شود بیشتر خواهد کرد و شما بیشتر از قبل مشغول روش‌های درمان افسردگی در بارداری می‌شوید. بنابراین همین حالا برای بهبود رابطه خود نزد مشاور بروید و آن را به زمان دیگری موکول نکنید.

شایع‌ترین علائم افسردگی در بارداری چه هستند؟

– داشتن این حس که دیگر هیچ چیزی در زندگی لذت بخش یا سرگرم کننده نیست و ازدست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که معمولا از آن‌ها لذت می‌بردید.

– احساس گرفته بودن، غمگینی یا “تهی بودن” هر روزه و در بیشتر مواقع غم و اندوه مداوم

– مشکل تمرکز کردن و عدم تمرکز کافی

– اختلال در خواب، یعنی خوابیدن به مقدار بسیار کم یا بسیار زیاد

– اضطراب

– احساس گناه یا بی‌ارزشی

– تغییر در عادات غذا خوردن یا میل به خوردن به طور مداوم یا اصلا به خوردن تمایل نداشتن

– برانگیختگی یا آشفتگی بیش از حد و یا گریه کردن فراوان

– خستگی بسیار زیاد یا بی‌پایان

– احساس گناه بی‌دلیل یا احساسات مربوط به بی‌ارزش بودن

– افکار تکرارشونده (نشخوار ذهنی) در مورد مرگ، خودکشی یا ناامیدی

نهایتا، نوسانات روحی که در آن دوره‌هایی از افسردگی با دوره‌هایی از شادی بی حد و حصر و غیر طبیعی (شامل فعالیت زیاد، نیاز کمتر به خوابیدن یا خوردن، افکار سریع و گذرنده، رفتار اجتماعی نامتناسب یا قضاوت ضعیف) جایگزین می‌شود، علایمی هم به نام اختلال دو قطبی وجود دارد که نیازمند درمان فوری هستند. اگر این علائم را دارید با پزشک خود تماس بگیرید.

افسردگی در دوران بارداری به نوزاد صدمه می‌زند؟

در جواب این سوال باید گفت اگر به درمان افسردگی در بارداری توجه نشود بله! ممکن است به کودک آسیب برسد. افسردگی در‌مان‌ نشده می‌تواند به تغذیه‌ی نامناسب، مصرف الکل، سیگار کشیدن و خودکشی مادر منجر شود و این‌ها باعث زایمان زودرس، تولد نوزاد کم ‌وزن و مشکلات رشدی می‌شوند. اغلب اوقات، زن افسرده قدرت یا میل کافی برای مراقبت مناسب از خود یا کودک درحال رشدش را ندارد و هم‌چنین نوزادان متولد شده از مادران افسرده در مقایسه با آن‌هایی که از زنان معمولی متولد می‌شوند، فعالیت کمتری دارند، توجه‌ کمتری از خود نشان می‌دهند و مضطرب‌تر به‌ نظر می‌رسند. به ‌همین ‌دلیل کمک ‌گرفتن به‌ شکل صحیح برای مادر و کودک ضروری است و حتما باید درمان شود.

روش‌های درمان افسردگی در بارداری

در همه موارد درمان افسردگی بارداری همراه با مصرف دارو نخواهد بود و حتی داروهای ضد افسردگی مجاز در دوران بارداری گام آخر برای درمان این عارضه هستند، گاهی تنها مدیریت آن با کاهش عوامل محرک و استرس‌زا، مشاوره، حمایت و روان درمانی های دیگر می‌توانند مفید واقع شوند. تنها در موارد افسردگی حاد مادر باید داروهای ضد افسردگی در بارداری مصرف کند. در این شرایط نیز داروهای سازگار با بارداری تجویز می شوند که برای جنین و مادر بی خطر باشند.

اما اگر افسردگی در بارداری درمان نشود و به همان شکل رها شود، برای مادر و جنین عواقب خطرناکی به دنبال خواهد داشت. سه ماهه اول بارداری اغلب دوره سختی است زیرا به دلیل تغییرات هورمونی علائم ناخوشایندی مانند تهوع و خستگی و بی حالی برای مادر پیش می‌آید. این تغییرات هورمونی در اوایل بارداری می‌توانند موجب ابتلاء مادر به افسردگی شوند. در این مرحله از بارداری نباید از داروهای ضد افسردگی استفاده کرد زیرا زمان شکل‌گیری اندام های حیاتی جنین است و با این کار آسیب جدی و جبران ناپذیری به سلامت جسمی نوزاد وارد می شود. بعضی از داروهای به‌ کار رفته برای درمان افسردگی در بارداری می‌توانند با بروز مشکلاتی در نوزادان تازه متولد شده مانند نقص‌های فیزیکی، مشکلات قلبی، فشار خون ریوی و وزن کم در هنگام تولد مرتبط باشند.

درمان افسردگی با دارو و روان درمانی

درمان افسردگی با روان درمانی و داروهای ضد افسردگی امکان پذیر است. از پزشک یا مامای خود بخواهید که شما را به روان شناس یا روان پزشک ارجاع دهد و با توجه تشخیص آن داروی بدون عوارض برای مادر و نوزاد را تجویز نماید. سعی نکنید خود را با انواع مواد گیاهی یا دیگر داروها درمان کنید. سالم بودن این داروها، در طی دوران حاملگی، مشخص نیست و هم‌چنین جایگزین خوبی برای کمک تخصصی نخواهند بود.

نتیجه گیری:

در این برهه سعی کنید به خودتان سخت نگیرید و انس بین خود و همسرتان را بیشتر کنید. ورزش کنید و تغذیه‌ی مناسب و خواب منظم و به اندازه داشته باشید. از قضاوت اطرافیان نترسید و برای سلامت خود و فرزندتان در صورت بروز هریک از علائم ذکر شده به پزشک مراجعه کنید یا حالات خود را برای یکی از اعضای خانواده شرح دهید تا در شرایط موجود او به شما کمک کند و برای درمان افسردگی در بارداری همکاری لازم را داشته باشید.