صرع انواع متفاوتی دارد. گاهی کودکان و بزرگسالان تجربه‌ی مشابهی از تشنج دارند؛ اما ممکن است برخی از آنها در کودکان شایع‌تر از بزرگسالان باشد. به گزارش انجمن صرع انگلستان از هر 200کودک و نوجوان زیر 18سال، یک کودک به صرع مبتلاست. آشنایی با علائم صرع، انواع آن، روش‌های مقابله، اقداماتی جهت پیشگیری از تشنج برای افراد مبتلا، والدین کودکان مبتلا و افراد نزدیک به آنها برای آگاهی بیشتر از بیماری صرع در کودکان بسیار مفید است و لازم است که درباره موضوعات ذکر شده اطلاعات کافی را داشته باشید.
صرع در کودکان
در ابتدا بهتر است درباره ماهیت این مشکل صحبت کنیم. صرع، یک بیماری روحی روانی نیست؛ بلکه شایع‌ترین اختلال مغز و اعصاب است که هنوز دلیل خاصی برای آن مشخص نشده و هر فردی در هر سن و جنسیتی ممکن است به آن مبتلا شود. مغز، شامل میلیون‌ها سلول و سیستم عصبی به نام نورون است که به طور طبیعی، دارای امواج الکتریسیته‌ای است که باهم در تماس هستند. اصلی‌ترین نشانه‌ی صرع، تشنج است. در تشنج یک جرقه میان این امواج الکتریسیته، مانند رعدوبرق ایجاد می‌شود که باعث تغییر حالت و رفتار فرد خواهد شد. این جرقه در مغز فرد ایجاد شده و فعالیت مغز را غیرطبیعی کرده و علائم بیماری صرع و نوع آن را مشخص می‌کند. به این حالت "حمله‌ی صرع" نیز گفته می‌شود.
ابتلا به این بیماری شناخته شده معمولا در کودکان بالای 5سال رخ می‌دهد که با تشنج همراه است و در سن پایین‌تر شیوع ندارد. در سنین 6 ماهگی تا 5 سالگی تشنج بیمار ناشی از تب بوده و صرفا مربوط به بیماری صرع نیست.
انواع صرع
در گذشته هرکس که دو بار دچار تشنج می‌شد، مبتلا به صرع محسوب می‌گردید. بهتر است بدانید همه‌ی حملات، ناشی از صرع نیستند و عوامل دیگری نیز فرد را در موقعیتی مشابه صرع قرار خواهد داد از جمله:
غش، تشنج ناشی از تب، افزایش ناگهانی دمای بدن، سنکوپ ناشی از افت فشار خون و...
این علائم حمله‌ی تشنج صرعی شمرده نمی‌شوند؛ چرا که در فعالیت طبیعی مغز، اختلالی ایجاد نمی‌کنند و عوامل دیگری در آن دخیل نیستند.
به طور کلی انواع صرع به دو دسته تقسیم می‌شود:
تشنج عمومی و تشنج کانونی یا متمرکز(فوکال)
تشنج عمومی، هر دو طرف مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث کاهش عمده‌ی سطح هوشیاری می‌شود. تشنج عمومی، خود به 6نوع دسته بندی تقسیم شده‌اند که به آن نگاهی می‌اندازیم:
- تشنجهای غیاب (Absence): این نوع تشنج غالبا در کودکان رخ می‌دهد که به عنوان "صرع کوچک" شناخته می‌شود. علائم آن خیره شدن، چشمک زدن و لبخند زدن است که تنها 2ثانیه طول می‌کشد و معمولا کسی متوجه آن نخواهد شد.
- تشنجهای تونیک: این حالت از تشنج بدون لرزش است و تمام بدن خشک می‌شود که گاهی فرد روی زمین میافتد اما سرعت بازگشت بیمار به حالت طبیعی و عمومی زیاد است.
- تشنجهای اتونیک: به این نوع تشنج "حملات سقوط" هم گفته می‌شود؛ چرا که قدرت ماهیچههای بدن به طور ناگهانی افت کرده و شخص به زمین میافتد.
- کلونیک: این حمله با حرکات ریتمیک و پرشی عضلات بروز کرده و معمولا بر گردن، صورت و دستها اثر می‌گذارد.
- میرکلونیک: این نوع تشنج هم می‌تواند به تنهایی و هم با سایر انواع صرع عمومی، اتفاق افتد. اغلب کمی بعد از بیدار شدن از خواب رخ می‌دهد. علامت آن تکان‌های کوتاه و غیرمنتظره در یک اندام و یا پرش اندام است.
- تونیک_کلونیک: آن را به عنوان بیماری صرع بزرگ می‌شناسند. در شروع این حمله فرد ممکن است زبانش را گاز بگیرد یا جیغ بکشد، ماهیچههای فرد منقبض شده و گاهی به زمین میافتد؛ سپس ماهیچه‌ها به صورت ممتد منبسط و منقبض شده که منجر به لرزش و تکان خوردن فرد می‌شوند. گاهی تنفس کند شده و فرد دچار بی‌اختیاری ادرار می‌شود. پس از این حملات شخص احساس خستگی، گیجی و سردرد کرده و گاهی ممکن است نیازمند استراحت مطلق باشد.
در نوع دیگر صرع یعنی تشنج کانونی که به آن "صرع موضعی" نیز می‌گویند، تنها بخشی از مغز تحت تاثیر قرار می‌گیرد نه همه‌ی آن. در طول تشنجات کانونی علائمی که رخ می‌دهند، وابسته به اینکه کدام بخش از مغز تحت تاثیر قرار گرفته باشد، هستند از این رو به دو دسته‌ی ساده‌ی موضعی و پیچیده‌ی موضعی تقسیم می‌شوند.
نوع صرعی که کودک دچار آن می‌شود، بستگی به این موضوع دارد که کدام بخش از مغز درگیر و مختل شده باشد.
مقاله همه چیز درباره کرونا در کودکان را در روژه مگ بخوانید.
زمانی‌که بدون دخالت عوامل محرک(که در ادامه مطلب کامل‌تر به آنها اشاره می‌کنیم)مثل افت فشار خون، تب، کمبود کلسیم و ... شخص مکررا دچار تشنج گردد اصطلاحا می‌گویند، فرد دچار "صرع اپی لپسی" شده است.
انواع تشنج در کودکان
انواع مختلف تشنج شامل تکان خوردن شدید بدن، حرکات تکراری، احساسات غیر طبیعی مثل تجربه‌ی مزه‌های ناآشنا در دهان یا احساس ناراحتی در معده و احساس بوی خاصی هنگام تنفس است.
بعضی اوقات در هنگام حمله ممکن است کودک ازدچار شدن به حمله آگاه باشد اما در برخی انواع تشنج، به آن آگاه نبوده و خاطره‌هایی از این تجربه نداشته باشد. تشنج شبانه یا به اصطلاح "تشنج خواب" نمونه‌ای از این حالت است که در آن کودک وقتی که خواب است، دچار حمله می‌شود. این نوع حمله بر الگوی خواب کودک تاثیرگذار بوده و پس از بیدار شدن، احساس خستگی و گیجی می‌کند.
علائم تشنج در کودکان چیست؟
هنگام تشنج، کودک برای چند دقیقه، هوشیاری و آگاهی خود را نسبت به محیط اطرافش از دست داده و بدن دچار لرزش می‌شود. ممکن است چشم‌ها به یک سمت منحرف شده و تنها سفیدی آنها نمایان شود. دهان نیز کف می‌کند و بعضی از کودکان موقع تشنج کنترل ادرار خود را از دست می‌دهند.
لازم است بدانید که علائم تشنج همیشه مشهود نیست و ممکن است کودک دچار تشنج مخفی شود. در چنین مواقعی، به یک جا خیره می‌شوند؛ بدون اینکه لرزشی مشاهده شود و دیگران متوجه تشنج کودک نخواهند شد. پدر و مادر کودک مبتلا، باید در این زمینه هوشیار باشند چرا که ممکن است بچه هنگام بازی کردن یا دوچرخه سواری دچار حمله شود و به دلیل عدم آگاهی والدین از آن، پیشگیری و درمان چاره نکنند؛ که در این صورت پیامدهای ناگواری در پی خواهد داشت. وقوع دو حمله‌ی صرع در یک ماه برای کودک موجب صدمه به مغز شده و در آینده، کودک را دچار کاهش توان مغز و اختلال در یادگیری می‌کند.
کتاب تشخیص ترنس (تراجنسی - ترنسکشوال Transsexual) از کودکی + قوانین عجیب ادیان
عکس هایی که شاید برایتان آشنا باشد
قیمت: ۲۹,۰۰۰ تومان
قیمت با تخفیف: ۱۵,۶۰۰ تومان
اطلاعات بیشترراه حل‌های درمان صرع چیست؟
از کودکان مبتلا به صرع، حتما باید نوار مغزی گرفته شود تا بتوان تشخیص داد که ناشی از کدام نوع صرع بوده و روش‌ها و داروهای مربوطه توسط پزشک متخصص کودکان تجویز شود. متخصصان با بررسی نوار مغزی فرد و انجام تصویربرداری از مغز، با روش‌هایی مثل سی تی اسکن و MRI، اگر ضایعه‌ی ساختمان مغزی مشاهده یا نوار مغزی غیر طبیعی گزارش شود، باید دوره‌ی درمان بیماری صرع آغاز شود.
کودکانی که صرع در آنها تشخیص داده شده، تحت درمان دارویی قرار می‌گیرند و از داروهای ضد تشنج که به عنوان داروهای AEDs از آنها یاد می‌شود؛ باید استفاده کنند. اکثر این داروها با هدف توقف تشنج در کودک توصیه می‌شوند که متاسفانه گاهی موجب توقف قطعی نخواهند شد و فقط این حملات صرعی را کنترل می‌کنند.
قبل از تجویز دارو و شروع درمان، لازم است، بسته به نوع دارو، کودک از لحاظ آنزیم‌های کبدی، تحت نظر پزشک مربوطه چک شوند و خودسرانه اقدام به مصرف دارو یا قطع ناگهانی آن نکنند.
دوز دارو در هر بیمار متفاوت است و بدن هرکس نسبت به مقدار مشخصی از دارو جوابگو است.
پزشکی که فرد مبتلا تحت درمان اوست باید با تشخیص دقیق و انتخاب بهترین روش درمانی، دارویی که کمترین عارضه را برای بیمار دارد تجویز نماید.
ارائه درمان مناسب و انتخاب نوع دارو در کنار همکاری فرد مبتلا نقش اساسی در کنترل و درمان بیماری صرع در کودکان دارد. پیشبرد تمام روند درمان، توسط پزشک کافی نیست و لازم به آگاهی مریض و رعایت بعضی از نکات است. برای مثال، فرد مبتلا باید مراقبت‌هایی را در نظر بگیرد و اطلاعات کاملی در اختیار آن قرار داده شود تا نهایت همکاری لازم را با پزشک معالج خود داشته باشد.
حصول نتیجه‌ی مثبت در کنترل بیماری صرع در کودکان ملزم به داشتن تغذیه‌ی مناسب فرد مبتلا، داشتن خواب و استراحت کافی و پرهیز از عوامل محرکی ست که بیماری صرع در کودکان را دو چندان می‌کند.
جالب است بدانید رژیم کتوژنیک نیز تا حد زیادی حملات صرع را کاهش داده و باید با توجه به وضعیت جسمی کودک و توسط متخصص تغذیه به همراه درمان دارویی، تنظیم گردد تا به بهبود شرایط کودک کمک کند.
همچنین برخی متخصصان مغز و اعصاب معتقدند بهتر است بیماران برای بهبودی، دست به گریبان نوعی عمل جراحی شوند. وسعت این جراحی بر اساس اینکه کدام قسمت مغز را درگیر کرده تعیین می‌گردد و در آن بخشی از مغز برداشته می‌شود. بیماری صرع در کودکان با این عمل جراحی فقط کنترل شده و جهت کاهش تشنجهای کودک صورت خواهد گرفت.
محرکه‌های افزایش دهنده‌ی بیماری صرع در کودکان
برخی از افراد محرکه‌های آنی و ملموسی را گزارش کرده‌اند که معمول‌ترین آنها سرماخوردگی‌ست.
از دیگر عوامل محرک می‌توان به کم خوابی، حساسیت به غذا، فشار و استرس روحی، مصرف مواد مخدر، تشنگی شدید و در معرض فلاش نور بودن(مثل انجام بازی‌های ویدیویی)اشاره کرد. همچنین، فرد مبتلا باید از مصرف مواد تحریک‌پذیری مانند کافئین، قهوه و شکلات اجتناب کند.
شخصی که به بیماری صرع مبتلاست، آستانه‌ی تحریک پذیری مغزش کم است، از این رو عواملی نظیر تب و تصادف فرد را در معرض تشنج قرار خواهد داد.
عوامل دخیل در تشدید خطر ابتلا به صرع
سن: بیماری صرع در کودکان و افراد مسن غالب‌تر است اما ممکن است در هرسنی رخ دهد ولی احتمال آن در کودکی و پیری بیشتر است.
جراحت سر: آسیب‌هایی که به ناحیه‌ی سر و صورت شما وارد می‌شود، مسئول بروز بعضی بیماری‌ها هستند که یکی از آنها صرع است. جراحت وارد شده به سر، ممکن است آسیب مغزی ایجاد کرده و منجر به بیماری صرع شود.
سکته‌ی مغزی یا سایر بیماری‌های عروقی: سکته‌ی مغزی یا بیماری‌های خونی و عروقی هم مانند مورد قبلی، آسیب پذیری مغز را جهت ابتلا به بیماری صرع افزایش می‌دهد.
کم خونی: هرچند این مورد از فاکتورهای دخیل برای بیماری صرع در کودکاننیست اما خطر ابتلا در افراد مسن را افزایش می‌دهد.
عفونت مغزی:عفونت‌هایی مثل مننژیت که موجب التهاب مغز یا نخاع شود؛ شما را یک قدم به سمت خطر ابتلا به صرع نزدیک خواهد کرد.
سابقه‌ی تشنج در کودکی: تب‌های شدید در دوران کودکی وقتی به تشنج ختم شوند در آینده احتمال ابتلا به صرع را افزایش خواهند داد.
سابقه‌ی خانوادگی در ابتلا به بیماری صرع در کودکانموثر است اما جای بحث دارد و به طور کلی نمی‌توان آن را خیلی موثر شمرد.
نقش ژنتیک در سرنوشت کودکان مبتلا به صرع
ژنتیک عامل صد در صد موثری در ابتلا به صرع نیست اما بدن دارای 25هزار ژن است که تعدادی از آنها با بیماری صرع مرتبط هستند. چرا که تغییر وضعیت و معیوب شدن این ژن‌ها در بروز صرع موثر می‌شود. پس نمی‌توان به طور قطعی بیماری صرع در کودکان را ارثی محسوب نمود.
نکاتی درباره عفونت گوش کودکان که باید بدانید
برخی افراد در طی دوره‌ی درمان لازم است در بیمارستان بستری و تحت درمان قرار گیرند یا تا آخر عمر به مصرف دارو ادامه دهند. درصورتی که داروهای ضد تشنج نتیجه‌ی مطلوب را به همراه نداشت، می‌توان از سایر شیوه‌ها مثل رژیم کتوژنیک، عمل جراحی و تحریک عصب واگ هم کمک گرفت.
دومین دوشنبه‌ی فوریه‌ی هرسال چه خبره؟
دومین دوشنبه‌ی فوریه‌ی هرسال به نام روز جهانی صرع نام گذاری شده است. هدف از نام گذاری این روز، ارتقای آگاهی جامعه درباره‌ی بیماری صرع در کودکانو بزرگسالان است و پیش بینی می‌شود حدود یک درصد جمعیت دنیا به این بیماری مبتلا باشند. در ایران نیز همگام با جامعه‌ی جهانی هرسال در این تاریخ برنامه‌های مربوط به آن را اجرا می‌کنند. اقداماتی مثل استقرار اتوبوس‌هایی جهت پاسخگویی به سوالات شهروندان و پخش بروشورهای آموزشی در مراکز عمومی مثل متروها و ... جهت ارائهی اطلاعات بیشتر به مردم، ارائهی خدمات درمانی مناسب و افزایش امکانات و تجهیزات پیشرفته‌تر تا حد زیادی در آشنایی بیشتر مردم با بیماری صرع در کودکان و بزرگسالان موثر و مفید واقع بوده است.
هشدار!
- مصرف برخی داروهای ضد صرع در دوران بارداری می‌تواند سبب بروز نقایص مادرزادی در نوزاد شود.
- از قطع ناگهانی و خودسرانه‌ی داروهای ضد صرع به شدت اجتناب کنید چرا که سبب بروز عوارض گوناگونی مثل از دست دادن ناگهانی هوشیاری و انقباض عضلات همراه با تغییرات حسی و رفتاری می‌گردد.
نتیجه گیری:
با مطالعه و جمع بندی کوتاهی از مطالب فوق به این موضوع می‌رسیم که بیماری صرع در کودکان وابسته به ارث و عوامل دیگری نبوده و موثرترین روش جهت پیشگیری و کنترل آن افزایش آگاهی و شناخت دقیق این بیماری‌ست و تنها اقداماتی مانند همکاری، مساعدت و مراقبت افراد نزدیک به مبتلا می‌تواند تحت نظر متخصص اطفال یا مغز و اعصاب کودکان به بهبود شرایط کمک بسیاری کند. همچنین استخدام یک پرستار کودک با تجربه و آگاه در این زمینه هم می‌تواند در سرعت بخشیدن به بهبودی بیماری صرع در کودکان شما را یاری نماید.
دیدگاهتان را بنویسید